عوامل مؤثر بر توانمندشدن زنان نخبه‌ی سیاسی (مورد مطالعاتی: زنان نماینده در مجلس شورای اسلامی)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آژاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

2 گروه جامعه شناسی، دانشکده انسانی، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، ایران

3 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرج

چکیده

«توانمندشدن سیاسی» فرصت‌ پرداختن شمار زیادی از شهروندان به امور سیاسی است؛ یکی از مهم‌ترین شاخص‌های آن، افزایش «مشارکت سیاسی» در سطح تصمیم­سازی است. مقاله­ی حاضر با هدف پاسخ به این پرسش کلی نگاشته شده که «توانمندشدن زنان در عرصه­ی سیاست»، چیست و با چه متغیرهای زمینه‌ای شکل می‌گیرد. جامعه­ی آماری این پژوهش را زنان نخبه در عرصه­ی سیاست تشکیل می­دهند و روش‌شناسی، مبتنی بر بهره‌گیری از تکنیک تحلیل­محتوای کمی و کیفی و تکنیک مصاحبه نیمه­ساخت‌یافته در جمع‌آوری داده‌ها و متون مصاحبه‌هاست؛ در راستای ساماندهی داده‌های استخراج‌شده و ارایه الگوی نهایی نیز از نرم‌افزار تحلیل داده‌های کیفی مکس کیو.دی.­اِی استفاده شده است. بر اساس یافته‌های پژوهش، توانمندشدن سیاسی دارای دو بعد اصلی «مشارکت و کنشگری سیاسی» و «نخبگی سیاسی» است و زنان نخبه­ی سیاسی در مسیر توانمندشدن، از چهار محیط فردی، خانوادگی، سیاسی و اجتماعی متأثر هستند که از این میان، محیط خانوادگی بیشترین اثرگذاری را بر این زنان و توانمندی­هایشان دارد. پس از این، محیط سیاسی و زمینه‌های تشویقی این حوزه، بر شکل‌گیری و میزان توانمندشدن این زنان اثرگذار است. پژوهشگر در مجموع 18 مقوله­ی درجه­ی 1و2 و 522 عبارت معنایی را شناسایی نموده و آن را در ترسیم مدل نظری مبتنی بر میدان به کار برده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors Affecting the Empowerment of Women Elites (Case Study: Women Representatives in Iranian Parliament)

نویسندگان [English]

  • Shiva Modares Zadeh 1
  • Mehrdad Navabakhsh 2
  • null null 3
1 Islamic Azad University, Central Tehran Branch
2 Department of Sociology, Faculty of Humanities, Tehran University of Science and Research, Iran
چکیده [English]

‘Political empowerment’ is an opportunity for a large number of citizens to address political affairs; one of its most important indicators is the increase in ‘political participation’ at decision-making level. The present paper aims to answer the general question that what is the empowerment of women in the field of politics and by what contextual variables it is formed. The statistical population of this research is elite women in the field of politics. The methodology is based on using quantitative and qualitative analysis techniques and semi-structured interview technique in collecting data and texts of interviews. In order to organize the extracted data and present final model, MaxCoD data quality analysis software has been used. According to research findings, political empowerment has two main dimensions of ‘political participation and activism’ and ‘political elitism’, and women elites in the path of empowerment are affected by four individual, family, political and social settings, among which, family environment has the most impact on these women and their abilities. After that, the political environment affects the formation and extent of empowerment of these women. The researcher has identified 18 categories of first and second rates, and 522 semantic terms and used them in presenting a field-based theoretical model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political empowerment
  • participation
  • determinants
  • elite
  • women

مراجع

- ابطحی، صفی­ناز سادات (1391)، «چگونگی توانمندشدن زنان در عرصه تصمیم­گیری سیاسی در ساختار تصمیم­گیری ملی و بین­المللی»، پژوهشنامه روابط بین الملل، دوره­8 ، شماره 2.
- ابوت، پاملا و والاس کلر (1380) «جامعه شناسی زنان»، ترجمه منیژه عراقی، نشر نی.
- باردن، لورنس (1374)، «تحلیل محتوا»، ترجمه ملیحه آشتیانی و محمد یمنی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
- پیشگاهی فرد، زهرا و محمد زهدی گهرپور و آرزو عابدینی (1393)، «کارکرد توانمندشدن جنسیتی در توسعه مشارکت سیاسی زنان»، مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 7، شماره 2.
- دهخدا، علی­اکبر (1341)، «لغتنامه دهخدا»، دانشگاه تهران.
- دلاور، علی (1382)، «روشهای پژوهش در روانشناسی و علوم تربیتی»، دانشگاه پیام نور.
- رایف، دانیل و دیگران (1381): «تحلیل پیام‌های رسانه‌ای»، ترجمه مهدخت بروجردی علوی، نشر سروش.
- راجردی، ویمر- آر و جوزف دومینیک (1384): «پژوهش در رسانه‌های جمعی»، ترجمه: کاووس سیدامامی، انتشارات سروش و مرکز پژوهشات مطالعاتی و سنجش برنامه‌ای.
- رحمانی، مریم (1386)، «نقش شبکه­های خرده­وام­دهی در توانمندشدن زنان» رساله کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان.
- ساروخانی، باقر (1370)، «دایره المعارف علوم اجتماعی»، نشر کیهان.
- ساروخانی، باقر (1382)، «روش‌های پژوهش در علوم اجتماعی»، جلد دوم، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- سن، آمارتیا (1383)، «توسعه یعنی آزادی»، ترجمه محمد سعید نوری نایبی، تهران، نشر نی.
- کلوس، کریپندورف (1383)، «تحلیل محتوا؛ مبانی روش شناسی»، ترجمه هوشنگ نایبی، نشر نی.
- قاسمی، حاکم (1381)، «متغیرهای فرهنگی، اجتماعی موثر بر مشارکت سیاسی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال 10، شماره اول.
- صمدی راد (1383) «مکانیسمهای ارتقای مشارکت زنان در ابعاد سیاسی و اقتصادی»، فصلنامه علمی­پژوهشی رفاه اجتماعی، سال5، شماره ­21.
- قوام، عبدالعلی (1371)، «توسعه سیاسی و تحول اداری»، نشر قومس.
- عباس­نیا، اکرم و نسرین مصفا (1389)، «مشارکت زن در جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشگاه علوم­انسانی و مطالعات­فرهنگی، سال9، شماره2.
- کتابی، محمود، بهجت یزدخواستی و زهرا فرخی (1382)، «توانمندشدن زنان برای مشارکت در توسعه»، پژوهش زنان، دوره 1، سال 3، شماره 7.
- طالب، مهدی (1390)؛ شیوه‌های عملی مطالعات اجتماعی (روش کمی و کیفی)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- محسنی تبریزی (1375)، «طرح ملی بررسی مشارکت سیاسی بانوان در 28 مرکز استان کشور»، جلد پنجم، موسسه پژوهش و برنامه­ریزی آموزش عالی.
- مصفا، نسرین (1375)، «مشارکت سیاسی زنان در ایران»، دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی وزارت امور خارجه.
- معین، محمد(1390)، «فرهنگ معین»، انتشارات دانشگاه تهران.
- نوابخش، مهرداد و فاروق کریمی (1388)، «روشنفکر و توسعه؛ با تاکید بر کارکرد جامعه­شناختی روشنفکر ایرانی»، مطالعات سیاسی، شماره 2.
- هولستی، ال آر (1373): تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالار زاده امیری، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
-  Karl, Marilee, "Empowerment of women participation and decision making", Zed Books Ltd, London's New Jersey, 1995, p.24.
-  George R. "Strategy for woman empowerment", A Kunnackal Modal Ltd.
-  Longwe, Sara and Roy Clark, "Towards improved leadership for woman's empowerment in Africa; Measuring progress and improving strategy", Accra Africa Leadership Forum, 1999.
-  Malhotra, Anju and Sidney Ruth, "Measuring woman's empowerment as a variable in international development (Background paper prepared for the World Bank Workshop on Poverty and Gender", New Perspectives, Final version, 28 June 2002.
-  Molineux. Maxine, "Ten links for Nurturing the Future". Action Tool, 1990, P.7.
Rowlands, Joanna, Questioning empowerment, working with women in Honduras, Editor Rowling, John – 1997, An Oxfam Publication, P. 10 & 180

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 شهریور 1396
  • تاریخ بازنگری: 19 آبان 1397
  • تاریخ پذیرش: 16 دی 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار