نقد گونه هایی از نکاح در فقه اهل سنت (نکاح‌ سری، نکاح به نیت طلاق و نکاح لیلیات و نهاریات)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد

3 دانشگاه پیام نور دلفان لرستان

چکیده

اهل سنت نکاح موقترا تحریم نموده و صرفاً نکاح دائم را صحیح می­داند،درحالیکه گسترش بسترهای مراودات و ارتباطات و از سوی دیگر موانع و مشکلات نکاح دائم، سبب ایجاد نکاح‌های نوظهور و غیرعادی از جمله؛ نکاح سری، نکاح به نیت طلاق و نکاح لیلیات و نهاریات شده است که از این میان نکاح سری از محبوبیت بیشتری برخوردار است.ظاهر این نکاح ها، عقد دائم و معمولاً با اسقاط برخی از حقوق زن به جهت بهرمندی موقت از وی می باشد. این نکاح­ها در برخی موارد واجد تمام ارکان و شروط صحت نکاح و در برخی موارد فاقد برخی از این ارکان و شروط هستند. اما به هر حال ویژگی بارز هر کدام از آنها به ترتیب عدم اعلان، نیت ابتدایی زوج بر طلاق زوجه و مراوده زوجین فقط در شب یا فقط در روز است. این گونه­های نکاح از یک طرف زمینه را برای بسیاری از مشکلات اجتماعی، قانونی و روحی ـ روانی زوجین و جامعه فراهم نموده است و از طرف دیگر رواج این نوع نکاح­ها و فقدان نظری هماهنگ در خصوص ماهیت و مشروعیت آن­ها تحقیق و پژوهش در این راستا را می­طلبد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critique of Marriage types in Sunni Jurisprudence; Secret Marriage, Marriage with the Intention of Getting Divorced, Days and Nights Marriage

نویسندگان [English]

  • sedighe hatami 1
  • mohsen kazemi 2
  • froman heydarnezhad 3
چکیده [English]

while Sunni jurisprudence has forbidden temporary marriage and just recognize permanent marriage as a correct one, the expansion of communication and the obstacles and problems of permanent marriages lead to new and abnormal marriages such as secret marriage, marriage with the intention of getting divorced and days and nights marriage (al-leyliyat va al-naharat), among which the secret marriage is more popular. These marriages, supposedly, are permanent and usually are designed for temporary benefits by nullifying some of the wife’s rights. In some cases, these marriages have all the elements and conditions of marriage and in some cases they lack some of them. But anyway the obvious features of these marriages are, respectively, ‘not announcing’, ‘intention of getting divorced’, and ‘meeting just in nights or days’. These types of marriage on the one hand bring about many social, legal and psychological problems for couples and society, and on the other hand, since the prevalence of these types of marriages and the lack of a consistent view on the nature and legitimacy of them, studies and researchers should be done on the issue, which the present paper is one of them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • secret marriage
  • marriage with the intention of getting divorced
  • days and nights marriage
ü    قرآن کریم
ü    ابن عربی، محمد بن عبدالله(1998م)، القبس فی شرح موطاً مالک بن انس، بیروت: دارالکتب علمیة.
ü    ابن همام، کمال الدین محمد بن عبد الواحد(1315)، شرح فتح القدیر، مصر: انتشارات امیریه.
ü    ابن تیمیه، احمد بن عبد الحلیم(1997م)، مجموع الفتاوی، مصر: دار الوفاء.
ü    ابن عابدین، محمدامین(1435ق)، حاشیه ی رد المختار، بیروت: دارالفکر.
ü    ابن عثیمین، فضیلة الشیخ محمد(2010م)، مجموعة الفتاوی، بیروت: دارالوطن.
ü    ابن قدامه، عبدالله بن احمد(1405ق)، المغنی، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
ü    ....................(1988)، الکافی فی فقه الامام احمد بن حنبل، بیروت: مکتب اسلامی.
ü    ابن ماجه، أبو عبد الله محمد بن یزید قزوینی(2010م)، سنن، بیروت: دار إحیاء الکتب العربیة.
ü    ابن منظور، محمدبن مکرم(1414ق)، لسان العرب، بیروت: نشر دار صادر.
ü    ابن نجیم، زین الدین بن ابراهیم(1980م)، الاشباه و النظائر، قاهره: دار الهلال.
ü    بخاری، ابوعبدالله محمد بن اسماعیل(1401ق)، صحیح بخاری، بیروت: دارالفکر.
ü    بجنوردی، حسن(1377)، القواعد الفقهیه، قم: نشر الهادی.
ü    بحرانی، یوسف بن احمدبن ابراهیم(1405ق)، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ü    بکر، محمود(1998م)، زواج المسیار، ارتباط غیر کامل تبحیه الضروره، مجله التصوف الاسلامی، ش6.
ü    بهوتی حنبلی، منصور بن یونس بن ادریس(2010م)، الروض المربع شرح زاد المستقنع، دارالموید.
ü    ترمانینی، عبدالاسلام(1998م)، الزواج عند العرب فی الجاهلیه و الاسلام، کویت: نشر عالم المعرفه.
ü    جارحی، عبد رب النبی على(2012م)، الزواج العرفی المشکلة والحل والزواج السری ونکاح المتعة والزواج العرفی عند المسیحیة و زواج المسیار، بیروت:دار الروضة للنشر والتوزیع.
ü    جزیری، عبدالرحمن(1419ق)، الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت: نشر دارالثقلین.
ü    حصکفی، علاء الدین(1368)، حاشیه ابن عابدین، قاهره: مطبعة البابی الحلبی.
ü    دردیر، احمد بن محمد(بی تا)، الشرح الکبیر علی حاشیة الدسوقی، بیروت: دارالفکر.
ü    دسوقی، شمس الدین محمد عرفة(بی تا)، حاشیة الدسوقی علی الشرح الکبیر، قاهره: انتشارات زهران.
ü    زحیلی، وهبه(1382)، فقه خانواده در جهان معاصر، ترجمه عبدالعزیز سلیمی،نشر احسان: تهران.
ü    .........................(1932م)،قضایا الفقه و الفکر المعاصر، دمشق: دارالفکر.
ü    زرکشی، شمس الدین محمد بن عبدالله(1410ق)، شرح الزرکشی علی مختصر الخرقی، مکتبة العبیکان.
ü    سابق، سید(1988م)، فقه السنة، بیروت: دارالفکر.
ü    سهلی، أحمد بن موسی(1422ق)، الزواج بنیة الطلاق، طائف: مکتبة دار البیان الحدیثة.
ü    شافعیقرشی، محمد بن إدریس(1990م)، الأم، بیروت: دارالمعرفة.
ü    شاکر، محمد فؤاد(1997م)، زواج باطل، بیروت: مکتب اولاد الشیخ للتراث.
ü    شربینی، محمد خطیب(1997م)، مغنی المحتاج، بیروت: دارالمعرفة.
ü    شعراوی، محمد متولی(1422ق)، احکام الاسرة و البیت المسلم، بیروت، المکتبة العصریة.
ü    شیبانی، أبو عبدالله محمد بن حسن(بی تا)، الحجة، بیروت: دار النشر عالم الکتاب.
ü    طبرانی، حافظ ابی قاسم سلیمان بن احمد(بی تا)، الکبیر، قاهره: دارالاحیاء تراث اسلامی.
ü    طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن(1400ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت: دار الکتاب العربی.
ü    عاصمی نجدی، عبد الرحمن بن محمد بن قاسم(2008م)، حاشیة الروض المربع شرح زاد المستقنع، بی جا.
ü    عبد العظیم، سعید(2002م)، الزواج العرفی، انتشارات دار الایمان.
ü    علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی(1420ق)، تحریر الاحکام شرعیه علی مذهب امامیه، قم: موسسه امام صادق (ع).
ü    ............................(1413ق)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم:دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌.
ü    کاتوزیان، ناصر(1375)، حقوق مدنی خانواده، تهران: شرکت سهامی انتشار.
ü    ماوردی، ابوالحسن علی بن محمد بن جبیب(1994م)، الحاوی الکبیر، بیروت: دار الفکر.
ü    مکارم شیرازی، ناصر(1224ق)، کتاب النکاح، قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب علیه السلام.
ü    مروذی، ابراهیم(بی تا)، طبقات الحنابله، بیروت: دارالمعرفة.
ü    مطلق، عبد الملک بن یوسف(2006م)، الزواج العرفی داخل المملکة العربیة السعودیة وخارجها دراسة فقهیة وإجتماعیة نقدیة، دار العاسمة، بی جا.
ü    واسطی زیبدی، سید محمد مرتضی حسینی(1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.