رویکردی برنهادینه سازی حیا و اخلاق عمومی در پرتو نظریه‌ی «کمال گرایی کیفری»

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند.

چکیده

   بر اساس نظریه­ی کمال­گرایی شهروندان به گذران یک زندگی ارزشمند علاقه­مندند و نوعا برای افراد اجتماع برخورداری از زندگی مطلوب اهمیت دارد. از سویی موجودیت حکومت برای کمک به اشخاص جهت تعقیب علایقشان و بهرمندی از زندگی فضیلت­مندانه است؛ لذا طبیعی به نظر می­رسد همان­گونه که حکومت در خصوص مسائلی چون نظم، امنیت، بهداشت و برقراری عدالت و حمایت از حقوق افراد، مردمانش را یاری می­کند، برای تحقق زندگی مطلوب نیز یاریگر آنان باشد. مسئله مهم در ارتباط با حوزه اعمال قدرت و احتمال تحدید حقوق و آزادی شهروندان، هنگامی رخ می­نماید، که دولت­ها جهت بسط اخلاقیات و ارزش­های دینی، متمسک به حقوق کیفری و تحمیل مجازات می­شوند. در دامنه جرائم تعزیری کشورمان، نمونه­هایی از این نحو سلوک در حوزه نهادینه سازی حجاب شرعی بانوان، حیا و عفت عمومی قابل مشاهده است. این در حالیست که درمسیر رشد فضائل و الزام به ارزش­های اخلاقی، «توجه» به سطوح مختلف عناصرو شرایط احکام، و نیز محدودیت­های حاکم برحدود الهی، تشویق به ورع و پرهیزگاری و توجه به داشتن نیت خداپسندانه در انجام اعمال خیر، می­رساند که برخی از سطوح حفظ نفس و رشد و آن در حوزه­ی اخلاقیات، بر پایه آموزش، تعلیم و تمرین و تـذکر و نصیحت، و نهادینه شدن درونی التزام به اخلاقیات و فضائل انسانی، بر وجه استمرار و استقرار است، و واضحا «مداخله­ی کیفری دولت در این امور»، به عبارتی فضیلت گرایی کیفری، ناکارآمد و نافی ارزش های معنوی تحصیل شده است. مع الوصف نتیجه اصلی در پژوهش حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی نگاشته شده، آن است که توجه به امور فوق می­تواند، منجر به پیشگیری از فربه­تر شدن مدل جرم­انگاری در نظام حقوقی­اسلامی گردد؛و این مدل را با رویکـردی متفاوت، معقول، دارای پذیرش اجتماعی و جامعه­پذیری مطلوب­، و نزدیک­تر به بعد رحمانی آن، معرفـی نمایـد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Approach to Institutionalization of Modesty and General Ethics In the Light of the Criminal Perfectionism Theory

نویسنده [English]

  • Boshra Mohammadifard
Assistant Professor of Islamic Azad University, Damavand Branch, Law Department.
چکیده [English]

   According to the theory of perfectionism, citizens are interested in spending a worthwhile life, and it is typically important for them to enjoy a desirable life. On the other hand, the existence of government is to help individuals pursue their interests and enjoy a virtuous life; therefore, it seems natural, just as the government is concerned with issues such as order, security, health and justice, and protecting the rights of individuals, it helps people to actualize their desirable life. An important issue in the scope of​​ power exercise and the probability of citizens’ rights and liberty restriction occurs when governments appeal to criminal law and punishment to expand religious values and morality. In the domain of Taziri crimes in our country, one can see instances of this kind of conduct in the field of institutionalization of the religious veil, modesty, and public chastity. However it should be noted that some of the levels of self-preservation and growth in the field of morality grounds in education, training, instruction, counseling, and the institutionalization of the commitment to ethics and human virtues, and obviously, the government's criminal intervention in these affairs, that is criminal virtuism, is ineffective and violates spiritual values. Nevertheless, the main result of the present research, written using descriptive-analytic method, is that attention to the above issues can prevent the criminalization model in Islamic law system to become bigger, and one can introduce this model through a different and reasonable approach, the one that gets more social acceptance and is closer to God’s affection and mercifulness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • criminal perfectionism
  • moral virtue
  • modesty
  • criminal law
1-      امام خمینی، سید روح الله(1368)، صحیفه نور(مجموعه رهنمودهای امام خمینی)،ج20، انتشارات مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
2-      _______________(1379)، صحیفه نور(مجموعه رهنمودهای امام خمینی) ،ج1، انتشارات مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
3-      پریشانی، بهار ه(1394)، سیاست کیفری ایران در مقوبه امر به معروف و نهی ازمنکر، پایان نامه ارشد حقوق کیفری و جرمشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند.
4-      ثقفی پور، نازنین(1392)، بررسی سیاست قضایی ایران در قبال حجاب شرعی بانوان، پایان نامه ارشد حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
5-      جلیلی، هانیه (1393)، مبانی اخلاق گرایی قانونی وبازتعریف آن درنظام کیفری ایران، پایان نامه ارشد حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
6-      جوادی، محسن (1384)،«کمالگرایی یا تکلیف گرایی»،مجله بازتاب اندیشه، ش67، ص97-102.
7-      خاتمی فر، عبدالله(1393)، پارازیت؛ زیان قابل پیشگیری، فصلنامه حقوقی استیناف،ش3،ص8-10.
8-      خیری، حسن(1394)، بررسی جامعه شناختی قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر، مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره 6، ش2،ص237-262.
9-      رادان، احمدرضا، الیاسی، محمد حسین(1387)، طرح ارتقای امنیت اجتماعی شهروندان (راهبردها، روش ها، مراحل و پیامدها)، چاپ اول، تهران، انتشارات فرماندهی تهران بزرگ.
10-  راسخ، محمد و رفیعی، محمد رضا (1390)، «نسبت حکومت بازندگی مطلوب ؛ نگرشی به رویکرد کمالگرایی»، مجله حقوق اسلامی، ش 30، ص 59-76.
11-  رفیعی، محمدرضا (1390)، رویکرد نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران به زندگی مطلوب، رساله دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق پردیس قم، دانشگاه تهران.
12-  زمانی، سیدقاسم(1393)، پارازیت زیانبار برای انسان؛ مغایر حقوق بین الملل و محیط زیست، فصلنامه حقوقی استیناف،ش3،ص10-12.
13-  ساندل، مایکل(1374)، لیبرالیسم ومنتقدان آن، چاپ اول، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
14-  سروش محلاتی(1394)، دولت و اجرای شریعت؛ سلسله مقالات دولت و ابزارهای الزام شهروندان به شریعت، تهران، نشر نی.
15-  سویفت، آدام(1385)،فلسفه سیاسی،ترجمه پویا موحد،چاپ اول، تهران، نشر ققنوس.
16-  فیرحی، داوود (1393)، فقه و سیاست در ایران معاصر- تحول حکومت داری و فقه حکومت اسلامی، چاپ اول، تهران، نشر نی.
17-  فجری، علیرضا(1391)، مجموعه قوانین و مقررات عفاف و حجاب، چاپ اول، تهران، انتشارات خرسندی، ص 25.
18-  ملکیان، مصطفی(1379)، آراء اخلاقی وسیاسی مک اینتایر، تهران، انتشارات بقعه.
19-  وکیل زاده، رحیم(1381)، مصلحت و جایگاه آن در حقوق اسلام، موسسه تحقیقات علوم اسلامی انسانی.
20-  هارت، هربرت (1389)، قانون،آزادی و اخلاق، ترجمه محمدراسخ، چاپ دوم،تهران، طرح نو.
21-  همپتن، جین (1385)، فلسفه سیاسی، ترجمه خشایار دیهیمی، چاپ دوم، تهران، طرح نو.
ب-انگلیسی
22-Alldridge Peter and Brants Christje(2001),Personal Autonomy,The private sphere and the criminal law,Hart publishing,Oxford,Portland Oregon.
23-Hurka, Thomas (1993) , Perfectionism , New York , Oxford University Press.
24-Raz, Joseph (1986) , The Morality of Freedom , Oxford , Clarendon  Press.
25-__, Joseph(1988-89),  Facing Up: A Reply, Southern California L.R., 62,PP.1153–1235.
ج-منابع الکترونیک
26-نرم افزار مجموعه آثار امام خمینی، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1394.
27-نرم افزار سامانه قوانین و مقررات کشور، سایت مرکز پژوهشهای مجلس، 1393