ردّپای زنانی دیرسال تر از مردان در روابط زناشویی، در ادبیات کلاسیک داستانی ایران

نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

استادیار ،بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز

چکیده

یکی از راه‌های بررسی شرایط زنان به لحاظ روابط اجتماعی و خانوادگی تحلیل چگونگی بازنمایی زنان در آثار داستانی و روایتی است. این پژوهش به موضوع روابط زناشویی و عاطفی زنان و مردان با رویکرد تحلیل سنّ زنان و مردان پرداخته است.برای این کار با تکیه بر آثار برجسته در ادبیات فارسی به‌ویژه آثاری که در بافت جامعه با ذهن و زبان مردم مانوس‌اند و بر اندیشه‌ی جمعی مردم تاثیر داشته‌اند ،موضوع مورد نظر بررسی شد. پرسش اصلی آن است که با تکیه بر آثار داستانی کلاسیک که در اذهان مردم جایگاهی آشنا دارند، رویکرد جامعه به مولفه‌ی سنّ زنان در روابط عاطفی چگونه است؟؛ چراکه بازتاب دیدگاه‌های اجتماعی مردم را می‌توان در ادبیات کلاسیک و روایتی یافت و البته مقوله‌ی سنّ زنان از مواردی است که با کلیشه‌های جنسیتی در بستر فرهنگی ما همراه است.در هیچ‌یک از آثار بررسی شده به جز مواردی که نویسنده سعی در بیان خیانت یا هوسرانی زنان دارد موردی که زنانی دیرسال‌تر از مردان در رابطه‌یعاطفی یا ازدواج با مردانی کم سال‌تر از خود باشند دیده نشد؛ حال آن‌که عکس این موضوع به جد یا طنز در آثار بسیاری به چشم می‌خورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Traces of Older Women in Marital Relation with Younger Men In Iranian Classical Literature

نویسنده [English]

  • Maryam Kohansal
Assistant professor, Islamic Azad University Shiraz Branch, Persian Literature department
چکیده [English]

One way to examine the status of women in social and family relations is to analyze how women are represented in fictional and narrative works. This research deals with the marital and emotional relationships of women and men with an age analysis approach. To do this we have examined outstanding works in Persian literature, especially works that are in the context of society and are familiar to ordinary people, and also were effective in the collective thinking of people. The main question is what is the community's approach towards women age in emotional relationships according to classic fictions well-known for ordinary people? The reason we refer to classical fictions is that the reflection of social views of people can be found in classical and narrative literature, and the age of women, of course, is one of the things that are associated with gender stereotypes in our cultural context. In none of the studied works, except for cases in which the author attempts to express betrayal or sensuality, older women were not seen in marital or emotional relationships, while the opposite side is seen in many works.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • women
  • Older Women
  • Marriage
  • Women Age
-ابوالمعالیالحسینی، نسرین،(1387)."شکل‌شناسی ازدواج در شاهنامه‌ی فردوسی"، مجله فرهنگ مردم ایران، شماره 13، 58-59.
-اسلامی ندوشن، محمدعلی،(1348)."مردان و زنان شاهنامه "، مجله یغما، شماره 248، سال بیست و دوم، ص 57 تا ص 65.
- امیرشاهی، مهشید، (؟)، "زن از دید داستان‌نویسان معاصر"، مجله ایرانشناسی، سال دوازدهم.
- حسینی ، حسن و دشتی، منصوره، ( 1391) . "ازنمایی کلیشه‌های جنسیتی در رسانه: مطالعه ادبیات داستانی آل احمد" ، مجله جهانی رسانه ، شماره 13.
- حسینی، مریم،(1385)."آرمان شهر زنان"، مجله پژوهش زنان، دوره چهارم، شماره3، 117-131
- حسینی، مریم،(1388).ریشه‌های زن ستیزی در ادبیات کلاسیک فارسی، تهران، نشر چشمه.
- روح الامینی، محمود،(1370)، "ساختار اجتماعی ازدواج‌های شاهنامه"، مجله چیستا، شماره 78.
- سعدی، مصلح الدین،(1384)، کلیات سعدی، تصحیح محدعلی‌فروغی،انتشارات هرمس.
-عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر،(1368).گزیده قابوس‌نامه، به کوشش یوسفی، غلامحسین، تهران ، انتشارات امیرکبیر.
- فردوسی، ابوالقاسم، (1391). شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، انتشارات دایره المعارف بزرگ اسلامی، چاپ چهارم.
- کاظمی‌پور، شهلا، ( 1383). "تحول سن ازدواج زنان در ایران و عوامل جمعیتی مؤثر بر آن"،مجله‌ی زن در توسعه و سیاست، دوره‌ی دوم، شماره10.
- کرمی، محمدحسین و حسام‌پور، سعید.(1384). "تصویر و جایگاه زن در داستان‌های عامیانه سمک عیار و داراب‌نامه"، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره‌ی بیست‌ودوم، شماره اول (پیاپی 42)
- گرگانی، فخرالدین اسعد، (1381). ویس و رامین، مقدمه و تصحیح محمد روشن، تهران، انتشارات صدای معاصر.
-مهندس‌پور، فرهاد، (1390). زنانگی و روایت‌گری در هزار و یک شب، نشر نی، تهران.
- نجم عراقی، منیژه، (1382)، زن و ادبیات: سلسله پژوهش‌های نظری درباره‌ی مسایل زنان، تهران، نشر چشمه.
- نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف، (1385). خمسه نظامی، بر اساس چاپ مسکو، تهران: انتشارات هرمس.
-واصفی، صبا و ذوالفقاری،حسن، (1388)، "خشونت علیه زنان در آثار محمود دولت‌آبادی"، مجله زن در توسعه و سیاست، شماره 24.