بررسی نقش زنان عشایر در حفظ و احیاء منابع طبیعی (مطالعه موردی: شهرستان چرام)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران. ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا دانشگاه پیام نور، تهران- ایران

چکیده

محیط‌زیست و حفاظت از آن امروزه به یکی از دغدغه‌های اصلی در کشورهای مختلف تبدیل شده است. گروهها، اقشار و جوامع مختلف متناسب با شرایط زندگی خود در این زمینه دخیل اند. زنان عشایر نیز به دلیل مشارکت و جایگاه آن‌ها در امور مختلف می‌توانند بسیار تأثیرگذار باشند. بنابراین در پژوهش حاضر به بررسی نقش زنان عشایر در حفاظت و احیاء منابع طبیعی پرداخته‌شد. پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی مبتنی بر پیمایش است. جامعه آماری زنان عشایر شهرستان چرام است. حجم نمونه 368 نفر محاسبه گردید. نتایج بیانگر آن است که به لحاظ ویژگیهای فردی: میزان همبستگی معکوس بین سن و حفظ و احیاء منابع طبیعی برابر 445/0-، بین تحصیلات، درآمد، تأهل با حفظ و احیاء منابع طبیعی به ترتیب برابر 615/0، 766/0 و 318/0 است. همچنین بررسی ابعاد مختلف مشارکت زنان در حفظ منابع طبیعی نشان داد که میانگین بعد محیطی 07/3، اقتصادی 17/3، اجتماعی 1/3 و مدیریتی 08/3 به دست آمده است. در کل نتایج آزمون T تک نمونه ای برای مجموع میزان مشارکت زنان عشایر در فعالیت‌های حفظ و احیاء منابع طبیعی، 14 /3 به دست آمد و ملاحظه میشود که بالاتر از میانگین مورد نظر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Role of Nomad Women in the Preservation and Restoration of Natural Resources (A Case Study of Choram County)

نویسندگان [English]

  • Asghar Norouzi 1
  • Manijeh Jafta 2
1 Assistant Prof. Department of Geography, Payame Noor University. Tehran. Iran
2 M.A. of Geography, Payame Noor University. Tehran.Iran
چکیده [English]

Today the environment and its protection have become one of the main concerns in different countries. Different groups and communities (urban, rural, nomadic, etc.) are involved in this regard in accordance with their own living conditions. Nomad women can also be very influential due to their participation in various affairs. Therefore, in the present study, the role of nomad women in the preservation and restoration of natural resources in the city of Choram has been investigated. The research is of applied type and the method is descriptive-analytical based on survey. The statistical population included the nomad women of the city of Choram and the sample size was 368 people. The results show that in terms of individual characteristics: the inverse correlation between age and conservation and restoration of natural resources is -0.445, and the correlation between education, income and marriage, and the conservation and restoration of natural resources is 0.615, 0.766 and 0.318, respectively. Also, the study of different dimensions of women’s participation showed that the average environmental dimension was 3.07, economic dimension 3.17, social dimension 3.1, and managerial dimension 3.08. In general, the results of the one-sample t-test for the total participation of nomad women in natural resource conservation and restoration activities were 3.14 and it is seen to be higher than the average (3).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nomad Women
  • Natural Resources
  • Preservation
  • Restoration
  • Choram County

مراجع

استانداری کهگیلویه و بویراحمد(1390) طرح جامع-تفصیلی شهرستان چرام. یاسوج.
استانداری کهگیلویه و بویراحمد (1396) سالنامه آماری شهرستان چرام.یاسوج.
اکبری، حسین(1391) نقش زنان در توسعه پایدار محیط‌زیست، زن در توسعه و سیاست، ش 4، صص 56-37.
بخشنده نصرت، عباس (1378)، مبانی کوچ و کوچندگی در ایران، تهران، دانشگاه تربیت‌معلم.
توکلی، جعفر (1384)، مروری بر نظریات و تجارب موجود در زمینه اسکان عشایر، مجموعه مقالات همایش ملی ساماندهی جامعه عشایر ایران. تهران.
خسروی پور، بهمن، فروشانی، ناهید (1390) مشارکت زنان و توسعه پایدار روستایی، مجله کار و جامعه، ش132-133. صص 68-56.
خورشیدی، محمد. انصاری، ناصر(1382) شناخت آگاهی عشایر و روستاییان نسبت به تخریب منابع طبیعی و عوامل آن در دهستان بازفت استان چهارمحال و بختیاری، تحقیقات مرتع و بیابان ایران، ش 1، صص 109-95.
راستین، محمد. خاتمی، سید وحید. نوچه، محمدهادی. میرعماد، سید حسن. گلیوری، احمد (1393) نقش توانمندسازی زنان در مدیریت توسعه پایدار منابع طبیعی (مطالعه موردی: روستای فروان، طرح بین‌المللی مدیریت پایدار منابع آب‌وخاک حبله­رود، سمنان)، اولین همایش ملی زن و توسعه پایدار روستایی، مشهد. دانشگاه فردوسی.
سجاسی، حمدالله. روشن زاده، سعیده. محمدیان، فاطمه(1395) بررسی نقش زنان در حفظ محیط‌زیست روستا(مطالعه موردی: روستاهایدهستان طرقبه)،همایش ملی جغرافیا، محیط‌زیست، امنیت و گردشگری، قائنات.
عسکری مقدم، زهرا (1381) نقش زنان در بیابان‌زدایی و توسعه پایدار منابع طبیعی، نشریه هدی، ش 26. ص 12-1.
عنایت، حلیمه. فتح زاده، حیدر(1388) رویکردی نظری به مفهوم اکوفمینیسم، مجله مطالعات جامعه‌شناسی، سال 2،ش 5، صص 63-45.
غنیان، منصور. خانی، فضیله. قدیری معصوم، مجتبی(1387)، نقش زنان روستایی در بهره‌برداری، حفاظت و احیایعرصه‌های طبیعی بیابانی(استان خوزستان)، پژوهش­نامة زنان،دورة 6 ش1، 119-135.
قدیری معصوم، مجتبی. مهدوی، مسعود. برقی، حمید(1384) بررسی آماری روند رشد و تحولات اشتغال در نواحی روستایی استان اصفهان، پژوهش‌های جغرافیایی، ش 54، صص 172-153.
کرمی، اسماعیل. بابایی، رقیه(1396) نیازهای دانشی و اجتماعی زنان روستای قزل تپة علی‌قلی استان زنجان برای مدیریت جامع حوضه آبخیز، مجله زن در توسعه و سیاست. ش 2، صص 264-241.
مرکز آمار ایران (1387)، نتایج تفصیلی سرشماری عشایر کشور. تهران.
مرکز آمار ایران (1390) سرشماری عمومی نفوس و مسکن، شهرستان چرام، تهران.
ملکی، امیر. علی­پور، پروین (1393) سنجش عوامل مؤثر بر محیط‌زیست گرایی زنان ایرانی، مجله زن در توسعه و سیاست، ش 4، صص 592-577.
مهدوی، مسعود، رضایی، پژمان، قدیری معصوم، مجتبی (1386)، روستاهای برآمده از اسکان عشایر و چالش­های آن، روستا و توسعه، سال 10، ش 1، صص 61 – 41.
نوری، سیدهدایت الله، نوروزی، اصغر(1396)، مبانی برنامه­ریزی محیطی برای توسعه پایدار روستایی، انتشارات دانشگاه اصفهان. اصفهان.
هاگت، پیتر (1373). جغرافیا ترکیبی نو: ترجمه شاپور گودرزی نژاد، جلد اول، تهران، سمت.
Dalal-Clayton, Barry. Dent, David (1993).Surveys, Plans and People, A Review of Land Resource Information and its Use in Developing Countries, Environmental Planning Issues No.2.England, UK.
FAO (1995). Planning for Sustainable Use of Land Resources Towards a new Approach, FAO's Interdepartmental Working Group on Land Use Planning, Land and Water Bulletin 2, P 4, Rome, Italy.
Faringten John. Turton, Cathrin. A.J. James (2000) Participatory Watershed Developmen: Challenges for the Twenty- first Century, Oxford University,New Delhi.

Hartman, B. Cleveland, D A (2018) The socioeconomic factors that facilitate or constrain restoration management: Watershed rehabilitation and wet meadow (bofedal) restoration in the Bolivian Andes,Journal of Environmental Management, Vo 209, Pages 93-104

Kerr, John (2002) Watershed Development, Environmental Services, and Poverty Alleviation in India, World Development.
UN (2016) Women, natural resources and peace. https://www.unenvironment.org
Ykhanbai, H. Odgerel, Ts. (2018) Gender Analysis in Natural Resource Management, https:// landportal.org.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 بهمن 1397
  • تاریخ بازنگری: 19 آبان 1398
  • تاریخ پذیرش: 20 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار