تغییردر نظام معنایی امر طلاق

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 جامعه شناسی ، علوم اجتماعی و انسانی ، علوم تحقیقات ، تهران ، ایران

2 جامعه شناسی ، علوم انسانی و اجتماعی ، علوم تحقیقات ، تهران ، ایران

3 جامعه شناسی ، روانشناسی و علوم اجتماعی ، تهران مرکز ، تهران ، ایران

چکیده

مفاهیم و معانی، بنیادی ترین ساحت هر پدیده را شکل میدهند. معنایی که نظریه پردازان و کنشگران اجتماعی برای طلاق قائل هستند، بعدی پراهمیت از ساختار این پدیده بشمار می آید. این مقاله با اتکاء به الگوی روش شناختی در قالب روش شناسی بنیادین، پارادایمی و کاربردی مبتنی بر مفروضات پارادایم پدیدارشناسی، به شیوه استقرایی و کیفی و با استفاده از روش پدیده نگاری به مطالعه معنای طلاق در بستر اندیشه و نگرش زنان مطلقه پرداخته است. براساس روش های نمونه گیری گلوله برفی و هدفمند با 64 نفر از زنانی ساکن کلانشهر تهران که بین سالهای98-1384شمسی طلاق گرفته اند، مصاحبه عمیق انجام یافت. نتایج تحقیق حاکی از آن است که پدیده طلاق بمثابه یک امر چندمعنایی، مشتمل برساحت های اخلاقی–عاطفی، خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. نوشتار حاضر با تکیه بر سیالیت معنای طلاق بیان میکند که زنان مطلقه از یک ذهن خالی نسبت به مساله و پدیده طلاق برخوردار نبودند بلکه جهان فکری آنها مملو از آگاهی و معانی پیرامون پدیده طلاق بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Change in the Semantic System of Divorce

نویسندگان [English]

  • zahra haji shahkaram 1
  • bagher saroukhani 2
  • hossein aghajani marsa 3
1 sociology, humanity and social science , Islamic Azad university science and research Branch, Tehran , Iran
2 sociology , humanity and social science , Islamic azad university science and research Branch , Tehran , Iran
3 sociology, Psychology and Social Sciences, Islamic Azad university central Tehran branch , Tehran , Iran
چکیده [English]

Concepts and meanings shape The most fundamental area of any phenomenon. The meaning that theorists and social activists place on divorce, the next important aspect is the structure of this phenomenon. This article studies the meaning of divorce in the context of divorced women by relying on a methodological paradigm based on a phenomenological, paradigmatic and applied methodology, in a qualitative inductive and phenomenological way, using a phenomenological and qualitative method. In-depth interviews were conducted with 64 women living in Tehran's metropolitan area who were divorced between 2005-2019, based on snowball sampling methods. The results of the research indicate that the phenomenon of divorce as a multi-semantic one includes moral-emotional, family, social, cultural and economic factors. This article argues that divorced women do not have an empty mind on the issue and the phenomenon of divorce, relying on the fluidity of the meaning of divorce, Rather, their intellectual world is full of awareness and meanings about the phenomenon of divorce.

کلیدواژه‌ها [English]

  • meaning of divorce
  • Lived experience
  • Social problem
  • Psychological problem
  • Phenomenology
احمد دوست، حسین و همکاران(1397)، «بسترها و پیامدهای طلاق در شهر رشت: یک مطالعه کیفی»، تحقیقات کیفی در علوم سلامت، دوره7، شماره3، صص25-309.
ازکیا، مصطفی(1382)، روش های کاربردی تحقیق، چاپ اول، تهران: کیهان.
اعرابی، سید محمد و حسن بودلایی(1390)، «استراتژی تحقیق پدیدارشناسی»، فصلنامه علمی-پژوهشی روش شناسی علوم انسانی، س17، ش68.
آقابابایی، احسان و همکاران(1394)، «نقش فانتزی در وقوع طلاق (مطالعه هفت زوج جوان طلاق گرفته در شهر اصفهان)»، جامعه شناسی کاربردی، دوره26، شماره1، صص96-85.
آماتو، پل(1395)، پیامدهای طلاق برای کودکان و بزرگسالان، ترجمه مهناز محمدی‌زادگان، تهران: انجمن اولیاء و مربیان .
باستانی، سوسن و همکاران(1390)، « پیامدهای طلاق عاطفی و استراتژی های مواجهه با آن»، خانواده پژوهی، تابستان، دوره 7، شماره 26، صص57-241.
پارسانیا، حمید(1390)، روش‌شناسی انتقادی حکمت صدرایی، قم: کتاب فردا.
حسنی، رضا و همکاران(1393)، «پیامدهای طلاق برای زنان مطلقه شهر مشهد (یک پژوهش کیفی)»، مطالعات علوم اجتماعی ایران، دوره11، شماره42، صص49-33.
 
ریحانی، طیبه و محمود عجم(1381)، «بررسی علل طلاق در شهر گناباد سال 1381»، افق دانش، دوره8، شماره2، صص57-241.
زرگر، فاطمه و حمیدطاهر نشاط دوست(1386)، «بررسی عوامل موثر در بروز طلاق در شهرستان فلاورجان»، خانواده پژوهی، دوره3، شماره11، صص49-737.
 
سروش، عبدالکریم(1359). دانش و ارزش: پژوهشی در ارتباط علم و اخلاق، تهران: باران.
سنجابی، علیرضا(1386). روش شناسی در علم سیاست و روابط بین الملل، تهران: قومس.
صادقی فسایی، سهیلا و مریم ایثاری(1391)، «تحلیل جنسیتی از زندگی پس از طلاق: مطالعه کیفی»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره10، شماره3، صص30-5.
 
صادقی فسایی، سهیلا و مریم ایثاری(1392)، «بازتعریف «خود» و ساخت هویت در میان زنان پس از طلاق»، پژوهشنامه زنان، دوره4، شماره1، صص38-111.
 
صادقی فسایی، سهیلا و مریم ایثاری(1394)، « مطالعه جامعه شناختی سنخ های طلاق»، مسائل اجتماعی ایران، دوره 6، شماره1، صص56-131.
 
عنایت، حلیمه و همکاران(1392)، «بررسی عوامل موثر بر طلاق زود هنگام در بین جوانان شهری شهر بوشهر (مقایسه دو گروه افراد طلاق گرفته و متاهل طلاق نگرفته)»، پژوهش های جامعه شناسی معاصر، دوره2، شماره3، صص52-125.
قاسمی، علیرضا و باقر ساروخانی(1392)، «عوامل مرتبط با طلاق در زوجین متقاضی طلاق توافقی(شهرستان کرمانشاه)»، مطالعات علوم اجتماعی ایران، دوره10، شماره39، صص87-69.
 
قریشی، فردین و همکاران(1393)، «فهم عوامل طلاق از منظر مردان و زنان در معرض طلاق و طلاق گرفته مطالعه موردی شهر سقز»، پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران (پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی)، دوره3، شماره1، صص30-19.
 
قلی زاده، آذر و همکاران(1394)، «مطالعه کیفی تجارب مردان و زنان طلاق گرفته از عوامل فرهنگی زمینه ساز طلاق»، جامعه شناسی کاربردی، دوره26، شماره1، صص64-39.
محمدپور، احمد(1389). روش در روش درباره ساخت معرفت در علوم انسانی، تهران: جامعه شناسان.
محمدی، رحیم(1394)، تجدد ایرانی (کوششی در پدیدارشناسی مساله های جامعه و علم)، تهران: تمدن علمی.
مرقاتی خویی، عفت السادات ودیگران(1391)، «طلاق از منظر زنان مطلقه: یک مطالعه کیفی»، مجله پژوهش های کیفی در علوم پزشکی، شماره2، صص 47-234 .
میرزایی، خلیل(1395). کیفی‌پژوهی: پژوهش، پژوهشگری و پژوهش‌نامه‌نویسی، جلد1، تهران: فوژان.
نیک بخت نصرآبادی، علیرضا و همکاران(1395)، «تجربه زندگی زنان پس از طلاق: یک مطالعه کیفی»، روان پرستاری، دوره4، شماره3، صص74-66.
هنریان، مسعوده و سید جلال یونسی(1390)، «بررسی علل طلاق در دادگاه های خانواده تهران»، مطالعات روانشناسی بالینی، دوره1، شماره3، صص53-125.
یعقوبی، کژال و همکاران(1390)، « بررسی و مقایسه میزان پرخاشگری کودکان طلاق و عادی»، مطالعات روان شناختی، دوره 7، شماره 1، صص109-97.
سایت ثبت احوال کشور، www.sabteahval.ir
سایت مرکز آمار ایران، www.amar.org.ir
سایت، sputniknews.com
Abebe, Y, M. (2015). Lived Experiences of Divorced Women in Rural Ethiopia. A Special Focus in Hulet Ejju Enessie Woreda: Addis Zemen Kebele. International Journal of Political Science and Development. .3(6), 268-281.
Carter, S.M. and Miles, L. (2007), " justifying Knowledge, Justifying Method, Taking Action: Epistemologies Methodologies, and Methods in Qualitative Research “, Qualitative Health Research, 17(10):1316-28.
Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches: Sage publications.
Milton, John (1971), “The Complete Poetry of John Milton”, John T. Shawcross (ed.), New York, Doubleday.
Moustakas, C.E. (1994), phenomenological research methods, Thousand oaks, CA: sage publications.
Thompson C. (1999). If you could just provide me with a sample: examining sampling in qualitative and quantitative research papers. Evid Based Nurs 1999; 2: 68-70.