مسئلۀ زن در نگرش خبرگان قانون اساسی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

انقلاب‌ها از حیث پیامدهای جنسیتی دو نوع‌اند: مساوات‌گرا، که رهایی زنان یکی از اهداف آنها به‌شمار‎می‌رود؛ و مردسالارانه، که زن را در قالب خانواده محصور می‌سازند. شایسته است پیش از بررسی مفهوم مشارکت سیاسی زنان در جامعۀ‌ انقلابی ایران، درک کنیم که خبرگان تدوین‌کنندۀ‌ قانون اساسی چه نوع نگرشی نسبت به مسئلۀ‌ زن داشته‌‌اند. گمان نخستین آن است که خبرگان دارای نگرشی پنج‌وجهی (مذهبی، بدیهی، عقلانی، انقلابی، فقهی) بوده‎اند؛ یعنی، از یک‌ سو، مسئلۀ‌ زن محصور در شرع محسوب شد، زیرا فقها بر فضای ذهنی مجلس خبرگان چیرگی داشتند؛ و از دیگرسو، نگاه جمع‌گرایانه بر نگرش فردگرایانه غلبه یافت و زن به‌عنوان یک فرد، افزون بر ویژگی‌های فردی، در مجموعه‌ای به نام خانواده نیز اهمیت یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Woman in the Viewpoint of the Assembly of Experts of the Constitution of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Mohsen Khalili 1
  • Nastaran Salehnia 2
چکیده [English]

Revolutions can be divided in two kinds in terms of gender consequences: modernizer and equalizer who women’s rescue is one of their obvious goals; male chauvinists who limit women to family and emphasis on gender differences instead of gender equality. Before studying the concept of women political partnership in contemporary Iranian society, it seems good to understand the attitudes of experts who formulate the constitution towards the issue of woman in their discussions. Our first idea is that fundamental law experts have had a five-aspect attitude (religious, natural, rational, revolution, juridical) to the issue of women and regarded them as an insignificant subset of universality of Islam. Based on this belief, on one hand, the issue of woman was regarded as limited to jurisprudence, since juridical experts dominated the intellectual structure and atmosphere of assembly that formulated the new constitution; on the other hand, collectivism view dominated individualism view, so woman, as an individual in a collection named family, became important and insignificant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • gender and revolution
  • women
  • Islamic Revolution of Iran
  • Assembly of the Experts

مراجع

ادارۀ تبلیغات و انتشارات مجلس شورای اسلامی (1368). راهنمای استفاده از صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مجلس شورای اسلامی.
ادارۀ کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی (1364). مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 1، تهران: مجلس شورای اسلامی.
اسدی زیدآبادی، حسن (بی‌تا). «بررسی تطبیقی پیش‌نویس تهیه‌شده توسط حقوقدانان و متن مصوب مجلس خبرگان قانون اساسی»، نشریۀ کارگران (ماهنامۀ‌ سیاست)، ش 1.
افشار، اسدالله (1381، 26 بهمن). «جایگاه و نقش زن در انقلاب اسلامی»، رسالت.
بوشهری، جعفر (1376). مسائل حقوق اساسی، تهران: دادگستر.
پروین، فرهاد (1379). «زن در قانون اساسی: دولت ضامن حقوق زن»، حقوق و اجتماع، ش 19و20.
جوان‌آراسته، حسین (بی‌تا). «زن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، پیام زن، ش 155.
حسینی بهشتی، سیدمحمد (1377). مبانی نظری قانون اساسی، تهران: بقعه.
دریاباری، سیدمحمدزمان (1381، 27 دی). «زن در قانون اساسی و قوانین بین‎الملل»، ایران.
دفتر توافق‌های بین‎المللی (1376). قانون اساسی فرانسه، تهران: ادارۀ کل قوانین و مقررات کشور.
دفتر توافق‌های بین‎المللی (1378). قانون اساسی ایالات متحده امریکا، تهران: معاونت پژوهش و تدوین و تنقیح قوانین و مقررات کشور.
دفتر توافق‌های بین‎المللی (1379). قانون اساسی الجزایر، تهران: معاونت پژوهش و تدوین و تنقیح قوانین و مقررات کشور.
ساناساریان، الیز (1384). جنبش حقوق زنان در ایران، ترجمۀ نوشین احمدی خراسانی، تهران: اختران.
شجاعی، زهرا (1383، 19 اسفند)، زن در قانون اساسی، آرمان.
طالبان، محمدرضا (1388). روش‎شناسی مطالعات انقلاب با تأکید بر انقلاب اسلامی ایران، تهران: پژوهشکدۀ امام خمینی و انقلاب اسلامی.
فارسون ، سمیح؛ و مهرداد مشایخی (1379). فرهنگ سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، ترجمۀ معصومه خالقی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران (باز).
فوران، جان (1382). نظریه‎پردازی انقلاب‎ها، ترجمۀ فرهنگ ارشاد، تهران: نی.
قلفی، محمدوحید (1384). مجلس خبرگان و حکومت دینی در ایران، تهران: عروج.
کار، مهرانگیز (1384). «ضرورت تغییر قانون اساسی برای احقاق حقوق کودکان و زنان ایرانی»، بازتاب اندیشه، ش64.
گلدستون، جک (1385). مطالعاتی نظری، تطبیقی و تاریخی در باب انقلاب‎ها، ترجمۀ محمدتقی دلفروز، تهران: کویر.
محمدی‌اصل، عباس (1381). درآمدی بر جامعه‎شناسی زنان ایرانی، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
مروئی، کتایون (1385). «زن دیروز، زن امروز»، نشریۀ سی‎بهار (جام جم)، ش2493.
معین‎فرد، محمدرضا (1385). سیر تدوین و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
مقدادی، محمدمهدی (بی‌تا). «زنان و حمایت‎های قانونی»، پیام زن، ش155.
موسوی خمینی، روح‎الله (1385). صحیفۀ امام، ج8، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
موسوی، محمدمهدی (1384، 20 مهر). «سیمای زن در آیینة قانون اساسی»، حمایت.
مولاوردی، منیژه (1384). «زن در قانون اساسی، دستاوردها، کاستی‎ها و راهکارها»، گزارش گفت‌وگو، ش 18.
نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‎ها (1387). کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران در مسائل زنان، قم: دفتر نشر معارف.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1391
  • تاریخ بازنگری: 05 تیر 1391
  • تاریخ پذیرش: 02 مرداد 1391

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار