پدیدارشناسی شرم بدنی در تجربۀ زنانه از فضاهای جمعی (زنان شهر سنندج)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه کردستان

10.30465/ws.2023.42538.3646

چکیده

شرم بدنیِ زنانه احساس یا حالتی عاطفی است که سوژۀ مؤنث در مراوده‌های اجتماعی تجربه می‌کند. این احساس در جامعۀ مصرفیِ معاصر به‌شکلی فزاینده تشدید می-شود. قصد این جستار مطالعۀ پدیدارشناختی تجربۀ شرم بدنی زنان در سه فضای جمعی «عروسی»، «گروه‌های مختلط کوهنوردی» و «پاتری‌های خصوصی» است. نتایج تحلیل مصاحبه‌های عمیق با این سوژه‌ها نشان می‌دهد که شرایط و زمینه‌های اثرگذاری مثل رسانه‌ها، ابژه‌شدن بدن زنانه، نگاه خیرۀ دیگری، موقعیت فرودست زنان و کارکردهای جسم زنانه بیشترین نقش را در شکل‌گیری احساس شرم بدنی نزد آن‌ها دارد. شکل‌گیری و تشدید این احساس در آن‌ها واجد آثار و پیامدهایی در زندگی شخصی و اجتماعی است که از آن جمله می‌توان به درونی-سازی ویژگی‌های جنس دوم، کناره‌گیری از برخی فضاها و فعالیت‌ها، استفاده از شرم بدنی برای پاسداشت حریم شخصی، نداشتن اعتمادبه‌نَفس در پذیرش مسؤلیت‌ها و خودسانسوری و زدن نقاب به چهره اشاره کرد. زنان برای مدیریت شرم بدنی به اتخاذ استراتژی‌هایی روی می‌آورند که عمده‌ترین آن‌ها عبارتند از: تلاش برای پنهان‌کردن نقص‌های بدنی، نمایش جذابیت‌های جسمانی و رفتاری، والایش امیال جسمی و طرد قواعد مردانه. می‌توان این‌گونه استنتاج کرد که شرم بدنی در زمانۀ حاضر در متن مواجهۀ ناگزیر زنان با فرهنگ مصرفی‌ای پدید می‌آید که هنوز مردسالار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Phenomenology of body shame in women’s experiences of collective spaces (women in Sanandaj city)

نویسندگان [English]

  • koohestan Hassani 1
  • Jamal Mohamadi 2
1 M.A. student of sociology at University of Kurdistan
2 Associate professor of sociology at University of Kurdistan
چکیده [English]

Female body shame is a feeling or an emotional state that female subject experiences in social interactions. This feeling is increasingly intensified in the contemporary consumer society. This paper attempts to study phenomenologically women’s experiences of body shame in three collective spaces : weddings, mixed climbing groups, private patrimonies. The findings show that female body shame is formed mostly due to conditions and factors such as media, objectification of the female body, the gaze of the male other, the subordinate position of women, and the specific functions of the female body. Moreover, the formation and intensification of this feeling among women has effects and consequences such as the internalization of the characteristics of second sex, withdrawal from some spaces and activities, using body shame as a tool to protect privacy, lack of self-confidence in accepting responsibilities and self-censorship and masking. In order to manage body shame, women choose strategies such as masking bodily defects, presenting bodily and behavioral attractiveness, sublimation of bodily desires and rejecting masculine rules. Generally, it is concluded that body shame in contemporary era is created in the context of inevitable encounter of women with a consumer culture which is still patriarchal.

کلیدواژه‌ها [English]

  • body shame
  • consumer culture
  • objectification
  • patriarchy
  • body dissatisfaction

مراجع

  • آبوت، پاملا، والاس، کلر. (1380). جامعه­شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
  • بلیکی، نورمن. (1393). طراحی پژوهش­های اجتماعی. ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
  • طیبی ابوالحسنی، سیدامیرحسین. (1398). درآمدی بر روش تحقیق: رویه­های استاندارد تحلیل داده­های کیفی. فصلنامه سیاست­نامه علم و فناوری. 9 (2): 67 –
  • زیمل، گئورگ. (1392). دربارۀ فردیت و فرم­های اجتماعی. ترجمه شهناز مسمی­پرست، تهران: نشر ثالث.
  • عباس­زاده، محمد، اسمعیل­پور فلاحی، الناز و بوداقی، علی. (1389). کاربرد روش تحقیق کیفی در مطالعات فمینیستی، با تاکید بر روش گروه­های متمرکز، مطالعات جامعه­شناسی، 2 (7): 105 –
  • ذکایی، محمدسعید. (1381). نظریه و روش در تحقیقات کیفی، فصلنامه علوم اجتماعی. 9 (17): 41 –
  • فلیک، اووه. (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
  • گافمن، اروینگ. (1400). نمود خود در زندگی روزمره. ترجمه مسعود کیان­پور. تهران: انتشارات آگه.
  • هام، مگی. (1382). فرهنگ نظریه­های فمینیستی، مترجمان نوشین احمدی خراسانی، فیروزه مهاجر، فرخ قره­داغی، تهران: نشر توسعه.
  • Arumugam, N. et. al. (2022). Body Shaming: Ramifications on an individual. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 12 (4), 1067-1078.
  • Ashikali, E.-M., and Dittmar, H. (2011). The effect of priming materialism on women’s responses to thin-ideal media. Br. J. Soc. Psychol. 51, 514–533.
  • Bartky, S. L. (2015). Femininity and domination: Studies in the phenomenology of oppression. Routledge.
  • Botta, R.A. (1999). Television images and adolescent girls’ body image disturbance. Journal of Communication, 49(2), 22–40.
  • Bouson, J. Brooks. (2009). Embodied Shame: Uncovering Female Shame in Contemporary Women’s Writings. Albany: SUNY Press.
  • Butler, J. (2002). Gender trouble. Routledge.
  • Carcireiri, A. T., & Osman, S. L. (2012). Examining body shame of college women by type of sexual victimization. Modern Psychological Studies, 18(1), 2.
  • Cheng, L. (2015). The commercialization of female bodies in consumer society. J. Humanit.9,123–125.
  • Claudat, K., Warren, C. S., & Durette, R. T. (2012). The relationships between body surveillance, body shame, and contextual body concern during sexual activities in ethnically diverse female college students. Body Image, 9(4), 448-454.
  • De Beauvoir, S. (1997). The Second Sex. Translated by H. M. Parsley. London: Vintage.
  • Doezal, L. (2015). The Body Shame: Phenomenology, Feminism, and the Socially Shaped Body, Lexington Books, Lanham, MD.
  • Elias, N. (1978). The civilizing process: The history of manners. London: Routledge.
  • Field, A.E., Camargo, C.A., Taylor, C.B., Berkey, C.S., Roberts, S.B., & Colditz, G.A. (2001). Peer, parent, and media influences in the development of weight concerns and frequent dieting among preadolescent and adolescent girls and boys. Pediatrics, 107(1), 54–60.
  • Forbes, G. B., Jobe, R. L., & Revak, J. A. (2006). Relationships between dissatisfaction with specific body characteristics and the Sociocultural Attitudes Toward Appearance Questionnaire-3 and Objectified Body Consciousness Scale. Body Image, 3, 295–300.
  • Fredrickson, B.L., & Roberts, T. (1997). Objectification theory: Toward understanding women’s lived experiences and mental health risks. Psychology of Women Quarterly, 21, 173–206.
  • Guenther, L. (2011). “Shame and the Temporality of Social Life,” Continental Philosophy Review 44, no.1. p 11.
  • Harrison, K., & Cantor, J. (1997). The relationship between media consumption and eating disorders. Journal of Communication, 47(1), 40–67.
  • Jean-Paul S. (1971). Sketch for a Theory of the Emotions, trans. Philip M. London: Methuen & Co Ltd.
  • Johnston-Robledo, I., Sheffield, K., Voigt, J., & Wilcox-Constantine, J. (2007). Reproductive shame: Self-objectification and young women's attitudes toward their reproductive functioning. Women & Health, 46(1), 25-39.
  • Kilbourne, J. (1994). Still killing us softly: Advertising and the obsession with thinness. In P. Fallon, M.A. Katzman, & S.C. Wooley (Eds.), Feminist perspectives in eating disorders (pp. 395–418). New York: Guilford Press.
  • Leder, D. (1990). The Absent Body. Chicago: University of Chicago Press,1990.
  • Northrop, Jane Megan. (2012). Reflecting on Cosmetic Surgery: Body Image, Shame and Narcissism. London: Routledge.
  • Monro, F., & Huon, G. (2005). Media‐portrayed idealized images, body shame, and appearance anxiety. International Journal of Eating Disorders, 38(1), 85-90.
  • Myers, P.N., & Biocca, F.A. (1992). The elastic body image: The effect of television advertising and programming on body image distortions in young women. Journal of Communication, 42(3), 108–133.
  • Phipps, A. (2014). The Politics of the Body. Cambridge, UK: Polity Press.
  • Schlüter, C., Kraag, G., & Schmidt, J. (2021). Body Shaming: An Exploratory Study on its Definition and Classification. International Journal of Bullying Prevention, 1-12.
  • Schooler, D., Ward, L. M., Merriwether, A., & Caruthers, A. S. (2005). Cycles of shame: Menstrual shame, body shame, and sexual decision‐Journal of sex research, 42(4), 324-334.
  • Sun, Q. (2018). Materialism, body surveillance, body shame, and body dissatisfaction: testing a mediational model. Frontiers in Psychology, 9, 2088.
  • Tangney, J. P. (1996). Conceptual and methodological issues in the assessment of shame and guilt. Behavior Research & Therapy, 34(9), 741-754.
  • , You, J., Poon, K.T., Yang, Y., You, J., and Jiang, Y. (2016). Materialism predicts young Chinese women’s self-objectification and body surveillance. Sex Roles, 76,448–459.
  • Tiggemann, M., & Pickering, S. (1996). Role of television in adolescent women’s body dissatisfaction and drive for thinness. International Journal of Eating Disorders, 20(2), 199–203.
  • Wang, Y., Wang, X., Yang, J., Zeng, P., & Lei, L. (2020). Body talks on social networking sites, body surveillance, and body shame among young adults: The roles of self-compassion and gender. Sex Roles, 82(11), 731-742.
پژوهش‌نامه زنان
دوره 13، شماره 42
اسفند 1401
صفحه 71-112

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری: 25 دی 1401
  • تاریخ پذیرش: 06 اسفند 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار