بازنمایی خشونت نمادین علیه زنان در سینمای اصغر فرهادی: مطالعه‌ای در نظریه بی‌ادبی کلامی کالپپر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد ادبیات نمایشی،دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناس ارشد سینما، دانشگاه هنر تهران

3 کارشناس ارشد سینما،، دانشگاه هنر تهران

10.30465/ws.2023.39776.3458

چکیده

خشونت نمادین مفهومی است که توسط پیر بوردیو مطرح شد و به شکلی از خشونت که غیرفیزیکی، برآمده از هنجارهای جامعه، آرام و پنهان بود، اشاره داشت. یکی از حوزه‌های مهم در خصوص اعمال خشونت نمادین، مسئله زنان است. زنان در جامعه امروز و به ویژه در قشر متوسط از قربانیان اصلی خشونت نمادین محسوب می‌شوند. با توجه به اهمیت هنر سینما در بازنمایی جامعه، این هنر تبدیل به بستری مناسب برای ارائه تحلیل‌های جامعه‌شناسی شده است. سه اثر اصغر فرهادی، سینماگر شاخص ایرانی، «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» با تمرکز بر زندگی قشر متوسط و توجه ویژه بر امر زنان، قابلیت ارائه تحلیلی جامعه‌شناختی را فراهم آورده‌اند. این پژوهش با توجه به اهمیت مسئله خشونت نمادین علیه زنان، به بررسی گفتمان شخصیت‌های این سه اثر پرداخته تا وجود و نحوه بازنمایی این شکل از خشونت را مورد تحلیل قرار دهد. برای رسیدن به این هدف، نظریه بی‌ادبی کلامی جاناتان کالپپر که بر اساس هنجارهای اجتماعی تعریف می‌شود به عنوان روش تحقیق انتخاب شده است. در نهایت این پژوهش ثابت می‌کند که زنان قشر متوسط در سینمای اصغر فرهادی با استفاده از مضامینی چون دروغ، طلاق، تجاوز و مالکیت مردانه مورد خشونت نمادین واقع می‌شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Representation of Symbolic Violence against Women in the Cinema of Asghar Farhadi: A Study of Culpeper's Theory of Impoliteness

نویسندگان [English]

  • farnaz gharehdaghi 1
  • babak sadollahi 2
  • mohammad goharbakhsh 3
1 Master of dramatic literature, University of Tehran
2 Master student of cinema, Tehran University of Arts
3 Master of cinema, Tehran University of Arts
چکیده [English]

Symbolic violence is a concept proposed by Pierre Bourdieu and refers to a form of violence that is non-physical, quiet and hidden which is arising from the norms of society. One of the important areas regarding symbolic violence is the issue of women. Women in today's society, especially in the middle class, are considered to be the main victims of symbolic violence. Considering the importance of cinema in representing society, it has become a suitable platform for providing sociological analysis. Three films of Asghar Farhadi, "About Elly", "A Separation" and "The Salesman" by focusing on the life of the middle class and paying attention to the issue of women, have provided the ability to present a sociological analysis. Considering the importance of the issue of symbolic violence, this research examines the discourse of the characters of these three films to analyze the existence and representation of this form of violence. To achieve this goal, Jonathan Culpeper's theory of impoliteness, which is defined based on social norms, has been chosen as the research method. Finally, this research proves that middle-class women are subject to symbolic violence through themes such as lies, divorce, rape and male ownership in Asghar Farhadi's cinema.

کلیدواژه‌ها [English]

  • symbolic violence
  • impoliteness
  • Pierre Bourdieu
  • Jonathan Culpeper
  • Asghar Farhadi
- آقابیگ‌لویی، بهارک (1396). خشونت نمادین در داستانهای صادق هدایت بر اساس دیدگاه پیر بوردیو. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی غلامرضا پیروز. دانشگاه مازندران.
- بدوی، فاطمه؛ بلخاری قهی، حسن؛ میرخانی، عزت‌السادات (1390). بررسی روابط همسران در فیلم های سینمایی ایران (1378-1388)، پژوهشنامه زنان، دوره 2، شماره 3، صفحات 1 تا 24.
- پرستش، شهرام؛ جمشیدی‌ها؛ غلامرضا (1386). دیالکتیک منش و میدان در نظریه عمل پی یر بوردیو. مطالعات جامعه‌شناختی، شماره 30، صفحات 1 تا 32.
- خدایی‌مقدم‌، معصومه‌، محمود الیاسی و شهلا شریفی (1396‌). توصیف‌ و تحلیل چند‌ واژۀ‌ مؤدبانه‌ و کارکرد آنها در زبان فارسی در‌ چارچوب‌ نظریه ادب براون و لوینسون. زبان‌پژوهی، دوره 9، شمارۀ 22، 26-52.
- دریکوند، زهرا (1397). بررسی زبان‌شناختی بی‌ادبی کلامی در فیلم‌های سینمایی ایرانی (مطالعه‌ی موردی: فیلم‌های سینمایی عادت نمیکنیم و ابد و یک روز).  زبان کاوی، بهار و تابستان 1397 - شماره 6،  صفحات 71 تا 88.
- دلال رحمانی، محمد حسین؛ قربانی، حسین (1395). بررسی خشونت نمادین در رمان من نوکر بابام نیستم نوشته احمد اکبرپور. مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال هفتم شماره اول، صفحات 69 تا 84.
- راودراد، اعظم؛ میرزاده، احسان (1396). نشانهشناسی تصویر زن در سینمای اصغر فرهادی (تحلیل نشانهشناسانه فیلم‌های سینمایی رقص در غبار، درباره الی و گذشته). جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، دوره نهم، شماره 1، صفحات 53 تا 77.
- شریف‌زاده، محمدرضا. بهرام‌پور، میترا (1398). باززایی ریشه‌های خشونت در آلمان پس از جنگ جهانی دوم با تکیه بر آرای اسلاوی ژیژک. مبانی نظری هنرهای تجسمی،دوره 4، شماره 2، صفحات 85 تا100.
- صادقی فسائی، سهیلا؛ پروایی، شیوا (1396). بازنمایی روابط خانوادگی در فیلمهای اصغر فرهادی با رویکرد آسیبشناختی (چهارشنبه سوری، درباره الی و جدایی نادر از سیمین). نشریه جامعه شناسی هنر و ادبیات،  بهار و تابستان 1396 ،دوره نهم - شماره 1، صفحات 29 تا 52.
- صمدی‌طاری، کیومرث (1397). خشونت نمادین و کلامی درسینمای ایران؛ با تاکید بر گفتمان قدرت از دیدگاه میشل فوکو مطالعه موردی: فیلم های گزارش (1356،عباس کیارستمی) و جدایی نادر از سیمین( 1389، اصغر فرهادی). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی علی شیخ مهدی. پردیس دانشگاهی، دانشگاه تربیت مدرس.
- علی احمدی، امید (1388). تحولات خانواده در صد سال اخیر، تهران: نشر مرکز.
- علیخواه، فردین؛ باباتبار، احسان، نباتی شغل، امین (1393). زن به مثابة سوژة شناسا (تحلیلی از سینمای اصغر فرهادی)، پژوهشنامه زنان، دوره 5، شماره 10، صفحات 59 تا 87.
- گیدنز، آنتونی (1387)، تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید،  ترجمة ناصر موفقیان، چاپ پنجم، تهران: نشر نی
- لطفی خاچکی، طاهره؛ کرمانی، مهدی (1399). عاملیت زنانه در مواجهه با خشونت نمادین در طبقه متوسط. فصلنامة رفاه اجتماعی، سال بیستم، دوره 20 ،شماره 76، صفحات 87 تا 129.
- محمودی بختیاری، بهروز؛ سلیمیان، سمیه (1395). بررسی بی‌ادبی کلامی در نمایش‌نامه صیادان. جستارهای‌ زبانی‌، شمارۀ 1(29)، 129-149.
- نامور، زهرا (1398). جلوه‌های بیادبی کلامی در تلویزیون در چارچوب نظریه گفتمان کالپپر مطالعه موردی: سریال مادرانه. فصلنامه علمی رسانه‌های دیداری و شنیداری، دوره13، شماره 29، صفحات 227 تا 252.
- نوری، سارا؛ موسوی‌لر، اشرف السادات (1399). خشونت در مجالس رزم با تاکید بر نگاره‌های اسطوره‌ای دوالیستی نگارگری ایران از منظر اسلاوی ژیژک. فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، دوره 16، شماره 59. صفحات 181 تا 199.
- Bourdieu, P (2000). Weight of the World: Social Suffering in Contemporary Society, Stanford University Press
New York: Cambridge University Press.
- Culpeper, Jonathan (1996). Towards an Anatomy of Impoliteness. Journal of pragmatics 25. pp 349-67.
- Goffman, E. (1967). Interactional Ritual: Essays on Face-to-Face Behavior. Garden City, NY: Anchor Books.
- Koopmans, R. and Duyvendak, J.W. (1995). The political construction of the nuclear energy issue and its impact on the mobilisation of anti-nuclear movements in Western Europe in Social Problems. 42(2), pp.235-51.
- Rahayu, M. (2021, January). Symbolic Violence Represented in Royyan Julian’s Bulan Merah Rabu Wekasan. In Fifth International Conference on Language, Literature, Culture, and Education (ICOLLITE 2021) (pp. 466-470). Atlantis Press.
- Roumbanis, Lambros (2018). Symbolic Violence in Academic Life: A Study on How Junior Scholars are Educated in the Art of Getting Funded. De Gruyter Mouton December 5, 2019.
- Rugo, Daniele. (2016). Asghar Farhadi, Acknowledging Hybrid Traditions: Iran, Hollywood and Transnational Cinema. Third Text, 30, 173-187.
- Sukmawati, S., & Abbas, H. (2022). Domination Portrayal in Sing Movie by Garth Jannings: Symbolic Violence Analysis. ELS Journal on Interdisciplinary Studies in Humanities, 5(2), 348-356.