تحلیل روایت های زنان کنشگر از درگیریهای کردستان پس از انقلاب اسلامی؛ پرستاری به مثابه مقاومت

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار جامعه شناسی، گروه جامعه شناسی نظری، تاریخی، ادیان، پژوهشکدة مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

10.30465/ws.2023.45943.3896

چکیده

جنگی که به شیوه نامنظم در منطقه کردستان در ایام پس از انقلاب اسلامی میان چریک­های کرد هوادار حزب کومله و دموکرات با قوای مرکزی درگرفت، هزینه­های گرانبار انسانی بر ایران وارد ساخت. زنان در قالب نیروهای درمانگر غالبا بصورت داوطلبانه جهت امداد، نجات، انجام مراقب­ های بالینی، پرستاری و درمان به منطقه شتافتند و در کاهش تلفات و رسیدگی به مجروحان نقش بسزایی ایفا کردند.
این پژوهش با به رسمیت شناختن روایت آنان از ماوقع به ارائه توضیحاتی درباره ماهیت جنگ چریکی، ابعاد درگیریهای کردستان و نیز پرستاری در بحران، در واقع به تاریخ اجتماعی ایران در نیم قرن گذشته پرداخته است. مقاله، پایداری این زنان باوجود ویژگیهای خودابراز شده درباره وضعیت بحرانی و هزینه­های بالای انسانی وارده، عاملیت آنان در حفظ مواضع اخلاقی و تداوم کنش مراقبت­محورشان در مقابله با خشونت­های خونبار در شکلی فعالانه و عینی؛ و مقاومت می­داند. پژوهش با دستمایه قراردادن مولفه­های مقاومت از منظر جامعه شناسی، به مطالعه نظام­مند و تحلیل تماتیک روایت­های انتشاریافته در دسترس زنان پرستار به مثابه کنشگران عرصه بهداری پرداخته است.
با روشن شدن ابعاد مخاطره آمیز میدان، نقش زنان در استمرار سیاست خدمت­رسانی به مردم محروم کُرد در حین جنگ چریکی بیش از پیش روشن و کارنامه اقدام جمعی داوطلبانه زنان در حفظ جایگاه حرفه ای پرستاری مورد بررسی قرار گرفته است؛ موضوعی که امروز کمترشناخته شده و از پیایند کنشگری زنان در تاریخ انقلاب اسلامی مغفول مانده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analyzing the narratives of women activists from the conflicts in Kurdistan after the Islamic Revolution; Nursing as resistance

نویسنده [English]

  • somaye sadat shafiei
Associate Research Professor of Sociology, Institute of Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

The partisan war in the Kurdistan region, which took place in the days after the Islamic Revolution between the Kurdish guerrillas who were supporters of the Kumle Party and the Democratic Party, and the central forces, brought heavy human costs to Iran. Female nurses who frequently rushed to the region voluntarily for relief, rescue, clinical care, nursing and treatment, played a significant role in reducing casualties and treating the injured.
Referring resistance factors from sociological point of views, methodologically it is a qualitative research. So then, systematic study and thematic analysis of published narratives of women as nurses in the field of healthcare were done. findings indicate that the stability of these women despite the high human costs and their agency in maintaining their moral positions and the continuation of their care-oriented actions.
With the clarification of the risky and bloody aspects of the field, the role of women in the continuation of the formal policy of serving the deprived people during the partisan war became more clear and the record of women's collective voluntary action in maintaining the professional status of nursing was examined. This has been neglected from the continuation of women's activities in the Islamic Revolution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Guerrilla war
  • women
  • violence
  • armed conflict
  • Kurdish movement
آقایی، شهناز. (۱۳۹۶)، ویژه­نامه بیسیم چی، ش ۴۱، ضمیمه ۳۱۳۰، ۷ بهمن.
احمدی، بتول،(۱۳۹۲)، اوج مظلومیت، جنایات ضد انقلاب در مناطق بحران­زده غرب و شمال غرب کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برای مرکز مطالعات ملی پایدار، انتشارات ستارگان درخشان.
انیسی، فریبا (۱۳۹۱)، خاطرات دکتر زرین تاج کیهانی­دوست، مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری.
جعفریان، گلستان، (۱۳۸۶)، از چنده لا تا جنگ، خاطرات شمسی سبحانی، چاپ پنجم، انتشارات سوره مهر.
جلائی پور، حمیدرضا (۱۳۸۵)، «فراز و فرود جنبش کُردی»، فصلنامه مطالعات ملی، د۷، ش۲، ۸۱-۱۰۷ .
حیدری مقدم آرانی، عباس(۱۳۹۸)، پروانه­های سفید بهدارای رزمی دفاع مقدس، انتشارات موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس.
کاظمی، محسن (۱۳۸۱)، خاطرات مرضیه حدیده چی (دباغ)، تهران: سوره مهر.
ذکایی، محمدسعید(۱۳۸۷)، «روایت، روایتگری و تحلیل شرح حال نگارانه»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، د۸، ش۱، ۶۹-۹۸ .
شفیعی، سمیه سادات (۱۳۹۳)، «سیری در رویکردهای متاخر مقاومت»، فصلنامه علوم اجتماعی، ش ۶۴،‌صص ۱۳۹-۱۸۶.
عابدی، فاطمه(۱۳۹۷)، پیله عشق، بنیاد حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس یزد.
عرفانیان، مریم(۱۳۹۷)، راهی برای رفتن، خاطرات بتول خورشاهی، تهران: سوره مهر.
فوران جان(1385)، تاریخ تحولات اجتماعی ایران: مقاومت شکننده، احمد تدین، موسسه خدمات فرهنگی رسا.
کاظمی، زرین دخت(1397)، روایت روزهای دور (خاطرات امدادگر دفاع مقدس خانم شمسی بیات) تهران : بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس.
معراجی، سید محمد جواد (1390)، فرشتگان سرزمین آتش (خاطرات بانوان استان کرمانشان در هشت سال دفاع مقدس)کرمانشاه : باغ ابریشم
Carr, C. Lynn(1998), “Tomboy Resistance and Conformity: Agency in Social Psychological gender Theory”. Gender & Society No.12: pp528-553.
Hollander, Jocelyn A & Einwohner, Rachel(2004), “Conceptualizing Resistance”, Sociological Forum, Vol. 19, No. 4. pp.533-554.
Kelley, Robin D.G (2002)  "OGs in Postindustrial Los Angeles," from Race Rebels in Cultural Resistance Reader by Duncombe, London: Verso.
Modigliani, Andre & Francois Rochat(1995). “The Role of Interaction Sequences and Timing of Resistance in shaping obedience and Defiance to Authority”, Journal of Social Issues No.51: pp107-123.
Profit, Norma Jean(1996). “Battered Women as victims and Survivors: Creating space for Resistance”, Canadian Social Work Review/Revue Canadienne De Service Social l No.13: pp23-28.