چندپارگی ذهنیت زنان در تجربه زیسته زندگی خانوادگی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی، گروههای اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

2 استادیار جامعه شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

3 استاد گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

10.30465/ws.2024.42149.3621

چکیده

یکی از ویژگی‌های جامعه ایران پدیده‌ی چند‌پارگی ذهنیت است.از آنجا که خانواده یکی از مهمترین نهاد‌های اجتماعی متاثر از این چند‌گانگی است؛موضوع این مقاله مطالعه جامعه‌شناختی چند‌پارگی ذهنیت در تجربه زیسته‌ی زندگی خانوادگی زنان متاهل می‌باشد. با در نظرگرفتن سیر تحول مفهوم سوژه، رویکرد نظری ژولیا کریستوا به عنوان چهارچوب نظری انتخاب گردید. مشارکت‌کنندگان شامل 15 زن متاهل کارمند بودند که به صورت هدفمند انتخاب شدند.
رویکرد ما در این مقاله، رویکردی پدیدار شناختی و روش به کار گرفته‌شده در راستای این رویکرد،روش تحلیل گفتمان پل جی و روث وداک، می‌باشد.در مرحله توصیف و تقطیع داده‌ها، گزاره‌های بیانی مصاحبه‌‌شوندگان با توجه به کنش‌های زبانی مورد نظر پل‌جی در ذیل دو کارکرد "اقتصاد" و "امورجنسی" مفهوم‌سازی شدند و در مرحله تفسیر متن، واسازی‌های صورت‌گرفته در مرحله توصیف، بازسازی شدند. بر آن بودیم تا لحظات تقابل و شکاف گفتمان‌های فردمحور مدرن و سنت محورکه در ذهنیت زن ایرانی با یکدیگر آمیخته‌اند را نشان دهیم. نتایج نشان داد که زن ایرانی با مسائل یکسان در کارکردهای مورد بررسی زندگی خانوادگی، برخورد‌هایی دو‌گانه دارد و جهان‌های ذهنی عقل-محور مدرن و ناعقل‌محور سنت‌گرا هر چند یکدیگر را به چالش می‌کشند و از یکدیگر سرپیچی می‌کنند، با هم می‌زی‌اند و ذهنیتی چند‌پاره را شکل می‌دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mentality hybridization of women in the lived experience of family life

نویسندگان [English]

  • Soudabeh Yousefi Fazl 1
  • Mostafa Mehraeen 2
  • Mansoor Vosooqi 3
1 PhD student in Sociology at Islamic Azad University, Science and Research Branch
2 Assistant professor of sociology at Institute of Humanities and Cultural Studies
3 Professor of Sociology at Islamic Azad University, Science and Research Branch
چکیده [English]

One of the important features of Iranian society is the mentality hybridization.Since the family is one of the most important social institutions affected by this multiplicity, the purpose of this essay is the sociological study of mentality hybridization in lived experience of family life of women.Considering the transformation process of the subject,Kristeva's theoretical approach was chosen as the theoretical paradigm.Participants included 15 married women who were selected purposefully.our approach in this article is the phenomenological approach and the method used based on this approach to the problem, is Paul Gee and Ruth Wodak discourse analysis method.in data description and segmentation phase, the statements of the interviewees were conceptualized in Paul Gee's linguistic actions,which were covered under the two functions of "family life"including economics and sex and in the interpretation phase, the deconstructions stage were reconstructed.We wanted to show the moments of confrontation and gap between the modern individual rational-oriented discourses and the traditional rational-oriented discourses that are intertwined in the woman mind in the family.The results showed that Iranian woman have dual encounters with the same issues in various functions of family life and the rational-logical and emotional-irrational mental worlds,though challenging and defying each other,coexist and form mentality hybridization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Family life"
  • "mentality hybridization"
  • "Symbolic"
  • "Semiotic"
  • "Modern Rational mentality"
  • "Traditional irrational mentality"
آزاد ارمکی و دیگران(1382)، «روند تغییرات فرهنگی اجتماعی خانواده تهرانی طی سه نسل»،فصلنامه دانشگاه الزهرا، س12، شماره44.
آزاد ارمکی و دیگران(1390)،«سنخ شناسی روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران»، جامعه­پژوهی فرهنگی، س 2،شماره دوم، ص1-34.
آهنگریان آرانی( 1394)، تحلیل عوامل موثر بر هویت بریکولاژ در بین زنان شهر کاشان، پایان­نامه کارشناسی ارشد، کاشان، گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه کاشان.
استراتن، پل(1384)، آشنایی با دکارت، ترجمه هومن اعرابی، تهران: مرکز.
محمدی، بیوک(1393)،«الگوی سنتی ساختار قدرت در برخی خانواده های ایرانی»،پژوهش­نامه­زنان،سال پنجم،شماره دوم،ص111-137.
پین،مایکل(1380)، لکان،دریدا، کریستوا،ترجمه پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
توانگر، معصومه(1395)،مطالعه رابطه پویایی هویت زنانه و تعارضات زناشویی، پایان نامه کارشناسی­ارشد،گروه جامعه شناسی دانشگاه یزد.
خضرنژاد،عمر(1389)،بررسی ارزش­های سنتی-مدرن در حوزه خانواده در شهر بوکان(1388-1389)، گروه جامعه شناسی دانشگاه پیام نور.
خلیفه سلطانی،سار(1400)،«روایتی از بازشکل­گیری سوبژکتیویته زنان دانشجوی دکترا در تقاطع با هویت سیال مادری»، پژوهش­نامه­زنان،سال دوازدهم،شماره دوم،ص35-61.
شایگان، داریوش(1386)، افسون زدگی جدید؛ هویت چهل­تکه و تفکر سیار، ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: فروزان.
صفری، بهروز(1390)،« نظریه آشفتگی و آشفتگی اجتماعی در ایران»، نشریه مطالعات اجتماعی ایران، دوره پنجم شماره 4، صص 62-85.
صف شکن اصفهانی، روزبه (1378)، بازنگری مفهوم سوژه و طبقات اجتماعی در جوامع سرمایه­داری، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران.
کاظمی ،احسان(1393)، تحول در مفهوم سوژه؛ باز آفرینی سیاست هویت، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران.
کریستوا، ژولیا(1395)، علیه افسردگی ملی، ترجمه مهرداد پارسا، تهران: شوند.
کریستوا، ژولیا (1394)، ملت­هایی بدون ملی­گرایی، ترجمه مهرداد پارسا،تهران: شوند.
کریستوا، ژولیا (1388)، خوشید سیاه مالیخولیا، ترجمه مهرداد پارسا، تهران:رخ­داد نو.
کریستوا، ژولیا(1395)، فردیت اشتراکی، ترجمه مهرداد پارسا،تهران:روزبهان.
کلانی، سمیه (1396)، «تناقض های هویتی جوانان در کنش و واکنش با خانواده و جامعه»،نشریه مسائل اجتماعی ایران، س8 ، شماره1.
مددی، مرضیه و نرسیسیانس، امیلیا(1399)، «مطالعه انسان­شناختی مواجهه دختران با مفهوم باکرگی»،پژوهش­های انسان شناسی ایران،دوره 10،شماره 20،ص9-34
مدیری،فاطمه (1397)،«گونه­های مختلف ارزشهای خانوادگی و همبسته های اقتصادی اجتماعی آن در شهر تهران»، جامعه شناسی کاربردی، س29، شماره 69.
مک­آفی، نوئل(1392)، ژولیا کریستوا، ترجمه مهرداد پارسا، تهران: مرکز.
مهرآیین، مصطفی(1394). بحران خانواده و عشق در جامعه امروزی،تارنمای هامون ایران
مهرآیین،مصطفی(1391)،«تحلیل متن در اندیشه ژولیا کریستوا؛کتاب ماه تاریخ و جغرافیا»، شماره17،صص21-26
مهرآیین، مصطفی( 1392).جزوه روش تحقیق، موسسه رخداد تازه.
میراشه، سمیه(1391)،تعارض های هویت اجتماعی سنتی و مدرن و عوامل موثر بر آن،پایان­نامه، تهران، گروه جامعه شناسی دانشگاه الزهرا.
مرکز آمار ایران، خبرگزاری ایسنا(1400)، سایت عصرایران.
Ancellin, Karine (2009), “Hybrid Identities of Characters in Muslim women fiction post 9-1”, Trans journal
Baraldi,Claudi (2021),“Studying Hybrid Identities in Schools”,StudiaMigracyjne, p 25–36
Boland,Colleen(2020),“Hybrid Identity and practices to Negotiate Belonging”,Poland Comparative Migration Studies
Beaudoin, Matthew(2013), “A Hybrid Identity in a Pluralistic Nineteenth-Century Colonial Context”, Historical Archaeology, p46–6
Clothier,IanM.(2005), “Created Identities:Hybrid Cultures and the Internet”,Sage Publications, Thousand Oaks and New Delhi, Vol.11,p 44–59
Carrim, Nasima(2018),“ Behind the Mask: Hybrid Identity Work of IndianWomen Managers in Corporate South Africa”, University of Pretoria.
Douglas,Kevin(1994),“Notions of Identity:Hybrid vs.Cultural  Consolidation in some Black Post-colonial and Women’s Fiction”,A thesis for M.A, McMaster university
Dusi,Paola,Giuseppina Messetti,(2015),“Belonging: Growing up Between two Worlds”, Social and Behavioral Sciences, Elsevier,  p560 – 568
Engeström, Yrjö, Pauliina Rantavuori (2022),“The hybridisation of Adolescents’ worlds as a source of developmental tensions”, Educational Review
Gonçalves,Kellie(2013),“‘Cooking lunch, that’s Swiss’:Constructing hybrid identities based on socio-cultural practices”, Multilingua, De Gruyter Mouton, p 527–547
Iyorza, S. & Ekwok (2014),“Global media and cultural hybridization in the 21st Century in Nigeria”.  Journal of Social Sciences, p 408-416.
Karachaliou, Rania,Villy Tsakona, Argiris Archakis (2018), “Constructing the Hybrid Identity of the ‘Stranger”,Tertium Linguistic Journal
Kamada, L. D. (2009), Hybrid identities and adolescent girls. Multilingual Matters. library of congress cataloging in publication Data.
Kaye DaCosta, Paula (2018), Culthural Identity and  Hybridity in Different Spaces In Different Spaces, University of Toronto, Higher and Adult Education, Ontario Institute for Studies in Education
Mac­Cay,Brian(2009),“Living between two worlds, who is living in whose worlds?”, Australasian Phychiatry,Vol17 supplement, p 20-23.
Pachini Hernandez, Deborah (2010), Hybridity and identity in Latino popular music, United State of America, Temple university press.
Sibtain, Masroor, Junaid Mahmud,Muhammad Ome (2021), “A Narrative of Hybrid Identity of Second Generation  Immigrants in ‘The Buddha of Suburbia’’, Pakistan Social Sciences Review, Vol. 5, No. 4,  p752-765
Tigner, Julia (2005), “Home Is Nowhere: Negotiating Idenities In Colonized Worlds”, Tuskegee University, B.A
Żuchowska-Skiba, Dorota (2020),“Hybrid identities? Trajectories of the Lives of Women with Acquired Disabilities, Przegląd Socjologii Jakościowej, PSJ Tom, No 3