بسترهای زمینه‌ساز خویشتنداری و مقاومت نوجوانان در برابر فشار همسالان در ارتباط با جنس مخالف

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه علامه‌ طباطبائی

2 دانشیار گروه مشاوره، دانشگاه علامه‌ طباطبائی

3 کارشناسی ارشد مشاوره خانواده ، دانشگاه علامه‌ طباطبائی

10.30465/ws.2024.45228.3853

چکیده

خویشتنداری نوجوانان عامل مهمی در در برابر فشار همسالان در برقراری ارتباط با جنس‌مخالف محسوب می‌شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل خویشتن‌داری نوجوانان و مقاومت در برابر فشار همسالان در ارتباط با جنس مخالف است. این پژوهش به روش کیفی و با استفاده از رویکرد نظریه داده بنیاد انجام شد. به‌منظور دستیابی به این هدف ۱۴ نفر از نوجوانان دختر واجد شرایط به روش هدفمند انتخاب شدند. جمع‌آوری اطلاعات از طریق مصاحبه های نیمه‌ساختاریافته و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها بر اساس نظریه زمینه‌ای و طی سه مرحله؛ کد باز، کد محوری و کد انتخابی کدگذاری شد. با کدگذاری یافته‌ها عوامل موثر در خویشتن‌داری نوجوانان و مقاومت در برابر فشار همسالان در ارتباط با جنس‌مخالف در عوامل‌ علی، عوامل زمینه‌ای، شرایط تسهیل‌گر و مداخله‌گر، راهبردهای مقاومت و پیامدها طبقه‌بندی شد. مفهوم هسته‌ای به دست‌آمده از تحلیل یافته‌ها، بیانگر آن است آن است که رابطه ایمن با والدین و تکیه بر آنان در ارضای نیازها، موجب تقویت خویشتنداری نوجوانان و مصونیت آنان در برابر فشار همسالان می‌شود. لذا توصیه می‌شود علاوه‌بر آموزش مهارت‌های خودمراقبتی به نوجوانان؛ درباره لزوم تحکیم پیوندهای عاطفی با نوجوانان و ایجاد فضای امن روانی در خانواده به والدین آموزش‌های لازم ارائه گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The foundations of self-restraint and resistance of adolescents against peer pressure in relation to the opposite sex

نویسندگان [English]

  • hodays Elhami 1
  • Asiyeh Shariatmadar 2
  • Donya Jafarzade 3
1 MA of family counselling, Allameh Tabataba'i University
2 Associate Professor, Department of Counseling, Allameh Tabataba'i University
3 MA of family counselling, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

Adolescent abstinence is considered as an important factor against peer pressure in communicating with the opposite sex. This research is aimed to investigate the factors playing key roles in improving the adolescent’s abstinence and resistance to peer pressure.This research was conducted using a qualitative method through the grounded theory approach. In order to achieve this goal, 14 qualified teenage girls were selected by purposive sampling. Data collection via semi-structured interviews and data analysis were based on the grounded theory encompassing three stages: open, central and selective coding. By coding the findings, effective factors were classified into 6 categories: causal factors, background factors, facilitating and intervening conditions, resistance strategies and consequences. The core concept deduced from this analysis indicates that satisfying needs in a safe and reliable relationship with parents strengthens adolescents' abstinence and their invulnerability to peer pressure. Therefore, in addition to teaching self-care skills to teenagers, It is highly recommended for parents to be provided with necessary education regarding the necessity of establishing convivial and strong emotional bonds with teenagers along with creating a psychologically-safe family atmosphere.

کلیدواژه‌ها [English]

  • abstinence
  • peers
  • Adolescents
  • opposite sex
ابراهیمی، مرضیه و مهداد،فاطمه (1399). مطالعه کیفی زمینه‌های اجتماعی گرایش دختران به روابط پیش‌از‌ ازدواج (مورد مطالعه: دانشجویان دختر خوابگاه شهر ارومیه)، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، (2)8: 378- 353.
احمدی، خدابخش، خدادادی سنگده، جواد، ملازمانی، علی، خانزاده، مصطفی، امینی منش، سجاد (1392).رفتار پرخطرنوجوانان: نقش نظارت والدینی و همنشینی با همسالان منحرف، فصلنامه پژوهش های مشاوره، (12)48: 22-4.
اسدیان، داود، محمدزاده، علی و نجفی، محمود (1394). بررسی فراوانی و تفاوت جنسیتی در نگرش به دوستی دختر و پسر در بین دانشجویان، مجله تحقیقات علوم رفتاری، (3)13: 509.
اصغری، فرهاد، صادقی، عباس، قاسمی‌جوبنه و شهریاردرگاهی، رضا(1394). نقش نظارت والدینی وخودکارآمدی در همنشینی با همسالان بزهکار و رفتارهای پرخطر دانش­آموزان دبیرستانی، پژوهشنامه حقوقکیفری (2)6: 48-33.
امیری، مسلم، حبیبی‌کلیبر، رامین و فرید، ابوالفضل (1399). مطالعه پدیدارشناسانه دلایل گرایش به ارتباط با جنس‌مخالف قبل از ازدواج، فصلنامه زن و جامعه،  (4)11: 30-1.
بوربا، میشل(1389). کلیدهای پرورش هوش اخلاقی در کودکان و نوجوانان، ترجمه فرناز فرود، چاپ 2، نشر صابرین.
تاج­آبادی، زهره، دهقانی،  فهیمه و صالح زاده، مریم (1399). نقش چشم‌انداز زمانی و طرد همسالان در پیش‌بینی رفتار‌های پرخطر نوجوانان شهر یزد. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت  ۸ (۲): ۱۴۱-۱۲۹.
حبیبی­کلیبر، رامین و صیادی، صادق (۱۴۰۰). تاثیر انسجام خانوادگی و گروه همسالان با رفتارهای قلدرانه دانش آموزان، نشریه مطالعات جنسیت و خانواده،  (1)9: 113- 93.
حسین­زاده خانمیری، بهناز، ستاری سفیدان‌جدید، کاظم، یزدانی­مطلق، منیره و آهنگر، احد (1400). تاثیر توانمندسازی مبتنی بر سلامت جنسی روی رفتارهای پرخطر و بهبود خویشتن داری جنسی نوجوانان دختر واجد سرپرست ناکارآمد بهزیستی استان آذربایجان شرقی، نشریه آسیب‌شناسی، مشاوره و غنی‌سازی خانواده،. 44-23: ۶)۱
حق­شناس، محمدحسین (1401). زیرساخت‌های درونی‌سازی و صیانت خویشتنداری جنسی ویژه نوجوانانمبتنی بر منابع اسلامی، نشریه مطالعات روانشناختی نوجوان و جوان، (1)3: 72- 54.
خواجه­نوری، بیژن ودل­آور، مریم‌السادات (1391). عوامل مؤثر بر دوستی دختر و پسر در بین جوانان شهر شیراز با تأکید بر فرآیند جهانی‌شدن، نشریه جامعه شناسی کاربردی، (2)23: 64- 41.
سلطانی­زاده، محمد، لطیفی، زهره و افیونی­اکبری، مهناز (1397). نقش واسطه‌ای ارزش های شخصی در پیش‌بینی خویشتنداری جنسی براساس رابطه مادر-دختر، اخلاق‌اسلامی و هوش‌معنوی دانش‌آموزان دختر شهر اصفهان، نشریه مسائل کاربردی تعلیم ‌وتربیت اسلامی، (7)3: 116- 87.
شاکری، محسن، برزگر­بفروئی، کاظم و محمدی، علیرضا (1398). اثربخشی آموزش اخلاق خویشتن­داری بر کاهش پرخاشگری دانش­آموزان،اخلاق در علوم و فناوری، (2)14: 47- 39.
قبادی، حشمت (1400). مطالعه کیفی زمینه‌های گرایش دختران به جنس‌مخالف (مورد مطالعه: دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام)، تغییرات اجتماعی – فرهنگی، (4)18: 123- 102.
کرمی، رعنا (۱۳۹۶). پدیدارشناسی عوامل موثر در شکل‌گیری ارتباط با جنس‌مخالف در نوجوانان دختر دوره‌متوسطه (تحقیق کیفی)، پایان­نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
مرادی­فرد، روژین، صیدی، محمد­سجاد و زینعلی، فهمیه (1399). درگیری هیجانی خانواده و کیفیت رابطه با همسالان در نوجوانان: نقش واسطه ای کیفیت تعامل های والد-فرزندی، فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، (65)17: 38- 27.
میکوچی، ژوسف (۱۴۰۰). نوجوان در خانواده‌درمانی، ترجمه باب‌الله بخشی‌پور، ثریا رمضان‌زاده و فاطمه متولی. چاپ اول، نشر ارجمند.
نامور، یوسف و آذر، خدیجه (1396). تبیین پدیدارشناسانه«تجارب روابط دوستی دختر و پسر دانشجو» (مطالعه موردی: دانشگاه پیام نور استان اردبیل)، فصلنامه مطالعات اجتماعی- روان شناختی زنان، (2)15: 43.
نصرتی، فاطمه، جعفری­اردی، ثریا و غباری­بناب، باقر(1399). اثربخشی آموزش خود نظارتی با رویکرد مراقبه‌اسلامی بر خویشتنداری دانشجویان دختر دانشگاه تهران، مجله پژوهش در دین و سلامت، (2)6: 36- 20.
نیکوی­کوپس، الیاس، کریمی، زینب، آسوده نالکیاشری، زهرا و یونسی، سید جلال (1396). بررسی مولفه­های منابع شناخت خود وهمنشینی با همسالان بزهکار در گرایش به اعتیاد در دانش آموزان دختر دبیرستانی، مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک، (6)20: 94.
 Anniko, M. K., Boersma, K., &Tillfors, M. (2019). Sources of stress and worry in the development of stress-related mental health problems: A longitudinal investigation from early-to mid-adolescence. Anxiety, Stress, & Coping32(2), 155-167.
Aini, Q., &Riany, Y. E. (2023). THE INFLUENCE OF PARENT-ADOLESCENT AND PEER INTERACTION ON PREMARITAL SEXUAL PERCEPTION OF BROKEN HOME ADOLESCENT. Journal of Child, Family, and Consumer Studies2(1), 1-10.
Alhassan, N., &Dodoo, F. N. A. (2020). Predictors of primary and secondary sexual abstinence among never-married youth in urban poor Accra, Ghana. Reproductive health17, 1-13.
Blakemore, S. J., & Mills, K. L. (2014). Is adolescence a sensitive period for sociocultural processing?. Annual review of psychology65, 187-207.
Brown, B. B., Clasen, D. R., & Eicher, S. A. (1986). Perceptions of peer pressure, peer conformity dispositions, and self-reported behavior among adolescents. Developmental psychology22(4), 521.
Carnes-Holt, K. (2012). Child–parent relationship therapy for adoptive families. The Family Journal20(4), 419-426.
Chen, Z., & Deng, Y. (2022, January). The influence of peer pressure on college students and the countermeasures. In 2021 International Conference on Public Art and Human Development (ICPAHD 2021) (pp. 593-596). Atlantis Press.
Chokprajakchad, M., Singhasai, L., Phuphaibul, R., & Granger, J. (2021). Correlation of individual characteristics, sexual cognition and sexual abstinence intention among early adolescents. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์มจร9(5), 1779-1792.
Cruz, J. M., Torre, A. P. D., Castaños, O. L. S., & Tus, J. (2022). The Correlation Between Peer Pressure and Mental Well-Being Among Senior High School Students. Psychology and Education: A Multidisciplinary Journal2(3), 167-175.
Daspe, M. È., Arbel, R., Ramos, M. C., Shapiro, L. A., & Margolin, G. (2019). Deviant peers and adolescent risky behaviors: The protective effect of nonverbal display of parental warmth. Journal of research on adolescence29(4), 863-878.
Freeman, H., & Brown, B. B. (2001). Primary attachment to parents and peers during adolescence: Differences by attachment style. Journal of Youth and Adolescence30(6), 653-674.
Flynn, H. K., Felmlee, D. H., Shu, X., & Conger, R. D. (2018). Mothers and fathers matter: The influence of parental support, hostility, and problem solving on adolescent friendships. Journal of Family Issues39(8), 2389-2412.
Galván, A. (2013). The teenage brain: Sensitivity to rewards. Current directions in psychological science22(2), 88-93.
Jaccard, J., Guilamo-Ramos, V., Bouris, A., & Dittus, P. (2010). A three-process system of parental monitoring and supervision. In Parental Monitoring of Adolescents: Current Perspectives for Researchers and Practitioners (pp. 176-204). Columbia University Press.
Makinde, C. O. B., Adegbite, O. S., Oyedokun, S. O., Aina, F. O., & Christopher, J. THE INFLUENCE OF LOW SELF ESTEEM AND PEER PRESSURE ON DEPRESSION AMONG ADOLESCENT IN SELECTED SECONDARY SCHOOLS IN OGUN STATE NIGERIA.
Manzoni, MarijaLebedina, Martina Lotar, and Neven Ricijaš. Peer pressure in adolescence: Boundaries and possibilities. LAP LAMBERT Academic Publishing, 2011.
Mello, Z. R., Walker, E. B., Finan, L. J., Stiasny, A., Wiggers, I. C., McBroom, K. A., & Worrell, F. C. (2018). Time perspective, psychological outcomes, and risky behavior among runaway adolescents. Applied Developmental Science22(3), 233-243.
Nishina, A., & Juvonen, J. (2005). Daily reports of witnessing and experiencing peer harassment in middle school. Child development76(2), 435-450.
Padmawidjaja, I. A., & Chao, R. K. (2010). Parental beliefs and their relation to the parental practices of immigrant Chinese Americans and European Americans. Asian American parenting and parent-adolescent relationships, 37-60.
Parent, J., McKee, L. G., N Rough, J., & Forehand, R. (2016). The association of parent mindfulness with parenting and youth psychopathology across three developmental stages. Journal of abnormal child psychology44, 191-202.
Pellerone, M., Spinelloa, C., Sidoti, A., &Micciche, S. (2015). Identity, perception of parent-adolescent relation and adjustment in a group of university students. Procedia-Social and Behavioral Sciences190, 459-464.
Pinyopornpanish, K., Thanamee, S., Jiraporncharoen, W., Thaikla, K., McDonald, J., Aramrattana, A., &Angkurawaranon, C. (2017). Sexual health, risky sexual behavior and condom use among adolescents young adults and older adults in Chiang Mai, Thailand: findings from a population based survey. BMC research notes10(1), 1-8.
Piriyasart, J., Songwathana, P., &Kools, S. (2018). Perceptions of sexual abstinence among Muslim adolescent girls in southern Thailand. International Journal of Adolescent Medicine and Health32(3), 20170119.
Sargent, K. S., Jouriles, E. N., Chmielewski, M., & McDonald, R. (2018). Using virtual reality to create an observational assessment of adolescent resistance to antisocial peer pressure. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology.
Settheekul, S., Fongkaew, W., Viseskul, N., Boonchieng, W., & Voss, J. G. (2019). Factors influencing sexual risk behaviors among adolescents: A community‐based participatory study. Nursing & Health Sciences21(2), 186-197.
Sturman, D. A., & Moghaddam, B. (2012). Striatum processes reward differently in adolescents versus adults. Proceedings of the National Academy of Sciences109(5), 1719-1724.
Siraj, R., Najam, B., & Ghazal, S. (2021). Sensation seeking, peer influence, and risk-taking behavior in adolescents. Education Research International2021, 1-8.
Smorti, M., Guarnieri, S., & Ingoglia, S. (2014). The parental bond, resistance to peer influence, and risky driving in adolescence. Transportation research part F: traffic psychology and behaviour22, 184-195.
Steinberg, L., & Monahan, K. C. (2007). Age differences in resistance to peer influence. Developmental psychology43(6), 1531.
Sumter, S. R., Bokhorst, C. L., Steinberg, L., & Westenberg, P. M. (2009). The developmental pattern of resistance to peer influence in adolescence: Will the teenager ever be able to resist?. Journal of adolescence32(4), 1009-1021.
Vinayak, S., & Arora, A. K. (2018). Social anxiety and peer pressure as predictors of materialism among adolescents. IMPACT: International Journal of Research in Humanities, Arts and Literature6(6), 513-524.
Thies, K. M., & Travers, J. F. (2006). Handbook of human development for health care professionals. Jones & Bartlett Learning.
Thomas, F. B. (2022). The role of purposive sampling technique as a tool for informal choices in a social Sciences in research methods. Just Agriculture, 2(5),1-8.
Tripathy, M. (2018). Concentrate the Effect of Psychosocial Factor on Teenagers’ Behavior. Mediterranean Journal of Basic and Applied Sciences (MJBAS)2(1), 22-29.
Whitty, M. T. (2008). Liberating or debilitating? An examination of romantic relationships, sexual relationships and friendships on the Net. Computers in Human Behavior24(5), 1837-1850.
Wood, M. D., Read, J. P., Mitchell, R. E., & Brand, N. H. (2004). Do parents still matter? Parent and peer influences on alcohol involvement among recent high school graduates. Psychology of Addictive Behaviors18(1), 19.