جامعه شناسی جنسیت، روانشناسی، فقه و حقوق
سپیده میرمجیدی
چکیده
در عدالت ترمیمی پاسخ به مشکل جرم با مشارکت بزه‌دیده، مرتکب و جامعه محلی تعیین می‌شود و بدون آنکه به یک برنامه خاص یا مجموعه‌ای از برنامه‌ها و الگوی واحد محدود شود، مستلزم تلقی متفاوت از جرم و پاسخ به آن و به نوعی دگرگونی در کل نظام حقوقی است تا با پایبندیِ هرچند نسبی کنشگران به مبانی و ارزش‌های ترمیمی، تحقق اهداف ترمیمی میسر گردد. ...
بیشتر
در عدالت ترمیمی پاسخ به مشکل جرم با مشارکت بزه‌دیده، مرتکب و جامعه محلی تعیین می‌شود و بدون آنکه به یک برنامه خاص یا مجموعه‌ای از برنامه‌ها و الگوی واحد محدود شود، مستلزم تلقی متفاوت از جرم و پاسخ به آن و به نوعی دگرگونی در کل نظام حقوقی است تا با پایبندیِ هرچند نسبی کنشگران به مبانی و ارزش‌های ترمیمی، تحقق اهداف ترمیمی میسر گردد. روح حاکم بر گفتمان قضایی ایران در پرونده‌های تجاوز جنسی تحت تأثیر بازتعریف اهداف مداخله کیفری در گفتمان تقنینی و به تبع آن به رسمیت شناختن عدالت ترمیمی هرچند در جرایم تعزیری در قانون مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری، به صورت غیر رسمی و تا حدودی به سمت اتخاذ سازوکارهای ترمیمی در این پروندهها گرایش یافته است. مسئله اصلی این مقاله شناسایی و سنجشِ گاه انتقادیِ رویهها و سازوکارهای نوین و ابتکاری قضات در پرونده‌های تجاوز جنسی در دادگاه کیفری یک تهران با استفاده از مصاحبههای عمیق و نیمهساختارمند با 35 قاضی این دادگاه و چندین مشاهده مشارکتی است که گاه قرابتی هرچند نسبی با اهداف عدالت ترمیمی و با محوریت تأمین نیازهای بزه‌دیده و توجه به دغدغهها و مطالبات مرتکب دارد. رویهای که شبیه «الگوی وضعیت موجود +» است.
