پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه زنان
2383-0743
2383-0751
9
ویژه نامه
2018
12
22
تأثیر هویت جنسیتی در برداشت از متن
1
14
FA
نجمه
بهرامی نظرآبادی
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان
bahrami_najme@yahoo.com
هدی
هادی پور
عضو هیئت علمی بخش زبانهای خارجی. دانشگاه شهیدباهنر کرمان
hadipour@uk.ac.ir
از آنجاییکه مطالعات در حوزه­های مختلف به سمت میان­رشته­ای شدن پیش میرود مبحث هویت فردی و جنسیتی را می­توان در سایر حوزه­های پژوهشی علوم انسانی اعمال نمود که یکی از آنها برداشت خوانندگان از متن می­باشد برای بررسی تأثیر هویت جنسیتی بر برداشت از متن و تحلیل آن ابتدا داستان کوتاهی از شارلوت پرکینز گیلمن (Charlotte Perkins Gilman) انتخاب شد که بازخوردهای اجتماعی و بازخوردهایی در میان منتقدان نظریه جنسیت داشت و از منظر تحلیل گفتمان انتقادی متنی فمینیستی برشمرده می شود این داستان در اختیار عده ای از دانشجویان زن و مرد قرار گرفت و از آنها خواسته شد که تحلیل و برداشت خود از متن را شرح دهند سپس پرسشنامه جامع ویژگی های شخصیتی در اختیار این جامعه آماری قرار گرفت و امتیاز هر یک از افراد با استفاده از نرم افزار SPSS بدست آمد سپس امتیازات حاصله هر فرد با تحلیل و برداشت وی از متن سنجیده شد و براساس نتایج نهایی بدست آمده مشخص شد که بین نمره پرسشنامه هویت شخصیتی (مردانگی مثبت و زنانگی مثبت) و درک نوشتار زنانه که هدف این بررسی بود، ارتباط مستقیم و معناداری برقرار است. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که آگاهی دانشجویان از هویت شخصیتی خود و تأثیر کلیشه­های جنسیتی می­تواند در فرآیند درک متن، تشخیص ویژگی­های زبانی متن، سبک نوشتار نویسنده و نهایتاً ترجمه راهگشا باشد.<br />
هویت جنسیتی,پرسشنامه ویژگیهای جامع شخصیتی,تحلیل گفتمان انتقادی,شارلوت گیلمن,تحلیل آماری SPSS
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3690.html
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3690_6a1aeb4802541bb9d8244744a1c4e3b4.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه زنان
2383-0743
2383-0751
9
ویژه نامه
2018
12
22
نقد و تحلیل تقابلهای جنسیتی در رمان خاله بازی
1
23
FA
زهرا
حیاتی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
hayati.zahra@gmail.com
مژگان
مسعودی
دانش آموخته کارشناسی ارشد
masoudi.mojgan@gmail.com
ساختارگرایان تقابلهای دوگانه را از مفاهیم بنیادین این رویکرد دانستهاند و در مطالعات ادبی براین باورند که یکی از سازههای متن، تقابلهای دوگانه است که معنای پنهان آن را شکل میدهد. این تقابلها در متون مختلف به شکلهای متفاوتی بروز پیدا میکنند و میتوان با تحلیل نوع و شیوۀ به کارگیری آنها، به معنای پنهان متن دست یافت. مبنای تعیین تقابلها، سه سطح اصلی روایت است: الف-رویدادها و پیرنگ؛ ب-شخصیت و شخصیتپردازی؛ ج-نماد و نمادپردازی. از تحلیل تقابلهایی که در پس نگاه جنسیتی متن وجود دارد، این نتیجه برمیآید که در رمان خالهبازی، تقابلهای مرتبط با مفاهیم جنسیتی بهنحوی بازتولید میشوند که دو سوی آنها در نقطهای به تعادل میرسند و به تعبیر دیگر، نویسنده در انتخاب و ترجیح بین دوسوی تقابلها، جانب میانهای را نگاه میدارد؛ چنانکه درباره زن نازا و زن بارور، زنی که با ذهن فرهیخته خود قدرت تربیت و پرورش دارد، برگزیده میشود. در این مقاله تقابلهایی که نشاندهندۀ نگاه جنسیتی رمان خالهبازی است و میتواند در مطالعات جامعهشناختی و بهویژه مطالعات زنان مورد استفاده قرارگیرد، استخراج شده و مورد تحلیل قرار گرفته است.
نقد جنسیتی,تحلیل تقابلها,خالهبازی,بلقیس سلیمانی
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3504.html
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3504_63d5b62a07bbea4d427a69fb81774e37.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه زنان
2383-0743
2383-0751
9
ویژه نامه
2018
12
22
رمان "لیلة الملیار" (شب ملیاردر) روایتی زنانه از مهاجرت
25
48
FA
شکوه السادات
حسینی
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
sh.hosseini@ihcs.ac.ir
تحلیلِ بازتولید پدیدۀ «مهاجرت» در ادبیات زنان، تصویرگر کشاکش انتخاب میان خود و دیگری است. دیگری­ای که گسترۀ آن فرزند، خانواده، هویت، سرزمین، تاریخ و جامعه است. محرک این نزاع -خود و دیگری- جنگ، غربت و آوارگی است، پدیده­هایی که هر یک با گسترۀ­ وسیعی از بایدها و نبایدهای تاریخی و هویتی، افراد را ملزم به انتخاب می­نماید. این پژوهش به دنبال خوانشی فمینیستی از «تجربه» یک نویسندۀ زن از «مهاجرت» است. تجربهای که در روایتی دراماتیک میتواند فضای ذهنی و بعضا تصاویر فانتزی تخیل نویسنده را افزون بر واقعیتهای محض خبری و رسانهای، در معرض ذهن و وجدان مخاطب قرار دهد. پژوهش حاضر به واکاوی «مهاجرت» و شناسایی چالش مهاجران با مسئله مهاجرت می­پردازد. این موضوع بر مبنای رمان <strong><em>لیلة الملیار</em></strong><strong> </strong>(1967)، نوشتۀ غادةالسمان، یکی از زنان رماننویس مشهور عرب پی­گیری شده است. شناسایی تحول مفهومی در هویت مهاجران در این نوشتار با رویکردی «فمینیستی» و با روش توصیفی– تحلیلی انجام پذیرفته است. مقاله روشن نموده که به رغم همهجانبهنگری نویسنده نسبت به پدیدۀ مهاجرت و مسئلۀ مهاجران، نگاه مردسالارانه و تفسیرهای جنسیتی از کنش شخصیتها در شخصیت پردازی و پیشبرد رویدادها کاملا مشهود است.
«رمان زنان»,«لیلة الملیار»,«غادةالسمان»,«مهاجرت»,«نقد فمینیستی»
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3505.html
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3505_e6faf124152d503ed70b12a755df9298.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه زنان
2383-0743
2383-0751
9
ویژه نامه
2018
12
22
بازخوانی انتقادی مفهوم جنسیت و مرزهای تن در کتاب تأدیب النسوان
101
129
FA
بهناز
قاضی مرادی
دانشگاه تهران
bghmoradi@gmail.com
این پژوهش با بررسی کتاب تأدیب النسوان به مطالعه و بازخوانی مفهوم جنسیت به مثابه یک برساخت اجتماعی میپردازد تا نشان دهد چگونه مرزهای تن و حدود و ثغور آن با مکانیزمهای زبانی تعریف و سپس سرکوب می­شود آنجا که تن به واسطه­ی زبان به فهم درمیآید به ساخت اجتماعی و فرهنگی تبدیل میشود؛ ساختی که راهی برای فهم آن پدیده­ی مادی و زیستشناختی بدن باقی نمیگذارد. بدن زن در کتاب تأدیب النسوان بدنی ذاتاً مزاحم، غیرطبیعی و ضداجتماعی است. بروز و نمایش همین بدن مزاحم است که شاهزاده­ی قاجاری را وامیدارد تا در تصحیح آن کتابی مرقوم کند. نصیحتنامهی او شمای کلی از نظام گفتمانی مردسالارانه در ایران را به نمایش می­گذارد که جنسیت را مشخصه­ی محدود کننده و طبیعی زنان در نظر می­گیرد. سوژه­ی مردانه در این کتاب با آلوده­انگاری و بیگانه­سازی نمادین بدن زن "خود" را تطهیر می­کند تا مرز روشنی بین خود و آن "دیگری" که هم غریبه و هم به اندازه­ی کافی آشنا است ترسیم کند.
جنسیت,جنس,سکسوالیته,بدن,بدنمندی,تأدیب النسوان,قاجار
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3511.html
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3511_0febc2b35b4ad8ded10f3ff8ccb53ee1.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه زنان
2383-0743
2383-0751
9
ویژه نامه
2018
12
22
ردّپای زنانی دیرسال تر از مردان در روابط زناشویی، در ادبیات کلاسیک داستانی ایران
63
76
FA
مریم
کهنسال
استادیار ،بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز
mkohansaal@gmail.com
یکی از راههای بررسی شرایط زنان به لحاظ روابط اجتماعی و خانوادگی تحلیل چگونگی بازنمایی زنان در آثار داستانی و روایتی است. این پژوهش به موضوع روابط زناشویی و عاطفی زنان و مردان با رویکرد تحلیل سنّ زنان و مردان پرداخته است.برای این کار با تکیه بر آثار برجسته در ادبیات فارسی بهویژه آثاری که در بافت جامعه با ذهن و زبان مردم مانوساند و بر اندیشهی جمعی مردم تاثیر داشتهاند ،موضوع مورد نظر بررسی شد. پرسش اصلی آن است که با تکیه بر آثار داستانی کلاسیک که در اذهان مردم جایگاهی آشنا دارند، رویکرد جامعه به مولفهی سنّ زنان در روابط عاطفی چگونه است؟؛ چراکه بازتاب دیدگاههای اجتماعی مردم را میتوان در ادبیات کلاسیک و روایتی یافت و البته مقولهی سنّ زنان از مواردی است که با کلیشههای جنسیتی در بستر فرهنگی ما همراه است.در هیچیک از آثار بررسی شده به جز مواردی که نویسنده سعی در بیان خیانت یا هوسرانی زنان دارد موردی که زنانی دیرسالتر از مردان در رابطهیعاطفی یا ازدواج با مردانی کم سالتر از خود باشند دیده نشد؛ حال آنکه عکس این موضوع به جد یا طنز در آثار بسیاری به چشم میخورد.
زنان,زنان دیرسال,ازدواج,سنّ زنان
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3508.html
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3508_8eb799d1c95223f7a2dacf0f60425b3f.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه زنان
2383-0743
2383-0751
9
ویژه نامه
2018
12
22
تحلیل جامعه شناختی خودآگاهی زن در جدال با ساختارهای سنتی و مدرن مورد مطالعه رمان های سیمین دانشور
77
100
FA
الهام
محمدی
کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه گیلان
elhaammohammadi@gmail.com
هدا
یاقوتی
دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی
hoda.yaghouti@gmail.com
این پژوهش با بررسی رمان­های جزیرهی سرگردانی و ساربان سرگردان سیمین دانشور در پی تحلیل موقعیت اجتماعی و میزان خودآگاهی زن در جدال با ساختارهای سنتی و مدرن در جامعه معاصر ایران است. شاخص­های مدرنیته و جدال دائمی زن در برخورد با این شاخص­ها بررسی می­گردد.با روش واسازی یا روایت مجدد داستان می­توان پی­برد که زنان داستان از چه میزان خودآگاهی و سوژه­بودگی برخوردارند. مضمون اصلی دو کتاب؛ جریان گفت­وگوی درونی است. اما بزرگترین کشاکشی که شخصیت اصلی (هستی) را به مبارزه برای پیدا کردن خود می­خواند، تجربه­های او در زندگی احساسی (دوراهی سلیم ـ مراد) است.تحلیل داستان نشان می­دهد که شخصیت اصلی داستان در فرایندی از تحول روحی و فکری از سرگردانی به خودآگاهی؛ می­رسد.
خودآگاهی,سوژهبودگی,ابژهبودگی,واسازی,جزیرهسرگردانی,ساربانسرگردان
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3510.html
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3510_4cabd3d12ca64ad95dafbb477bbf5055.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
پژوهشنامه زنان
2383-0743
2383-0751
9
ویژه نامه
2018
12
22
روایتهای بومگرایانه از جهانبینیهای زنانه (با تأکید بر آثار داستانی منیرو روانیپور و زویا پیرزاد)
49
62
FA
روزبه
مرادی
دانشجوی کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
info@rmoradi.ir
بهمن
زندی
استاد گروه زبانشناسی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
zandi@pnu.ac.ir
مریمسادات
غیاثیان
دانشیار گروه زبانشناسی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
m_ghiasian@pnu.ac.ir
ادبیات بومی دارای ویژگیهای خاصی است که درواقع خواستهها و آرمانهای مردم یک بوم را در کنار فرهنگ و آدابورسومشان ترسیم میکند. نگارندگان در این مقاله بهصورت تطبیقی به دنبال بررسی آن شرایط فرهنگی و اجتماعی و چگونگی انعکاس آن در آثار روانیپور و پیرزاد هستند. درواقع به دنبال آن هستیم تا از طریق تطبیق بازنمودهای فرهنگی و هنجارهای اجتماعی در آثار این دو، مسئله زیستبوم و جهانبینیهای زنانه را تبیین نماییم. هر دو نویسنده در داستانهایشان موفق شدهاند تا با تکیه بر روایتی بومگرا در مسیری گام بردارند که در جهت کشف و آشکارگی هویت زنانه و آسیبپذیری و تنهایی آنان در یک جامعه مردسالار هست. علیرغم اینکه هر دو نویسنده از محیط جنوب برخاستهاند، اما روانیپور بهتر به بازنمایی بومیگرایی در آثارش پرداخته است درحالیکه نگاه و رویکرد پیرزاد به محیط و زیستبوم خود به مثابه یک ناظر بیطرف است. بااینوجود هر دو نویسنده ضمن درک شرایط سخت جامعه مردسالارانهشان، تلاش کردهاند تا بر اساس مؤلفههایی که ادبیات در اختیار آنان قرار میدهد، از عناصر حیاتی جامعه گذر کرده و به خلق مناسبتهایی دست بزنند که تنها از طریق زبان ادبی قادر به آفرینش آن هستند.
جامعهشناسی ادبیات,روایتشناسی,زیستبوم,جهانبینی زنانه,منیرو روانیپور,زویا پیرزاد
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3509.html
https://womenstudy.ihcs.ac.ir/article_3509_ae755338133bf7942f14d9558e9caee4.pdf