ورود زنان فیلسوف از حاشیه به مرکز؛ تاملی بر راهبردهای زنانه‌نگرِ بازخوانیِ تاریخ فلسفه غرب

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

تا پیش از دوران مدرن، همه فلاسفۀ بزرگ مرد بوده‌اند و نشانی  از زنان مگر در گفتارهای زن‌ستیزانه فلاسفۀ نبوده‌است. در دوره معاصر با ورود نقادانه زنان به قلمروهای گوناگون معرفت، فلسفه و تاریخ فلسفه هم بررسی و بازاندیشی شد. زنان فیلسوف برای اثبات نادرستی ادعاهای زن‌ستیزانه فلاسفه دست به نگارش تاریخ‌های فلسفۀ زنان زدند و در آن‌ها به اندیشه‌ها و آرای زنان فیلسوفی اشاره کردند که تاریخ فلسفه آنان را نادیده گرفته بود. همچنین با به چالش کشیدن دوانگاری‌های مبنایی فلسفه غربی تلاش کردند نظریه‌هایی جایگزین ارائه کنند. بنابراین، همزمان با رواج مطالعات نظری دربارۀ تاریخ فلسفه در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن جدید، راهبردهای جدیدی برای مطالعه تاریخ فلسفه غرب به‌کار بستند. مقاله حاضر این راهبردها را در سه گروه بررسی کرده است. اول فیلسوفانی مانند لوید و لودوف که بابررسی استعاره‌ها و تصویرپردازی‌های فلاسفه تاریخ و مفاهیم فلسفه را ارزیابی کرده‌اند. دوم فیلسوفانی مانند ایریگاری، بوردو و کافمن که به مطالعه ساختارزدایانه و روانکاوانه تاریخ فلسفه پرداخته‌اند و سوم فیلسوفانی مانند نوسبام و بایر که از تاریخ فلسفه چونان منبعی برای دغدغه‌های زنانه‌نگر خود استفاده کرده‌اند. در نهایت به مطالعات تاریخی زنان و تاریخِ زنان در ایران، کارهای انجام شده و امکان‌های پیش رو اشاره کرده‌ایم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Arrival of Women Philosophers from the Margin to the Center; a Reflection on Feminist Strategies for Re-reading the History of Western Philosophy

نویسنده [English]

  • Maryam Nasr Esfahani
چکیده [English]

Until the modern era, all the great philosophers were men, and they did not mention women except in their misogynist philosophical speeches. In contemporary times, women’s critical approach to various areas of knowledge, led to rethinking and reconsideration of philosophy and history of philosophy. Women philosopher began to write the histories of the philosophy of women in order to prove the falsehood of the philosophical claims of philosophers, and they referred to the thoughts and opinions of woman philosophers, history of philosophy had ignored. Also challenging the basic dichotomies of Western philosophy, they tried to provide alternative theories. Thus, at the same time as the theoretical study of the history of philosophy began to emerge in the late 20th and early 20th centuries, new strategies were used to study the history of Western philosophy. The present paper reviews these strategies in the works of three groups of philosophers. First group are those philosophers, such as Lloyd and Ludov, who have evaluated history and philosophical concepts through reviewing philosophers’ metaphors and depictions. Second group are philosophers like Erigari, Bordo and Kaufman, who have studied the philosophical and psychoanalytic structure of history. And the third group are philosophers such as Nussbaum and Bayer, who have used philosophy as a source of their feminist concerns. Finally, we have mentioned the historical studies of women and the history of women in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • history of philosophy
  • feminine philosophy
  • misogynism
  • male intellect
  • metaphor

مراجع

-        ارسطو(1385)، سیاست، ترجمه حمید عنایت، تهران انتشارات علمی فرهنگی.
-        بوردو، سوزان(1381). "مذکر سازی دکارتی اندیشه" ترجمه تورج قره گزلی، در متن‌های برگزیده از مدرنیسم تا پست مدرنیسم، لارنس کهون(ویراستار)، عبدالکریم رشیدیان(ویراستار فارسی)، تهران، نشر نی.
-        پورنامداریان، تقی (1364). رمز و داستانهای رمزی در اب فارسی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
-        تانگ، رزمری (1393). درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی، ترجمه منیژه نجم عراقی، چ سوم، تهران: نی.
-         دکارت، رنه(1344) گفتار در روش درست به کاربردن عقل و جستجوی حقیقت در علوم، ترجمه محمدعلی فروغی، کتابفروشی زوار.
-        دیلی، مری (1395)، فراتر از خدای پدر، ترجمه سیده زهرا مبلغ، جزوه کلاسی.
-        روسو، ژان ژاک روسو(1393). امیل، ترجمه غلامحسین زیرک زاده، چ هفتم، انتشارات ناهید.
-        سهروردی، شهاب الدین(1388). "آواز پر جبرئیل"، مجموعه مصنفات، تصحیح سید حسین نصر، ج 3، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-        غزالی، ابوحامد محمد(1370). کیمیای سعادت، تصحیح احمد آرام، ج 2، تهران:ناشران.
-        لگیت، مارلین(1391). زنان در روزگارشان، ترجمه نیلوفر مهدیان، تهران: نشر نی.
-        ماتیوز، اریک(1378)، فلسفه فرانسه در قرن بیستم، ترجمه محسن حکیمی، ققنوس
-        مبلغ، سیده زهرا(1391). ایمان به مثابه عقل: رهیافتی معرفتشناسانه به الهیات فمینیستی، تهران:نشر علم.
-        نوسبام، مارتا(1390)، «خطابه آلکیبیادس: قرائتی از رساله مهمانی افلاطون»، دربارۀ عشق، ترجمه آرش نراقی، تهران: نی.
-        نیچه، فردریش(1375). فراسوی نیک و بد، ترجمه داریوش آشوری، تهران: انتشارات خوارزمی.
 
 
-          Baier, Annette (1995), Moral Prejudices: Essays on Ethics, Harvard University Press.
-          Freeland, Cynthia, 2000, “Feminism and Ideology in Ancient Philosophy,” Apeiron, 32(4): 365-406
-          Hegel, The Philosophy of Right, (1973), T.M. Knox (trans) ,New York, Oxford University Press.
-          Held, Virginia(1997). " Feminist Reconceptualizations in Ethics"  in Philosophy in a Feminist Voice : Critiques and Reconstructions , Janet A. Kourany(ed.)Princeton University Press.Irigaray, Luce (1985) Speculum of the Other Woman. Trans. Gillian C. Gill. Ithaca: Cornell University Press.
-          Irigaray, Luce(1993). An Ethics of Sexual Difference. Trans. Carolyn Burke and Gillian C. Gill. Ithaca: Cornell UP.
-          Kant, Immanuel (2011). Observations on the Feeling of the Beautiful and Sublime and Other Writings, Patrick Frierson, Paul Guyer, Cambridge University Press.
-          Kofman, Sarah (1985). The Enigma of Woman: Woman in Freud's Writings, Cornell University Press.
-          Le Dœuff, Michèle (1990).The Philosophical Imaginary ,translated by Colin Gordon  Stanford University Press.
-          Le Dœuff, Michèle (2003). The Sex of Knowing, translated by Kathryn Hamer and Lorraine Code, Routledge.
-          Mackenzie, Catriona and Natalie Stoljar eds.(2000).  Relational Autonomy: Feminist Perspectives on Autonomy, Agency, and the Social Self, New York: Oxford University Press.
-          Mill, H. T. (1998). The Complete Works of Harriet Taylor Mill, ed. Jo Ellen Jacobs, Bloomington: Indiana University Press.
-          Nussbaum, Martha (1987). "The Stoics on the Extirpation of the Passions"  Apeiron: A Journal for Ancient Philosophy and Science, Vol. 20, No. 2,pp. 129-177
منابع اینترنتی:
-          Aquinas, St. Thomas, The Summa Theologica,  (Benziger Bros. edition, 1947), Translated by Fathers of the English Dominican Province. Full text available on: http://dhspriory.org/thomas/summa/
-          Arthur Schopenhauer (2016)," On Women" in Essays of Schopenhauer, Translated by Rudolf Dircks, full text available on: https://ebooks.adelaide.edu.au/s/schopenhauer/arthur/essays/contents.html
-          Hume, David (1739). A Treatise of Human Nature (1896 ed.) Editor: Lewis Amherst Selby-Bigge, available on this website:
http://oll.libertyfund.org/titles/hume-a-treatise-of-human-nature
-          Wollstonecraft, Mary (1792). A Vindication of the Rights of Woman, full text available on: http://pinkmonkey.com/dl/library1/vindicat.pdf
پژوهش‌نامه زنان
دوره 8، شماره 19
فروردین 1396
صفحه 143-168

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 آذر 1395
  • تاریخ بازنگری: 08 دی 1395
  • تاریخ پذیرش: 08 دی 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار