واکاوی کیفی هویت زنانه و تصویر بدن در دختران نابینا

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی تربیتی و مشاوره، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 کارشناسی روانشناسی، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران،

10.30465/ws.2024.45696.3886

چکیده

زیبایی ظاهری در مناسبات جهان مدرن به‌ویژه برای زنان اهمیت زیادی دارد.بازنمود ابعاد جسمانی هویت در افراد کم‌توان جسمی متفاوت با دیگران است.پژوهش حاضر با هدف شناسایی ویژگی‌های هویت زنانه و تصویر بدن در دختران نابینا، با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی تاویلی انجام شده‌است.میدان بررسی این پژوهش، دختران نابینای شهر تهران بودند.شرکت‌کنندگان نیز، 19نفر از دانشجویان دانشگاه تهران بودند که با استفاده از نمونه‌گیری دردسترس هدفمند انتخاب شدند.داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته به‌دست آمدند و با کدگذاری کلایزی تحلیل‌ شدند.طبق یافته‌ها هویت زنانه از نگاه شرکت‌کنندگان شامل سه مقوله کلی ابعاد زنانگی، زنانگی نابینایان و تصویربدن است.هویت زنانه دارای ابعاد درونی، ظاهری و اجتماعی است.زنانگی نابینایان در ارتباط با نقش‌های اجتماعی، مسائل ارتباطی، مقبولیت و نیز فعالیت اجتماعی شکل می گیرد.در بعد نگرشی تصویر بدن، رسیدگی به ظاهر و رضایت از آن در دختران نابینای شرکت‌کننده، بالا ارزیابی شد.در بعد ادراکی نیز زیبایی ظاهری، جز در روابط اجتماعی کوتاه‌مدت، ملاک شایستگی در آن‌ها شناخته نشد.در نتیجه یافته‌ها، هویت زنانه دختران نابینا در بعد درونی مانند دیگران است؛ اما آسیب بینایی و پیامدهای آن سبب شده‌است که هویت زنانه دختران نابینا در بعد جسمانی و اجتماعی متفاوت با دختران دیگر شکل بگیرد و چالش‌هایی را برای آن‌ها به‌همراه داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Qualitative Analysis of the Feminine Identity and Body Image in Blind Girls

نویسندگان [English]

  • zahra seyfikar 1
  • Elahe Hejazi 2
  • Seyede Fateme Moosavi 3
1 M.A of Clinical Psychology, Department of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Educational Psychology and Counseling, Psychology and Educational Science Faculty, University of Tehran, Tehran, Iran
3 BSc, Department of Psychology, Psychology and Educational Science Faculty, University of Tehran, Tehran
چکیده [English]

Beauty especially for women,is important in the modern world.Physical identity in disabled people is different from others.The present study was conducted with the aim of identifying the feminine identity and body image in blind girls.It follows qualitative approach and interpretive phenomenological method.The field of investigation was blind girls in Tehran.The participants were 19 students of Tehran University who were selected by available targeted sampling.The data were obtained through a semi-structured interview and analyzed by Colaizzian coding.According to the findings,female identity from the perspective of the participants includes three general categories:dimensions of femininity,femininity of the blind,and body image.Female identity has inner,physical and social dimensions.The femininity of the blind is formed in relation to social roles,communications,acceptability and social activity.In the attitudinal dimension of body image,attention to appearance and satisfaction with it were rated high in the participants.In the perceptual dimension,beauty was not recognized as a criterion of merit,except in short-term relationships.As a result of the findings,the female identity of blind girls is similar to others in the inner dimension; But visual impairment and its consequences have caused the female identity of blind girls to be formed in a physical and social dimension different from other girls and bring challenges for them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • femininity
  • feminine identity
  • body image
  • blindness
ارجمندنیا، ع. ا.، ﻋﻈﯿﻤﯽ گرﻭﺳﯽ، ص.، ﻭﻃﻨﯽ، ص.، و ﮐاﻇﻤﯽ ﺭﺿاﯾﯽ، ع.(1396). مطالعه اضطراب اجتماعی، خودپنداشت و تصویر بدن در دانش‌آموزان با آسیب بینایی. فصلنامه سلامت روانی کودک، دوره 4، شماره 1، ص99-108.
امیدوار طهرانی، آ.(1397). شناسایی فرآیند تغییرات ادراک از زنانگی در زنان مبتلا به سرطان سینه. رساله دکتری تخصصی، دانشگاه شهید بهشتی.
امیدوار طهرانی، آ.، زرانی، ف.، نوحه‌سرا، ش.، پناغی، ل.، و ملک‌زاده مغانی، م.(1400). ادراک از زنانگی در کشورهای مختلف: یک فراترکیب کیفی. مجله علوم روان‌شناختی. ۲۰(۱۰۳)، 1015-1038.
آبوت، پ.، و والاس، ک.(1380). جامعه‌شناسی زنان. ترجمه م. نجم عراقی.(1395). تهران: نشر نی.
حسین‌لو، ع.، اسمعیلی، م.، و کاظمیان، س.(1398). تجربه زیسته افراد نابینا: تشخیص الگوهای پیش برنده آن‌ها، مجله مطالعات ناتوانی، 9(1)، 27.
حکیم، ک.(2012). سرمایه جنسی و نقش آن در مناسبات قدرت جامعه. جلد اول. ترجمه ژ. سرابی(1391). CC.
رودز، استیون ای(2004). تفاوت‌های جنسیتی را جدی بگیریم. ویراستار علمی: مسعود جان‌بزرگی. ترجمه م. محمدی(1396). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سلطانی بهرام، س.، علیزاده اقدم، م.، ب، و کوهی، ک.(1391). ارتباط سرمایه فرهنگی با مدیریت بدن در میان دانشجویان دانشگاه تبریز. رفاه اجتماعی، 12(47(سلامت 1))، 181-205.
شهباززادگان، س.، بهبودی مقدم، ز.، غیاثوندیان، ش.، شمشیری، م.، مظفری، ن.، و محمدی، م. ع. (1397). تجربه به حاشیه رانده شدن مادران نابینا: یک مطالعه کیفی-پدیده شناسی هرمنیوتیک. تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 7(1)، 23-34. SID
کیوان آرا، م.، حقیقتیان، م.، و کاوه زاده، ع.(1391). عوامل مؤثر در شکل‌گیری تصویر بدن(مطالعه موردی زنان شهر اصفهان). فصلنامه علمی - پژوهشی جامعه‌شناسی کاربردی، ش 48، ص 53-66.
گرت، ا.(1380). جامعه‌شناسی جنسیت. ترجمه ک. بقایی.(1396). تهران: دیگر.
گیدنز، آ.(1378). تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه ن. موفقیان.(1393). نشر نی، تهران.
لایت، آ.(1382). «بازگشت به ماندرلی»، در زن و ادبیات(سلسله پژوهش‌های نظری درباره مسائل زنان)، گزینش و ترجمه م. نجم عراقی، م. صالح‌پور و ن. موسوی. تهران: نشر چشمه.
نامنی، م،. حیات روشنایی، ا،. و ترابی میلانی، ف. (1390). تحول روانی، آموزش و توانبخشی نابینایان. تهران: سمت.
یعقوبی، ع.، و مقدس یزدی، ه.(1395). دختران دانشجو و سنخشناسی زنانگی (مطالعۀ موردی: دانشجویان دانشگاه گیلان). زن در توسعه و سیاست، 14 (4)، 513-533.
Berzonsky, M. D.(2005). Ego identity: A personal standpoint in a postmodern world. Identity5(2), 125-136.
Bourdieu, P.(1987). Distinction: A social critique of the judgment of taste. Harvard University Press.
Cash, T.(2002). The impact of body image experiences: development of the body image quality of life inventory. International Journal of Eating Disorders. Vo 131. Issue 4. pp. 455-480.
Paul, F., Colaizzi. (1978). Psychological research as the phenomenologist views it. 48-71.
Erikson, E. H.(1968). Identity youth and crisis(No. 7). WW Norton & Company.
McCarthy, M.(1990). The thin ideal, depression, and eating disorders in women. Behavior research and therapy28(3), 205-214.
Philips, J. M., & Drummond, M. J.(2001). An investigation into the body image perception, body satisfaction and exercise expectations of male fitness leaders: implications for professional practice. Leisure Studies20(2), 95-105.