خشونت کلامی خانگی علیه زنان و راهکارهای قانونی برخورد با آن

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه قم

2 دانشگاه تبریز

چکیده

یکی از اقسام خشونت که نیازمند توجه بیشتر و همه­جانبه در جامعه کنونی است، خشونت جنسی کلامی است؛ بخصوص که امروزه با رشد روزافزون میزان طلاق، شاهد افزایش این نوع خشونت علیه زنان هستیم. بر این اساس، شناخت قلمرو آن در متون فقهی-حقوقی و ارائه آگاهی­های حقوقی پیشگیرانه و حمایت قانونی از زنان در معرض خشونت کلامی خانوادگی، ضروری است. بررسی این موضوع، مستلزم پرداختن به آراء فقها و حقوقدانان، کاوش در مواد قانونی کشور ایران اسلامی و مدّ نظر قراردادن حکم عقل، بنای عقلاء و آیات و روایاتی است که به مناسبت­های مختلف، به دفاع از حقوق زوجه در قبال تجاوزات زوج در عرصه کلام برخاسته­اند. بررسی موضوع نشان می­دهد، اگرچه در روابط زوجین ریاست خانواده از خصایص شوهر است ولی این امر اطلاق ندارد و زوج ملزم به حسن معاشرت و معاضدت در زندگی مشترک است و قانون­گذار با تحدید میزان اختیارات ریاستی شوهر، اهتمام ویژه بر حفظ حقوق زوجه دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Verbal Violence against Women and Legal Approaches to Deal with it

نویسندگان [English]

  • Mohammad Asadi 1
  • Ahmad Mortazi 2
1
2
چکیده [English]

One of the forms of violence that needs more attention in our society is verbal sexual violence; with the increasing growth of divorce rate we see an increase in this kind of violence against women. Accordingly, it is necessary to recognize its territory in legal texts and provide legal awareness and legal protection of women exposed to family verbal violence. Examining this issue involves addressing the opinions of jurists and lawyers, exploring the legal materials of the Islamic Republic of Iran, and considering the judgment of reason, rationales, verses, and narrations that, on various occasions, protect the rights of the wife against verbal aggression. Though husband is the head of family in the family relations but his presidency is not categorical. Husband is obliged to have good communication with his wife and to be a good assistant and supporter for her in their common life. Limiting the powers of the husband's presidency, legislator should effort to preserve the rights of wife.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sexual violence
  • Verbal Violence
  • Family Violence
  • Wife
  • Law
  • Spouse Abuse

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. اسدی، لیلا(زمستان81). «آثار حقوقی طلاق به درخواست زوج»، مجله ندای صادق، سال7، شماره28.
  3. السان، مصطفی(1385). «جرم شناسی خشونت جنسی علیه زنان»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره 21.
  4. امامی، حسین(بی­تا). حقوق مدنى، ج2و4،تهران: انتشارات اسلامیه.
  5. بجنوردى، محمد(1401ق). قواعد فقهیه، ج1، تهران: مؤسسه عروج.
  6. بهجت، محمدتقی(1426ق). جامع المسائل، ج3و5، قم: دفتر معظم‌له‌.
  7. تبریزی، جواد(1427­ق). أسس الحدود و التعزیرات، قم: دفتر مولف.
  8. ثمنی، لیلا(1390). حقوق غیرمالی زوجین از دیدگاه مذاهب خمسه، تهران، شورای فرهنگی اجتماعی زنان.
  9. حرعاملی، محمد(1409ق). وسائل الشیعه، ج28، قم: مؤسسه آل­البیت علیهم­السلام‌.
  10. حلّى، جعفر(1408ق). شرائع­الإسلام فی مسائل­الحلال و الحرام، ج4، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  11. خمینی، روح­الله( بی­تا). تحریرالوسیله، ج2، قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم‌.
  12. خویی، ابوالقاسم( 1422ق). مبانی تکمله­المنهاج، ج41، قم: مؤسسه إحیاء آثار­الإمام­الخوئی ره.
  13. رییسی، طاهره؛ حسین­چاری، مسعود (بهار91). «بررسی زمینه­های خشونت علیه زنان در خانواده»، فصلنامه خانواده، سال8، شماره29.
  14. ره­کشای، حمیده (تابستان95). «نقش مداخله دولت­ها در خشونت خانگی علیه زنان از منظر حقوق بشر»، فصلنامه مطالعاتی صیانت از حقوق زنان، سال2، شماره4.
  15. سالاری­فر، محمدرضا(1388). خشونت خانگی علیه زنان؛ بررسی، علل و درمان با نگرش به منابع اسلامی، قم: نشر هاجر.
  16. سعدی، ابوجیب( 1408ق). القاموس الفقهی لغه و اصطلاحا، دمشق: دارالفکر‌.
  17. شاهرودی، محمودهاشمی( 1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم­السلام، ج1، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام‌.
  18. شوشتری، محمدحسن( 1427ق). دیدگاه‌هاى نو در حقوق‌، ج2، تهران: میزان.
  19. شهیدی، مهدی( 1389). آثار قراردادها و تعهدات، تهران: مجد.
  20. صفایی، حسین؛ امامی، اسدالله( 1388). مختصر حقوق خانواده، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
  21. طاهرى، حبیب الله(1418ق)، حقوق مدنى، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  22. طباطبایی، محمدکاظم( 1409ق). العروه­الوثقى فیما تعم به­البلوى‌، ج2، بیروت: مؤسسه­الأعلمی للمطبوعات.
  23. طوسی، محمد(1407ق). الخلاف، ج5، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌.
  24. عاملی، زین­الدین(1413ق). مسالک­الأفهام إلى تنقیح شرائع­الإسلام، ج14، قم: مؤسسه­المعارف­الإسلامیه.
  25. ــــــــــــــــ(1414ق). حاشیه­الإرشاد، ج4، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم‌.
  26. عاملی، محمد؛ ساوجی، نظام(1429ق)، جامع عباسى و تکمیل آن، قم: محققان دفتر انتشارات اسلامى.
  27. عمیدزنجانی، عباس­علی(1421ق). فقه سیاسى، ج3، تهران: انتشارات امیر کبیر‌.
  28. کاتوزیان، ناصر(1383). قواعد عمومی قراردادها، اجرای عقد و عهد شکنی، ج3، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  29. ـــــــــــــ، 1، (1388). حقوق مدنی خانواده، ج1، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  30. ـــــــــــــ، 2، (1388). قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
  31. گلپایگانی، محمدرضا(1412ق). الدرالمنضود فی أحکام­الحدود، ج2، قم: دارالقرآن­الکریم.
  32. محقق داماد، مصطفی(1406ق). قواعد فقه، ج2، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى‌.
  33. مرادی، خدیجه؛ قاسم­زاده، عاتکه(پاییز و زمستان94). «اجرت المثل زوجه در فقه و حقوق ایران با نظر به قانون حمایت از خانواده»، فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال48، شماره2.
  34. مظاهری، معصومه؛ مهاجری، مریم(زمستان92). «بازخوانی مبانی فقهی ترمیم خسارت معنوی با رویکردی بر حقوق غیرمالی زوجین»، پژوهش­های فقه و حقوق اسلامی، سال10، شماره34.
  35. مکارم، ناصر(1424ق). کتاب­النکاح، ج5، قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب علیه­السلام‌.
  36. منیر، محمدداود، وسیمه بادغیسی، عبدالکبیر صالحی و علی­احمد کاوه(2009م). خشونت خانوادگی، عوامل و راهکارهای مقابله با آن، افغانستان: شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر.
  37. میرمحمدصادقی، حسین(1394). جرایم علیه اشخاص، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
  38. نجفی، محمدحسن(1404ق). جواهرالکلام فی شرح شرائع­الإسلام، ج41 و33، بیروت: دار إحیاء­التراث­العربی.
  39. نورمحمدی، غلامرضا(1389). نفی خشونت علیه زنان از دیدگاه علم و دین، تهران: نشر مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 فروردین 1396
  • تاریخ بازنگری: 11 مهر 1396
  • تاریخ پذیرش: 15 خرداد 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار