اعتیاد در زنان: یک مطالعه روایت‌پژوهی (تجربه زیسته زنان مصرف‌کننده مواد در شهر اصفهان)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم اجتماعی، دانشگاه کاشان

2 دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه کاشان

3 کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه کاشان

چکیده

رشد نرخ اعتیاد زنان و افزایش آسیب‌پذیری زنان از ناحیه این پدیده یکی از مهم‌ترین بحث‌های پیرامون آسیب‌های اجتماعی چند سال اخیر در ایران بوده است. این مطالعه با راهبری اصول روش پدیدارشناسی توصیفی درصدد تحلیل روایت اعتیاد از منظر زنان مصرف‌کننده مواد است. داده‌ها با استفاده از نمونه‎گیری هدفمند و ابزار مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با نوزده زن دارای سابقه سؤ مصرف مواد مخدرجمع‌آوری شدند. پنج تم لذت‌جویی و دفع رنج، شخصیت آسیب‌پذیر، ضعف در مهارت‌های زندگی، خانواده آسیب‌زا، استیلای هنجارهای مردانه و فرایندهای تسهیلگر مهم‌ترین دلایل و انگیزه‌های مصرف مواد در زنان بوده‌اند که موجب شکل‌گیری برخی پیامدهای درونی-فردی و بیرونی-اجتماعی برای آنانشده‌اند. ضرورت ناگزیر ترک، رفتار دوگانه خانواده و چالش‌های پیرامون خدمات کاهش آسیب مهم‌ترین چالش‌های زنان در مسیر رهایی از اعتیاد بوده‌اند. درمجموع 11 مقوله سطح سوم، 29 مقوله سطح دومو 413 عبارت معنایی کشف و استخراج شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Women’s Addiction, a Narrative-research Study (Lived experience of female drug addicts in the city of Isfahan)

نویسندگان [English]

  • mohsen niyazi 1
  • milad norozi 2
  • neda hoseini adibpour 3
1
2 .
3 Faculty of Humanitiesو Kashan University, kashan, iran
چکیده [English]

The rise in the rate of addiction among women and the resulting increase in women’s vulnerability has been a predominant debate in social pathology during the past few years in Iran. Accordingly, this study, with the guidance of the principles of the method of descriptive phenomenology, aims to analyze the addiction narrative as told by drug-addicted women. The data were collected using targeted sampling and deep and semi-structured interviews from women with a history of drug abuse residing in the city of Isfahan. According to the findings, the five themes of pleasure-seeking and pain-avoidance, a vulnerable character, weakness in life skills, an unsafe family, dominance of male norms and facilitating processes have been the most important reasons and motivations behind drug abuse among women, which have caused the formation of certain inner-personal and outer-social consequences for addicted women. The Necessity to leave,family’s dual behavior, and the challenges around harm-reduction services have respectively been the most important challenges for women on their path to rehabilitation. In total, 11 third-level categories,29second-level categories, and 413 semantic terms were discovered and extracted.

مراجع

 
-          توکلی، محمود؛ محمدی، لیلا؛ یارمحمدی، مسیب؛ فرهودیان، علی؛ جعفری، فیروزه؛ فرهادی، محمدحسن (1392). بررسی وضعیت و روند سؤ مصرف و وابستگی به مواد در زنان ایرانی، فصلنامه علمی-پژوهشی توانبخشی، 14(5)، 37-30.
-          حاجیها، ضحی؛ بهرامی احسان، هادی؛ رستمی، رضا (1397). تجربه زیسته زنان معتاد در شهر تهران: دستیابی به یک الگوی تبیینی، فصلنامه علمی-پژوهشی اعتیاد پژوهی. 12(47)، 111-134.
-          خادمیان، طلیعه؛ قناعتیان، زهرا (1387). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر اعتیاد زنان به مواد مخدر در مراکز بازپروری و کاهش آسیب زنان شهر تهران (مرکز تولد دوباره و خانه خورشید)، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، 2(4)، 59-86.
-          دانش، پروانه؛ ملکی، امیر؛ نیازی، زهره (1392). نظریه زمینه‌ای درباره علل اعتیاد زنان معتاد زندانی در زندان مرکزی اصفهان، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی-فرهنگی، 1(4)، 145-125.
-          رابرتسون، یان (1372). درآمدی بر جامعه (ترجمه بهروان)، مشهد: موسسه چاپ انتشارات آستان قدس رضوی.
-          رابینگتن، ارل؛ مارتین، واینبرگ (1393)، رویکردهای نظری هفت‌گانه در بررسی مسائل اجتماعی ایران (ترجمه صدیق سروستانی)، تهرن: انتشارات دانشگاه تهران.
-          رحیمی موقر، آفرین؛ شریفی، ونداد؛ محمدی، محمدرضا؛ فرهودیان، علی؛ سهینی ایزدیان، الهه؛ گودرزی، رضاراد؛ نجاتی صفا، علی‌اکبر؛ منصوری، نغمه (1388). مطالعه مقاله‌نگاری سی سال مقالات پژوهشی اعتیاد کشور، فصلنامه علمی-پژوهشی اعتیاد پژوهی. 3(9)، 28-15.
-          رحیمی موقر، آفرین؛ محمد، کاظم؛ محمد رزاقی، عمران (1381). روند 30 ساله وضعیت سو مصرف مواد در ایران، مجله پژوهشی حکیم، 5(3)، 181-171.
-          رضایی ابهری، فریده؛ حمزه گردشی، زینب؛ حاجی خانی، نیزه اعظم؛ ذبیحی، مجید؛ حمزه گردشی، لیلا (1390). تجارب ذهنی دختران مصرف‌کننده مواد مخدر در ارتباط با تصمیم‌گیری جنسی ایشان: تحقیق کیفی، فصلنامه پژوهش پرستاری، 6(21)، 87-79.
-          رفیع‌پور، فرامرز (1377). توسعه و تضاد، تهران: سهامی انتشار. چاپ سوم.
-          علیوردی‌نیا، اکبر؛ جانعلیزاده چوب بستی، حیدر؛ جعفری، آزاده (1391). تحلیل اجتماعی نقش انگ‌زنی غیر رسمی در نگرش دانشجویان نسبت به مواد مخدر، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی. 2(4). 18-1.
-          کرسول، جان (1394). پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد، ترجمه حسن دانایی‌فرد و حسن کاظمی، چاپ دوم، تهران: نشر صفار.
-          گروسی، سعیده؛ محمدی دولت‌آباد، خدیجه (1390). تبیین تجربه زیسته زنان وابسته به مواد مخدر از پدیده اعتیاد، فصلنامه علمی-پژوهشی جامعه‌شناسی زنان، 2(1)، 74-55.
-          گلد، استیون (1384). نظریه کنترل CAP شاد در مورد سؤ مصرف مواد مخدر (ترجمه شروین وکیلی)، تهران: جامعه و فرهنگ.
-          میرزا خانی، فهیمه؛ خدادادی سنگده؛ جواد (1395). عوامل روان‌شناختی مستعد کننده اعتیاد در زنان: یک تحقیق کیفی، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 26(145). 344-332.
-          هاشمی نژاد، مهدیه (1395). مطالعه جامعه‌شناختی اعتیاد زنان در مازندران به روش نظریه زمینه‌ای، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
-          هزارجریبی، جعفر؛ ترکمان، مهدی؛ مردای، غلامرضا (1389). عوامل مؤثر بر گرایش نوجوانان و جوانان پسر شهرستان کرج به مصرف مواد مخدر، فصلنامه مطالعات نیرویانتظامی، 5(2)، 338-322.
-       Afrasiabi H, Farhani N. Qualitative Study of a Background of Drug Use among Women in Yazd. SBRH. 2017; 1 (1): 27-35.
-       Ajilchi B, Naderi MA, Ghaem F. (2009).  Study the relationship between characteristics of addicted women and social discipline. Journal of security and order police. 2(4):49-69. (Text in Persian).
-       Ajzen, I. & Fishbein, M. (1980). Understanding attitudes and predicting social behaviour. Englewood Cliff, MJ: Prentice-Hall.
-       Azim, T. Bontell, I. &Strathdee, S. A. (2015). Women, drugs and HIV. International Journal of Drug Policy, 26, S16-S21.
-       Back SE, Payne RL, Wahlquist AH, Carter RE, Stroud Z, Haynes L, et al (2011). Comparative profiles of men and women with opioid dependence: results from a national multisite effectiveness trial. The American journal of drug and alcohol abuse. 37(5): 313-23.
-       Becker, J. B. McClellan, M. L. & Reed, B. G. (2017). Sex differences, gender and addiction. Journal of neuroscience research, 95(1-2), 136-147.
-       Brady, K. T. Back, S. E. & Greenfield, S. F. (Eds). (2009). Women and addiction: A comprehensive handbook. Guilford Press.
-       Butler-Kisber, L. (2010). Qualitative inquiry: Thematic, narrative and arts-informed perspectives. Sage Publications.
-       Caris, L. Wagner, F. A. Ríos-Bedoya, C. F. & Anthony, J. C. (2009). Opportunities to use drugs and stages of drug involvement outside the United States: Evidence from the Republic of Chile. Drug and alcohol dependence, 102(1-3), 30-34.
-       Carter, C. S. (1997). Ladies don't: A historical perspective on attitudes toward alcoholic women. Affilia, 12(4), 471-485.
-       Center for Behavioral Health Statistics and Quality. (2016). 2015 National Survey on Drug Useand Health: Detailed Tables. In S. A. a. M. H. S. Administration (Ed). Rockville, MD
-       Chaturvedi, H. K. Mahanta, J. Bajpai, R. C. & Pandey, A. (2013). Correlates of opium use: retrospective analysis of a survey of tribal communities in Arunachal Pradesh, India. BMC public health, 13(1), 325.
-       Cotto, J. H. Davis, E. Dowling, G. J. Elcano, J. C. Staton, A. B. & Weiss, S. R. (2010). Gender effects on drug use, abuse, and dependence: a special analysis of results from the National Survey on Drug Use and Health. Gender medicine, 7(5), 402-413.
-       Crome, I. B. & Kumar, M. T. (2007, April). Epidemiology of drug and alcohol use in young women. In Seminars in Fetal and Neonatal Medicine (Vol. 12, No. 2, pp. 98-105). WB Saunders.
-       Devries, K. M. Child, J. C. Bacchus, L. J. Mak, J. Falder, G. Graham, K &Heise, L. (2014). Intimate partner violence victimization and alcohol consumption in women: A systematic review and metaanalysis. Addiction, 109(3), 379-391.
-       El-Bassel, N. Gilbert, L. Witte, S. Wu, E. & Chang, M. (2011). Intimate partner violence and HIV among drug-involved women: contexts linking these two epidemics—challenges and implications for prevention and treatment. Substance use & misuse, 46(2-3), 295-306.
-       El-Bassel, N. Terlikbaeva, A. & Pinkham, S. (2010). HIV and women who use drugs: double neglect, double risk. The Lancet, 376(9738), 312-314.
-       Foster, K. T. Li, N. McClure, E. A. Sonne, S. C. & Gray, K. M. (2016). Gender differences in internalizing symptoms and suicide risk among men and women seeking treatment for cannabis use disorder from late adolescence to middle adulthood. Journal of substance abuse treatment, 66, 16-22.
-       Fox, H. C. & Sinha, R. (2009). Sex differences in drug-related stress-system changes: implications for treatment in substance-abusing women. Harvard review of psychiatry, 17(2), 103-119.
-       Gilbert, L. Raj, A. Hien, D. Stockman, J. Terlikbayeva, A. & Wyatt, G. (2015). Targeting the SAVA (substance abuse, violence and AIDS) syndemic among women and girls: a global review of epidemiology and integrated interventions. Journal of acquired immune deficiency syndromes (1999), 69(0 2), S118.
-       Gilchrist, G. Blazquez, A. & Torrens, M. (2011). Psychiatric, behavioural and social risk factors for HIV infection among female drug users. AIDS and Behavior, 15(8), 1834.
-       Greenfield, S. F. (2016). Treating women with substance use disorders: The women's recovery group manual. Guilford Publications.
-       Greenfield, S. F. Back, S. E. Lawson, K. & Brady, K. T. (2010). Substance abuse in women. Psychiatric Clinics, 33(2), 339-355.
-       Greenfield, S. F. Brooks, A. J. Gordon, S. M. Green, C. A. Kropp, F. McHugh, R. K & Miele, G. M.(2007). Substance abuse treatment entry, retention, and outcome in women: A review of theliterature. Drug and alcohol dependence, 86(1), 1-21.
-       Griffin, M. L. Bennett, H. E. Fitzmaurice, G. M. Hill, K. P. Provost, S. E. & Weiss, R. D. (2015). Health‐related quality of life among prescription opioid‐dependent patients: Results from a multi‐site study. The American journal on addictions, 24(4), 308-314.
-       Grucza, R. A. Norberg, K. Bucholz, K. K. &Bierut, L. J. (2008). Correspondence between secular changes in alcohol dependence and age of drinking onset among women in the United States. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 32(8), 1493-1501.
-       Hasin, D. S. Stinson, F. S. Ogburn, E. & Grant, B. F. (2007). Prevalence, correlates, disability, and comorbidity of DSM-IV alcohol abuse and dependence in the United States: results from the National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions. Archives of general psychiatry, 64(7), 830-842.
-       Helzer, J. E. Burnam, A. McEvoy, L. T. Alcohol abuse and dependence. In: Robins, LN. Regier,DA. editors. Psychiatric disorders in America: the epidemiological catchment area study. The FreePress; New York: 1991. p. 81-115.
-       Hernandez-Avila, C. A. Rounsaville, B. J. &Kranzler, H. R. (2004). Opioid, cannabis-and alcohol-dependent women show more rapid progression to substance abuse treatment. Drug and alcohol dependence, 74(3), 265-272.
-       Kensy, J. Stengal, C. Nougier, M. &Birgin, R. (2012). Drug policy and women: Addressing the negative consequences of harmful drug control. International Drug Policy Consortium.
-       Keyes, K. M. Grant, B. F. &Hasin, D. S. (2008). Evidence for a closing gender gap in alcohol use, abuse, and dependence in the United States population. Drug and alcohol dependence, 93(1-2), 21-29.
-       Keyes, K. M. Martins, S. S. Blanco, C. &Hasin, D. S. (2010). Telescoping and gender differences in alcohol dependence: new evidence from two national surveys. American Journal of Psychiatry, 167(8), 969-976.
-       Lal, R. Deb, K. S. &Kedia, S. (2015). Substance use in women: Current status and future directions. Indian journal of psychiatry, 57(Suppl 2), S275
-       Lazuardi, E. Worth, H. Saktiawati, A. M. I. Spooner, C. Padmawati, R. &Subronto, Y. (2012). Boyfriends and injecting: the role of intimate male partners in the life of women who inject drugs in Central Java. Culture, health & sexuality, 14(5), 491-503.
-       Link, B. G. Struening, E. L. Rahav, M. Phelan, J. C. &Nuttbrock, L. (1997). On stigma and its consequences: evidence from a longitudinal study of men with dual diagnoses of mental illness and substance abuse. Journal of health and social behavior, 38, 177-190.
-       Luoma, J. B. Twohig, M. P. Waltz, T. Hayes, S. C. Roget, N. Padilla, M. & Fisher, G. (2007). An investigation of stigma in individuals receiving treatment for substance abuse. Addictive behaviors, 32(7), 1331-1346.
-       Maharaj, R. G. Rampersad, J. Henry, J. Khan, K. V. Koonj-Beharry, B. Mohammed, J. ... & Barclay, S. (2005). Critical incidents contributing to the initiation of substance use and abuse among women attending drug rehabilitation centres in Trinidad and Tobago. West Indian medical journal, 54(1), 51-58.
-       Mazure, C. M. & Jones, D. P. (2015). Twenty years and still counting: including women as participants and studying sex and gender in biomedical research. BMC women's health, 15(1), 94.
-       McHugh, R. K. DeVito, E. E. Dodd, D. Carroll, K. M. Potter, J. S. Greenfield, S. F. & Weiss, R. D. (2013). Gender differences in a clinical trial for prescription opioid dependence. Journal of substance abuse treatment, 45(1), 38-43.
-       McHugh, R. K. Votaw, V. R. Sugarman, D. E. & Greenfield, S. F. (2018). Sex and gender differences in substance use disorders. Clinical psychology review, 66, 12-23.
-       McHugh, R. K. Wigderson, S. & Greenfield, S. F. (2014). Epidemiology of substance use in reproductive-age women. Obstetrics and Gynecology Clinics, 41(2), 177-189.
-       Moore, T. M. Stuart, G. L. Meehan, J. C. Rhatigan, D. Hellmuth, J. C. & Keen, S. M. (2008). Drug abuse and aggression between intimate partners: a meta-analytic review. Clinical psychology review.
-       Murthy, P. & Chand, P. (2005). Substance use disorder in women. Substance Use Disorder: Manual for Physicians, 170-177.
-       Nandi, A. Galea, S. Lopez, G. Nandi, V. Strongarone, S. &Ompad, D. C. (2008). Access to and use of health services among undocumented Mexican immigrants in a US urban area. American Journal of Public Health, 98(11), 2011-2020.
-       Nebhinani, N. Sarkar, S. Gupta, S. Mattoo, S. K. &Basu, D. (2013). Demographic and clinical profile of substance abusing women seeking treatment at a de-addiction center in north India. Industrial psychiatry journal, 22(1), 12.
-       Network, E.H.R. EHRN. Eurasian Harm Reduction Network (EHRN) about Special Groups.Lithuania: 2010
-       Pinkham, S. Myers, B. &Stoicescu, C. (2012). Developing effective harm reduction services for women who inject drugs. Harm Reduction International, Global State of Harm Reduction. London: Report, 125-36.
-       Pinkham, S. Stoicescu, C. & Myers, B. (2012). Developing effective health interventions for women who inject drugs: key areas and recommendations for program development and policy. Advances in Preventive Medicine, 2012.
-       Rahman, F. Lall, P. Iqbal, S. &Vicknasingam, B. (2015). Pain, instability, and familial discord: a qualitative study into women who use drugs in Malaysia. Harm reduction journal, 12(1), 52.
-       Razaghi E. M. Rahimi-Movaghar A. Amin-Esmaeili M. SahimiIzadian E, Baghestani A. R. (2008). The study of prevalence of infectious diseases among injecting drug abusers and their correlated factors in Tehran in 2006-2007. Tehran: Iranian National Center for Addiction Studies.
-       Razani, N. Mohraz, M. Kheirandish, P. Malekinejad, M. Malekafzali, H. Mokri, A. & Rutherford, G. (2007). HIV risk behavior among injection drug users in Tehran, Iran. Addiction, 102(9), 1472-1482.
-       Robins, L. N. (1991). Psychiatric disorders in America. The epidemiologic catchment area study.
-       Schleifer, R. & Pol, L. (2017). International Guidelines on Human Rights and Drug Control: A Tool for Securing Women’s Rights in Drug Control Policy. Health and human rights, 19(1), 253.
-       Seedat, S. Scott, K. M. Angermeyer, M. C. Berglund, P. Bromet, E. J. Brugha, T. S. & Karam, E. G. (2009). Cross-national associations between gender and mental disorders in the World Health Organization World Mental Health Surveys. Archives of general psychiatry, 66(7), 785-795.
-       Sherman, B. J. McRae‐Clark, A. L. Baker, N. L. Sonne, S. C. Killeen, T. K. Cloud, K. & Gray, K. M. (2017). Gender differences among treatment‐seeking adults with cannabis use disorder: Clinical profiles of women and men enrolled in the achieving cannabis cessation—evaluating N‐acetylcysteine treatment (ACCENT) study. The American journal on addictions, 26(2), 136-144.
-       Simmonds, L. &Coomber, R. (2009). Injecting drug users: a stigmatised and stigmatising population. International Journal of Drug Policy, 20(2), 121-130.
-       Steingrímsson, S. Carlsen, H. K. Sigfússon, S. &Magnússon, A. (2012). The changing gender gap in substance use disorder: A total population‐based study of psychiatric in‐patients. Addiction, 107(11), 1957-1962.
-       Substance Abuse and Mental Health Services Administration. (2014). Results from the 2013 National Survey on Drug Use and Health: Summary of national findings. NSDUH Series H-48, HHS Publication No. (SMA) 14-4863.
-       Sutherland, E. H. Cressey, D. R. &Luckenbill, D. F. (1992). Principles of criminology. Altamira Press.
-       Tuchman, E. (2010). Women and addiction: the importance of gender issues in substance abuse research. Journal of addictive diseases, 29(2), 127-138.
-       Van Olphen, J. Eliason, M. J. Freudenberg, N. & Barnes, M. (2009). Nowhere to go: How stigma limits the options of female drug users after release from jail. Substance abuse treatment, prevention, and policy, 4(1), 10.
-       Vega, W. A. Aguilar-Gaxiola, S. Andrade, L. Bijl, R. Borges, G. Caraveo-Anduaga, J. J. &Merikangas, K. R. (2002). Prevalence and age of onset for drug use in seven international sites: results from the international consortium of psychiatric epidemiology. Drug and alcohol dependence, 68(3), 285-297.
-       Wagner, F. A. & Anthony, J. C. (2007). Male–female differences in the risk of progression from first use to dependence upon cannabis, cocaine, and alcohol. Drug and alcohol dependence, 86(2-3), 191-198.
-       Webster, L., &Mertova, P. (2007). Using narrative inquiry as a research method: An introduction to using critical event narrative analysis in research on learning and teaching. Routledge.
-       Zolala, F. Mahdavian, M. Haghdoost, A. A. &Karamouzian, M. (2016). Pathways to addiction: a gender-based study on drug use in a triangular clinic and drop-in center, Kerman, Iran. International journal of high risk behaviors & addiction, 5(2).

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 خرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 29 فروردین 1399
  • تاریخ پذیرش: 14 مهر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار