تحلیل تحول تاریخی گفتمان های زیبایی و تاثیر آن بر حیات زن ایرانی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی جامعه شناسی – مسائل اجتماعی ایران ، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران.

2 استادیارگروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران. (استاد راهنما و نویسنده مسئول)

3 استادیارگروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران. (استاد مشاور)

چکیده

"گفتمان زیبایی" را می توان شیوه ای تلقی نمود که افراد و گروه ها برای سخن گفتن درباره زیبایی به عنوان نظامی از رمزگان و نشانگان مرتبط با بدن به کار می گیرند. این نظام طی فرایند تاریخی، درون بافت اجتماعی- فرهنگی خاصی از طریق اعمال قدرت های موجود اجتماعی شکل می گیرد.
در پژوهش حاضر سعی شده است با برگزیدن نظریه و روش تحلیل گفتمان براساس خوانش لاکلا و موفه سیر تحول تاریخی پدیده ی زیبایی و تاثیرات آن بر حیات فردی و اجتماعی زنان ایرانی مورد کنکاش قرار گیرد. بر این اساس اسناد و داده های تاریخی دوره مشروطه به عنوان مقطع تاریخی عطف، و مقاطع تاریخی پیش از این دوره برای نشان دادن گذر جامعه ایران و مقاطع پس از آن جهت نشان دادن تعمیق و تشدید پدیده زنانگی زیبایی مورد تحلیل قرار گرفته است.
نتایج تحلیل نشان می دهد تحت تاثیر مدرنیسم بر ارزشهای زیبایی و ایجاد بی قراری های گفتمانی و نهادی در دوره قاجار و به ویژه مشروطه و به دنبال تعامل با اروپا چرخش گفتمان زیبایی شروع شد. عمیق تر شدن اثرات مدرنیسم در دوره پهلوی به استیلای نسبی گفتمان جدید زیبایی منتهی گردید که آثار آنرا در حیات فردی و اجتماعی ...

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the Historical Evolution of Beauty Discourses and Its Impact on Iranian Women’s Lives

نویسندگان [English]

  • Najmeh Fani 1
  • Mohammad Hossein Asadi Davoodabadi 2
  • Ali Roshanaie 3
1 Economic and Development Sociology– Iranian Social Issues Ph.D student, Faculty of Humanities, Ashtian Branch, Islamic Azad University, Ashtian, Iran.
2 Assistant Professor of Sociology Department, Faculty of Humanities, Ashtian Branch, Islamic Azad University, Ashtian, Iran. (advisor & corresponding author)
3 Professor of Sociology Department, Faculty of Humanities, Ashtian Branch, Islamic Azad university, Ashtian, Iran. (Advisor)
چکیده [English]

Beauty discourse could be considered as a way for individuals and groups to talk about beauty as a system of codes and symbols used in referring to body. This system is formed through a historical process within a social-cultural context via the exercise of existing social powers. In the present study, an attempt has been made to explore the historical evolution of the phenomenon of beauty and its impacts on the individual and social life of Iranian women based on Laclau and Mouffe’s theory and method of discourse analysis. Accordingly, historical documents and data from the Iranian constitutional revolution period as a historical turning point, and also those of the periods before and after it, were analyzed to reveal the Iranian society’s transition, deepening and intensification of the concept of feminine beauty. The results of analysis show that under the influence of modernism on beauty values, appearance of discoursal and institutional restlessness in the Qajar period, and in the constitutional revolution period in particular, and following the interaction with Europe, the turning of the beauty discourse started. The deepening of the impacts of modernism in the Pahlavi period resulted in the relative domination of a new beauty discourse whose effects could be traced in the individual and social lives of women – in the limits of social visibility of women, consumption and life style of women, family structure, critique or acceptance of patriarchal dominance, body management, and relationships and interactions between the two sexes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse
  • Beauty
  • Woman
  • Tradition
  • Modernism
  1. اولیویه، جی بی (1371)، سفرنامه اولیویه، ترجمه محمد طاهر میرزا، تهران: اطلاعات، چاپ یکم.
  2. اولئاریوس، آدام(1363) سفرنامه آدام اولئاریوس، ترجمه احمد بهپور، تهران: سازمان انتشاراتی و فرهنگی ابتکار.
  3. برد، اف ال؛ هارولد، ونستون(1376) گشت و گذاری در ایران، ترجمه علی اصغر مظهری کرمانی، تهران: جانان.
  4. پولاک(1361) سفرنامه، ترجمه کیکاوس جهانداری، تهران: خوارزمی.
  5. تاورنیه، ژان باپتیست(1383) سفرنامه تاورنیه، ترجمه حمید ارباب شیرانی، تهران: نلیوفر، چاپ یکم.
  6. ترابی فارسانی، سهیلا(1397) زن ایرانی در گذار از سنت به مدرن، تهران: انتشارات نیلوفر.
  7. جکسن، ابراهام(1383) سفرنامه جکسن، ترجمه منوچهر امیری و فریدون بدره ای، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم.
  8. حسینی زاده، سید محمدعلی( 1391) از نهادگرایی تا گفتمان : درآمدی بر کاربرد نظریه های نهادگرایی در علوم سیاسی، مجله علوم سیاسی، سال پانزدهم، شماره 60.
  9. ذکایی، محمد سعید؛ امن پور، مریم(1393)درآمدی بر تاریخ فرهنگی بدن در ایران، تهران: تیسا، چاپ دوم.
  10. شاردن، ژان(1336) سیاحتنامه شاردن( مجلد  چهارم)، ترجمه محمد عباسی، تهران: امیر کبیر.
  11. شل، ماری لئونورا(1368) خاطرات لیدی شل، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران:نشر نو.
  12. صبوری خسروشاهی، حبیب(1389 )بررسی تفاوت سبک زندگی والدین و فرزندان و چگونگی تبدیل آن به تعارض در خانواده، رسالة دکتری، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
  13. فرکلاف، نورمن ( 1379) تحلیل انتقادی گفتمان،ترجمه گروه مترجمان،تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.
  14. کریستین سن، آرتور(1372) ایران در زنان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران: دنیای کتاب، چاپ هشتم.
  15. گیرشمن، رومن(1382)تاریخ ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمود بهفروزی، تهران: جامی، چاپ دوم.
  16. گیدنز، آنتونی(1378)تجدد و تشخص در جامعه جدید، ترجمة ناصر موفقیان، تهران: نی.
  17. نجم آبادی، افسانه(1398) زنان سیبیلو و مردان بی ریش؛ نگرانی های جنسیتی در مدرنیته ایرانی، تهران: انتشارت تیسا، چاپ ششم.
  18. هینیک،ناتالی(1387)جامعه شناسی هنر، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران: نشر آگه.
  19. یورگنسن، ماریان و  لوئیز فیلیپس( 1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشرنی.
    1. Camron, Michael Amin, 2004. Importing “beauty culture” into Iran in the 1920s and 1930s: Mass Marketing individualism in the age of anti imperialism sacrifice; comparative Studies of South Asia, Africa and Middle East, 24, 1.
    2. Grutter, J. K. (2006). Asthetik der Architektur: Grundlagen der Architektur. (J. Pakzad, & A. Homayun, Trans)) Tehran: Shahid Beheshti University Publication.
    3. Latham, Melanieh, 2008. The shape of things to come: Feminism, regulation and cosmetic surgery, Medical Law review, 16, autumn.