طرحواره‌های ناسازگار اولیه و باورهای ارتباطی غیرمنطقی: نقش واسطه‌ای سبک‌های حل تعارض کارآمد

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تنکابن

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه‌ای سبک‌های حل تعارض کارآمد در رابطه بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه و باورهای ارتباطی غیرمنطقی در قالب یک مدل انجام شد. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود. بدین منظور ۲۹۳ نفر از دانشجویان زن متأهل کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه تهران که به‌وسیله نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند به پرسشنامه‌های طرحواره‌های ناسازگار اولیه (YSQ)، باورهای ارتباطی غیرمنطقیRB) I (و پرسشنامه سبک‌های حل تعارض رحیم نسخه دوم (ROCI-II) پاسخ دادند. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزار AMOS انجام گرفت. یافته‌ها نشان داد که اثر مستقیم طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های حل تعارض کارآمد (سبک یکپارچگی و سبک مصالحه) بر باورهای ارتباطی غیرمنطقی معنادار بود. هم‌چنین، در رابطه بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه و باورهای ارتباطی غیرمنطقی، سبک‌های حل تعارض کارآمد، نقش واسطه‌ای داشتند. بنابراین درمانگران می‌توانند، با بررسی طرحواره‌ها و افزایش مهارت‌های حل تعارض کارآمد مراجعان، میزان تأثیر باورهای ارتباطی غیرمنطقی را در روابط آن‌ها کاهش دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Early maladaptive schemas and irrational relationship beliefs: The mediating role of efficient conflict resolution styles

نویسنده [English]

  • abdolhassan farhangi
psychology -Tonekabon-Azad
چکیده [English]

The aim of the present study was to investigate the mediating role of effective conflict resolution styles on the relationship between maladaptive early schemas and irrational relationship beliefs. This was done in the framework of causal model. The method was correlation. For this reason 293 female undergraduate and postgraduate students of university of Tehran, Which were selected by multi-stage cluster sampling, completed a Young Schema Questionnaire (YSQ), The Irrational Relationship Belief Inventory (IRB) and Rahim Organizational Conflict Inventory–II. Data analysis was performed using structural equation modeling with AMOS software. Finding revealed that direct effect of early maladaptive schemas and effective conflict solving styles (integration style and compromise style) was significant on irrational relationship beliefs. Also, in the relationship between maladaptive early schemas and irrational relationship beliefs, the effective conflict solving styles had a mediating role. Therefore, therapists can reduce the impact of relationship beliefs in their clients by evaluating early maladaptive schemas and increasing the skills of effective conflict resolution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conflict resolution styles
  • early maladaptive schemas
  • irrational relationship beliefs
آرین‌فر، نیره و پورشهریاری، مه سیما (۱۳۹۶). مدل معادلات ساختاری پیش‌بینی تعارضات زناشویی بر اساس طرحواره‌های ناسازگار اولیه حوزه بریدگی و طرد و متغیر میانجی سبک‌های عشق‌ورزی. مجله فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، ۲۹(۸)، ۱۳۴-۱۰۷.
اصغری، فرهاد؛ صادقی، عباس؛ زارع خاک‌دوست، سمیه؛ و انتظاری، مرجان (۱۳۹۴). بررسی رابطه بین طرحواره‌های ناسازگار با تعارض زناشویی و بی‌ثباتی زناشویی در بین زوجین متقاضی طلاق و زوجین عادی. دو فصلنامه آسیب‌شناسی، مشاوره و غنی‌سازی خانواده. ۱(۱)، ۵۸-۴۶.
بخشی‌پور، باب‌الله؛ اسدی، مسعود؛ کیانی، احمدرضا؛ شیرعلی‌پور، اصغر و احمددوست، حسین (۱۳۹۱). رابطۀ عملکرد خانواده با تعارضات زناشویی زوج‌های در آستانه طلاق. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، ۱۳(۴)، ۱۹-۱۰.
بک، آر. تی (۱۳۸۰). عشق هرگز کافی نیست. (ترجمه مهدی قراچه داغی). تهران: نشر پیکان.
پور محمدرضای تجریشی، معصومه؛ پهلوان‌نشان، سحر و نجفی، طاهره (۱۳۹۳). رابطه باورهای غیرمنطقی و سازگاری زناشویی زوجین شهر اصفهان. فصل‌نامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی،۱۴، ۱۹۳-۱۷۹.
حقیقی، حمید، زارعی، اقبال و قادری، فواد (۱۳۹۱). بررسی ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه سبک‌های حل تعارض رحیم (ROCI-II) در بین زوجین ایرانی. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی، ۱(۴)، ۵۶۱-۵۳۴.
حیدری، محمود؛ مظاهری، محمدعلی؛ پور اعتماد، حمیدرضا (۱۳۸۴). رابطه باورهای ارتباطی با احساسات مثبت نسبت به همسر. فصلنامه خانواده پژوهی، ۱(۲)، ۱۳۰-۱۲۱.
دهقان، ابوالفضل (۱۳۹۵). رابطه بین باورهای ارتباطی غیرمنطقی و دل‌زدگی زناشویی: نقش واسطه‌ای ذهن‌آگاهی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه تهران.
شهرستانی، ملیحه؛ دوستکام، محسن؛ رهباردار، حمید؛ مشهدی، علی (۱۳۹۱). پیش‌بینی رضایتمندی زناشویی از روی متغیرهای باورهای ارتباطی و صمیمیت زناشویی در زنان متقاضی طلاق و عادی شهر مشهد. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، ۴(۱۴)، ۴۱-۱۹.
شیخ‌هادی سیروئی، رحمان (۱۳۹۵). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر سبک‌های حل تعارض و تاب‌آوری زوجین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه تهران.
صدری، مریم و زارع بهرام‌آبادی، مهدی (۱۳۹۵). مقایسۀ طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های ابراز هیجان در زوجین دارای تعارض زناشویی و زوجین بدون تعارض. کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و رفتاری، تهران.
فرح‌بخش، کیومرث (۱۳۸۹). مقایسه اثربخشی زوج‌درمانی به‌تنهایی و زوج‌درمانی به همراه خانواده‌های اصلی در کاهش تعارض‌های زناشویی. فصل‌نامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی،۱(۱)، ۱۵۲-۱۳۳.
کرمی، جهانگیر؛ زکی یی، علی؛ علیخانی، مصطفی و خدادادی، کامران (۱۳۹۱). رابطه مهارت‌های زندگی و تعارضات زناشویی با بهداشت روانی در زوجین. نشریه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، ۱(۴)، ۴۷۲-۴۶۱.
کولایی، آناهیتا؛ باصری صالحی، نیلوفر؛ روشن چسلی، رسول و فلسفی‌نژاد، محمدرضا (۱۳۹۳). مقایسه طرحواره‌های شناختی ناسازگار، باورهای غیرمنطقی و مهارت‌های ارتباطی در نوجوانان پرورشگاهی و غیر پرورشگاهی. روان‌پرستاری، ۲(۱)، ۱۲-۱.
مشهدی، زینب و دولتشاهی بهروز (۱۳۹۶). بررسی اثرپذیری میزان سازگاری زناشویی از باورهای غیرمنطقی. رویش روانشناسی، ۶(۱)، ۸۴-۶۹.
یانگ، جفری و کلوسکو، ژانت (۱۳۹۴). زندگی خود را دوباره بیافرینید (ترجمه حسن حمیدپور، الناز پیرمرادی و ناهید گلی‌زاده). تهران: ارجمند.
یانگ، جفری؛ کلوسکو، ژانت و ویشار، مارجوری (۱۳۹۶). طرحواره درمانی (ترجمه حسن حمیدپور و زهرا اندوز). تهران: ارجمند. یوسفی، ناصر (۱۳۸۹). مقایسه‌ی اثربخشی دو رویکرد خانواده‌درمانی مبتنی بر طرحواره‌درمانی و نظام عاطفی بؤئن بر طرحواره‌های ناسازگار اولیه در مراجعان متقاضی طلاق شهر سقز. مجله اصول بهداشت روانی، ۵۲(۱۳)، ۳۷۳-۳۵۶.
 
Antoine, P., Antoine, C., & Nandrino, J. L. (2008). Development and validation of the cognitive inventory of subjective distress. International journal of geriatric psychiatry, 23(11), 1175-1181.
Ben‐Ari, R., & Hirshberg, I. (2009). Attachment styles, conflict perception, and adolescents' strategies of coping with interpersonal conflict. Negotiation Journal, 25(1), 59-82.
Brooks, G. R., & Good, G. E. (2001). The new handbook of psychotherapy and counseling with men: A comprehensive guide to settings, problems, and treatment approaches, Vol. 1 & 2: Jossey-Bass.
Cai, D., & Fink, E. (2002). Conflict style differences between individualists and collectivists. Communication Monographs, 69(1), 67-87.
Eidelson, R. J., & Epstein, N. (1982). Cognition and relationship maladjustment: Development of a measure of dysfunctional relationship beliefs. Journal of consulting and clinical psychology, 50(5), 715.
Ellis, A. (1986). Rational-emotive therapy applied to relationship therapy. Journal of Rational Emotive Therapy, 4(1), 4-21.
Esmaili, S. S., Mohammadi, A. Z., & Hakami, M. (2016). Predicting marital satisfaction on the basis of early maladaptive schema in married women, Tehran, Iran. International Journal of Medical Research and Health Sciences, 5(6), 262-270.
Farrell, J., Reiss, N., & Shaw, I. (2014). The Schema Therapy Clinician’s Guide: A complete resource for building and delivering individual, group and integrated mode treatment programs. In: Oxford, Wiley-Blackwell Publ.
Filipović, S., Vukosavljević-Gvozden, T., & Opačić, G. (2016). Irrational Beliefs, Dysfunctional Emotions, and Marital Adjustment: A Structural Model. Journal of Family Issues, 37(16), 2333-2350.
Goodwin, J. (2000). Resolving auditor-client conflicts concerning financial statement issues. Retrieved from
Hamamci, Z. (2005). Dysfunctional relationship beliefs in marital satisfaction and adjustment. Social Behavior and Personality: an international journal, 33(4), 313-328.
Jacob, G., Van Genderen, H., & Seebauer, L. (2014). Breaking negative thinking patterns: A schema therapy self-help and support book: John Wiley & Sons.
Kline, R. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling, 3rd edn Guilford Press. New York.
McCormick, M. P., Hsueh, J., Merrilees, C., Chou, P., & Mark Cummings, E. (2017). Moods, Stressors, and Severity of Marital Conflict: A Daily Diary Study of Low‐Income Families. Family Relations, 66(3), 425-440.
Papp, L. M. (2018). Topics of marital conflict in the everyday lives of empty nest couples and their implications for conflict resolution. Journal of Couple & Relationship Therapy, 17(1), 7-24.
Pourabbas, S. (2016). Investigating the relationship between the early maladaptive schema& marital satisfaction among 25 to 45 years-old couples. International Journal of Humanities and Cultural Studies (IJHCS)​ISSN 2356-5926, 665-676.
Rafaeli, E., Bernstein, D. P., & Young, J. (2010). Schema therapy: Distinctive features: Routledge.
Rahim, M. A. (1983). A measure of styles of handling interpersonal conflict. Academy of Management journal, 26(2), 368-376.
Rahim, M. A. (2010). Managing conflict in organizations: Transaction Publishers.
Sava, F. A. (2009). Maladaptive schemas, irrational beliefs, and their relationship with the Five-Factor Personality model. Journal of Cognitive & Behavioral Psychotherapies, 9(2).
Vivar, C. G. (2006). Putting conflict management into practice: a nursing case study. Journal of nursing management, 14(3), 201-206.
Young, J. (1991). Early maladaptive schemas. Unpublished manuscript.
Young, J. E., & Klosko, J. S. (1994). Reinventing Your Life: The Breakthough Program to
End Negative Behavior... and Feel Great Again: Penguin.