بحران کرونا و ضرورت تدوین قوانین جنسیت‌محور: حمایت از زنان خشونت‌دیده با رسمیت‌بخشی به «دفاع از دست دادن کنترل

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

با آغاز محدودیت‌های متعدد، تنش‌ها و فشارهای روانی ناشی از پاندمی کرونا ویروس در سراسر جهان، عده قابل توجهی از زنان در تمام کشورها، در معرض تجربه هرچه بیشتر انواع خشونت‌های خانگی قرار ‌گرفته‌اند. این خشونت‌ها به نوبه خود و با ابتلای خشونت‌دیده به نوعی اختلال‌ اضطرابی و تضعیف تاب‌آوری و قدرت خودکنترلی به شرایط روحی ویژه‌ای می‌انجامد که احتمال بروز رفتارهای مجرمانه را در خشونت‌دیده افزایش می‌دهد. درست به همین دلیل و از منظر مولفه‌های روان‌شناسی و اخلاقیِ مسئولیت کیفری، مرتکب (خشونت‌دیده) فاقد مسئولیت و یا مسئولیت کامل کیفری است. مقاله حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی یکی از مهم‌ترین الزامات گفتمان تقنینی ایران را در باب مسئولیت کیفری یعنی قاعده‌گذاری صحیح حقوقی در چارچوب یک الگوی جنسیت‌محور برای حمایت از زنان خشونت-دیده‌ای که تحت تأثیر تجربه مکرر خشونت، نشانگان اختلال اضطرابی و به تبع آن از دست دادن کنترل مرتکب قتل همسر یا شریک آزارگر خود می‌شوند،‌ به بحث می‌گذارد. آنچه از منظر حقوق تطبیقی، از پیش در گفتمان تقنینی بسیاری از نظام‌های حقوقی دنیا و با پیش‌بینی دفاع «از دست دادن کنترل» صورت پذیرفته و با آغاز همه‌گیری کرونا ضرورت و اثربخشیِ آن در حمایت از بزه‌دیده خشونت بیش از پیش معلوم گشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Corona Crisis and the Need for Gender-based Legislation: Support Abused Women by Recognizing "Loss of Control Defense"

نویسنده [English]

  • sepideh mirmajidi
Assistant professor, Faculty of Comparative Studies of Law, Institute of Humanities and Cultural
چکیده [English]

Starting many restrictions, tensions, and stresses caused by the corona virus pandemic around the world, a significant number of women in all countries are exposed to more and more forms of domestic violence. This violence, by causing psychological damage and perceptual, biological and behavioral problems, and consequently weaken resilience and the power of control, leads to special mental conditions that increase the likelihood of criminal behavior in the abused person. However, from the perspective of the psychological and ethical components of criminal responsibility, the perpetrator has no or full criminal responsibility due to post-traumatic stress disorder. Accordingly, using descriptive-analytical research method, the present article intends to address one of the most important requirements of Iran's legislative discourse on criminal liability, namely proper laws within a gender-based model to support abused women who are affected by repeated experiences of violence, anxiety disorder and consequently loss of control and kill their abuser eventually. From the perspective of comparative law, what has been done for a long time in the legislative discourse of many legal systems of the world by predicting the defense of "loss of control" that the need and effectiveness of this defense, has become increasingly apparent with the corona pandemic.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Harm
  • loss of control defense
  • abused women
  • Abuser
  • Post traumatic stress disorder
  • Corona virus disease (COVID-19) pandemic
ال، دیوید، روزنهان، سلیگمن، مارتین ای. پی، (1384)، روان شناسی نابهنجاری، آسیب شناسی روان، سید محمدی، یحیی، جلد اول، چاپ پنجم، تهران: نشر ساوالان.
آزاد، حسین، (1387)، آسیب‌شناسی روانی. جلد اول، چاپ دهم، تهران: انتشارات بعثت.
حبیب‌زاده، محمدجعفر؛ میرمجیدی، سپیده (1391)، مطالعه تطبیقی مسئولیت کاهش‌یافته در حقوق کیفری ایران و انگلستان، پژوهش‌های حقوق تطبیقی،  دوره 16، شماره 4، صفحات 31-52
حبیب‌زاده، محمدجعفر؛ میرمجیدی، سپیده؛ «دفاع مشروع در پرتو سندرم زنان کتک‌خورده»، فقه و حقوق اسلامی،سال دوم، شماره چهار، 1391، صص 117-154
صالحی, علیرضا؛ خانی، محمد؛ فروغی، مصطفی (1391)، مسئولیت کیفری و اختلالات روانی بر مبنای DSM.IV ، فصلنامه حقوق پزشکی، سال ششم، شماره بیست و سوم.
کاپلان، سادوک، (1389). خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری ( روانپزشکی بالینی ). رضاعی، فرزین، چاپ دوم، تهران: انتشارات ارجمند.
محمودی، غفارعلی؛ آستارکی، پیمان؛ کیخاوندی، ستار؛ مجیدی، پریسا؛ دوستی‌نژاد، سعید؛ دوستی، لیلا؛ احدی، مریم (1393)؛ بررسی میزن جنون آنی در افراد مدعی، در هنگام ارتکاب جرایم کیفری در پرونده‌های ارجاعی به کمیسیون روان‌پزشکی قانونی استان‌های لرستان و ایلام طی سال‌های 85-89، مجله علمی پزشکی قانونی، دوره 19، شماره 4 و1
میرمجیدی، سپیده (1390)، «رویکرد جنسیت‌محور به گفتمان تقنینی و قضایی نهادهای حقوق کیفری عمومی ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
 
Baker, Claudia(2011), MSW, MPH  and Alfonso, Cessie, LCSW. Traumatic Stress Treatment Center, PTSD and Criminal Behavior, see at: www.traumatic-stress-treatment.Com/ artptsd and criminal behavior
Criminal Behavior and PTSD:An Analysis, See at: www. PTSD. Va. Gov/ professional/ pages/ criminal behavior
Clough, Amanda (2010). “loos of self-control as a Defense: The Key to Replacing Provocation”, The Journal of Criminal Law, vol. 74, pp.118-126
Crichton, John; Darjef, Rajan and Chiswich, Derek (2004), ‘Diminished responsibility in Scotland:new case law’, the journal of Forensic Psychiatry & Psychology, no.3, vol.15, pp.552-565
Ehlers, A. , Clark, D. M (2000), “A Cognitive Model of Posttraumatice Stress Disorder”. Behavior Research and Therapy, vol. 38, pp.319-345
Elhadi M, Msherghi A, Alsoufi A, Buzreg A, Bouhuwaish A, Khaled A, et al(2020), Knowledge, preventive behavior and risk perception regarding COVID-19: a self-reported study on college students. Pan Afr Med J, 35(2)
Friel, Andrea, Tomwhite, Hull Alastair(2008), “Posttraumatice Stress Disorder and Criminal Responsibility”. The Journal of Forensic Psychiatry and Psychology, no. 1,vol. 19, pp.64-85
Li, JB., Yang, A., Dou, K. et al. (2020), Chinese public’s knowledge, perceived severity, and perceived controllability of COVID-19 and their associations with emotional and behavioural reactions, social participation, and precautionary behaviour: a national survey. BMC Public Health 20, 1589 (2020). https://doi.org/10.1186/s12889-020-09695-1
McAviney, Vincent (2010), Coroners and Justice Act 2009: Replacing Provocation With Loss of Control, Inherently Human, Durham Law School, Durham University
Motz, Anna( 2007), The Psychology of Female Violence, crimes against the body. Second Edition ,Taylor & Francis e-library.
Peterson, Christopher Maier, S., Seligman, Martin, M(1993), Learned Helplessness: A Theory for the Age of Personal Control.Oxford University Press,Oxford
Serran,Geris, Firestone, Philip, (2004), “Intimate Partner Homicide: a review of the male proprietariness and the self-defense theories”. Aggression and violent behavior, vol 9, pp. 1-22
Walker,Lenore E. A  (2009). The Battered Women Syndrom. third edition, New York, Springer Publishing company pp. 91- 95.
https://www.mncasa.org/wp-content/uploads/2020/03/How-COVID-19-Could-Impact-Victims-of-Violence.pdf
https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Women/COVID-19_and_Womens_Human_Rights
https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/IFRC-SGBV-COVID-19
 https://www.who.int/reproductivehealth/publications/emergencies/COVID-19
https://openknowledge.worldbank.org
. https://docs.wfp.org
http://www.traumatic-stress-treatment. Com/ artptsd and criminal behavior
http://www. PTSD. Va. Gov/ professional/ pages/ criminal behavior
http:// www. Lawresources.co.uk/ diminished responsibility
http:// www. Lawresources.co.uk/ /Provocation
http://www.Psychiatristexpertwitness.com/expert-topics/diminished-capacity-diminished-responsibility. 
 http:// www.who.int/reprodictive- health/ gender/ sexual health.html