نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
رماننویسی در ادبیات فارسی گونۀ ادبی جدیدی است که مقارن با مشروطه رواج یافت. این نوع ادبی در ایران همزمان با ورود به دورۀ نوین اجتماعی شکل گرفت و واقعگرایی و توجه به مسائل اجتماعی یکی از اصلیترین مضامین آن گردید. رمان واقعگرا در ایران به دلیل اهمیت و کارکرد خاص خود، همواره در تعامل با نهادهای اجتماعی بوده است و نویسندگان عموماً بیان واقعیت‌های اجتماعی را برای خود نوعی رسالت میدانستهاند. یکی از مضامین اجتماعی که در رمان‌های فارسی طرح شده، مضمون خانواده و توجه به این نهاد اجتماعی است. مفهوم خانواده در اکثر رمان‌های ایرانی نقش کلیدی دارد و همواره نقش اصلی داستان در درون خانواده معرفی می‌شود. از سویی، پرداختن به نقش‌هایی که انسانها در خانواده به خود می‌گیرند، غالباً تصویرگر واقعیت‌های موجود جامعه است. به مناسبت شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر هر دوره، چگونگی توجه به مسئلۀ نهاد خانواده در آن دوره متفاوت است و دغدغۀ نویسندگان در بازتاب مسائل خانواده با اوضاع اجتماعی زمانه مناسبت تام دارد. در بسیاری موارد، نویسندگان در قالب ترسیم سیمای خانواده، سیمای اجتماع را تصویر میکنند و از مناسبات میان اعضای خانواده به عنوان نمونهای از روابط اجتماعی افراد، برای طرح مسائل کلان اجتماعی استفاده میکنند؛ بهگونهای که با پرداختن به جزئیات روابط افراد نزدیک به هم، الگویی از مناسبات کلان اجتماعی را بازتاب میدهند. مسئلۀ اصلی این پژوهش، چگونگی بازآفرینی مناسبات خانوادگی در رمان فارسی از آغاز تا دهۀ پنجاه است که در قالب جریانهای کلی ادبیات داستانی واقعگرا، به بررسی و تحلیل تصویری که از این نهاد اجتماعی در ادبیات بازتولید شده است، میپردازیم
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analysis of Historical Movement of Family Relationship in the Persian Novel from the Beginning until the 50s
نویسنده [English]
- Maryam Ameli Rezaee
چکیده [English]
Novel writing in the Persian literature is a new literary type which has arisen in constitutional era. This literary type is formed in Iran as entering into social modern era. Realism and attention to socialissues is one of the main themes. Realistic novel in Iran is always in relation with social institutions due to its importance and special performance. Expressing social realities has been considered as the authors’ mission. One of the social concepts in the Persian novels is the family concept. Family in most of the Iranian novels is the key point and the main character is always introduced in the family. On the other hand dealing with human roles in the family reflects the existing realities in the society. Because of social and political conditions dominated in each era, the kind of attention to this issue is different and the authors’ distress to reflect the family problems is fully in conformity with the social status of such era. In more cases, the authors show unlimited social picture within the limited family relations and use the relationships between the family members as a sample to represent social macro-problems to be recognized as a pattern from the social macro-relationships by engaging in details of the close members’ relations. The main purpose of this research is the manner of recreating the family relationships in the Persian novel from the beginning until the 50s which analyses the picture recreated in the literature from this social institute (family) within the general processes form of the realistic fiction.
کلیدواژه‌ها [English]
- Realistic fiction
- social novel
- family relationships
- sociological criticism
)