اشتغال زنان و پایداری خانواده : ارائه یک رهیافت جدید برای حل تعارضات در تحقیقات پیشین

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار، گروه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)

3 استاد گروه آموزشی علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

این مقاله با هدف بررسی تاثیر اشتغال زنان متاهل برپایداری خانواده هایشان شکل گرفته است.برای پاسخ نیازمند مقایسه بین دو گروه نمونه از خانواده هایی بودیم که در زمینه اشتغال یا عدم اشتغال زن متفاوت بودند.بر همین اساس پیمایشی بین زنان متاهل25 تا 45 ساله صورت گرفته است. سازه پایداری خانواده را با ده مولفه پایداری سنجیدیم.ناهمسازی موجود درداده ها را با تحلیل عاملی اکتشافی در ابعاد متغیر پایداری خانواده تبیین نمودیم که در طی آن مشخص شدکه این سازه دارای سه مولفه ناهمساز و متفاوت با همدیگر است.به بیانی دیگردرجامعه فعلی ما، سه نوع خانواده پایدار وجود دارد که بر حسب نوع نقش مسلط زن یا مرد، با همدیگر تمایز دارند. بنابراین این مفهوم وسیع تر از آن است که بتوان آن را در یک غالب مطرح نمود نتایج متفاوت تحقیقات پیشین نیز از اینجا سرچشمه می گیرد. ساختارخانواده درجامعه هدف نزدیک به 73 درصد از مدل اقتدارگرایانه پیروی میکندکه بیش از50 درصدآن سهم خانواده هایی با اقتدارمردانه است.
با وجود تاثیر معنا دار اشتغال زنان بر ابعاد سازه پایداری خانواده،سهم این تاثیر فقط 10درصد است و اشتغال زنان علی رغم آنچه به نظر می رسد سهم مهمی از این جهت ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Women's Employment and Family Sustainability: A New Approach to Conflict Resolution in Previous Research-

نویسندگان [English]

  • sedigheh khadivi 1
  • mohsen noghani 2
  • mohammad mazloum khorasani 3
1 PhD Candidate ; Ferdowsi university of Masshad ; Department of sociology
2 Associate Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad
3 Professor of the Educational Department of Social Sciences, Faculty of Literature and Human Sciences, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Abstract
Both women's employment and family sustainability are among important and challenging issues in sociology. The investigation of these challenges in our society is mostly focused on the women's employment consequences for family. Though the studies on this issue are extensive, the investigation of women's employment consequences on the family is still considered a current social issue.
In the present thesis, we seek to answer this question: How and to what extent does the growth of women's employment in the public arena affect the performance and balance of actors in the private arena of the family and its sustainability?
Using the mixed methodology and data alignment scheme, this research has simultaneously benefited both from quantitative and qualitative methods. The quantitative part was conducted based on the causal-comparative method and using a researcher-made questionnaire in a sample of 256 people including two groups of married working women and married housewives in Mashhad in 2016. In the qualitative part, data was gathered using grounded theory and through the in-depth interviews with 25 married women with different occupational groups.
Key words: Women employment, Family sustainability, mixed approach, Role theory, Power in the family

کلیدواژه‌ها [English]

  • "women employment"
  • " family sustainability"
  • "comparative- causal approach"

مراجع

  1. اسدزاده ،احمد؛میرانی،نینا؛قاضی خانی،فروغ؛اسمعیل درجاتی ،نجمه؛هنردوست،عطیه (1396) بررسی نقش اشتغال و تحصیلات بر رشد اقتصادی ایران.زن در توسعه و سیاست، دوره پانزدهم،شماره 3، ص359 تا 381
  2. آجیلی، عبدالعظیم و دانایی، میترا. (1384). مروری بر تنگناهای مشارکتی در تعاونی‌های زنان روستایی ایران. ماهنامه علمی– اجتماعی، اقتصادی جهاد، شماره25،صص57-48.
  3. ابوت، پاملا؛ والاس، کلر (۱۳۸۰) جامعه شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی. تهران: نی.
  4. اسحاق حسینی، سید احمد (1382). مجموعه مقالات زنان؛ مشارکت و برنامه‌ریزی برای توسعه پایدار، (تهران: برگ زیتون) ، صفحه 185-190.
  5. الوانی، مهدی و ضرغامی فرد، مژگان (۱۳۸۰) نقش زنان در توسعه. مجله تدبیر. شماره ۱۱۳.
  6. بهمنی،لیلا؛کافی،مجید؛دلاور،مریم سادات(1395)، سرمایه فرهنگی زنان و ساختار توزیع قدرت در خانواده ( مطالعه موردی: شهر شیراز)،زن در توسعه وسیاست ، دوره چهارم ، شماره1 ، ص105 تا 124
  7. باقری، شهلا؛ شاهمرادی زواره، راضیه سادات(1395)بررسی تجربة زیستة حضور زنان در مشاغل مردانه
    مطالعة موردی زنان آتشنشان و زنان رانندة تاکسی ون شهر تهران، پژوهشنامه زنان ،سال هفتم ، شماره دوم ص 19-44
  8. پایتختی اسکویی،سید علی؛بابازاده،محمود؛طبقچی اکبری،لاله (1396)، زن و مطالعات خانواده،شماره 36 ص 29 تا 44
  9. پناهی،حسین؛سلمانی،بهزاد؛آل عمران ، سید علی،(1395) تاثیر نابرابری جنسیتی در آموزش بر رشد اقتصادی ایران ، جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، سال پنجم،شماره 1 ، ص 43 تا 61
  10. تاج مزینانی،علی اکبر؛ ابراهیمی، مریم (1400)، تحلیل جنسیتی سیاستگذاری آموزش در ایران پساانقلاب)پژوهشنامه زنان ، سال 12، شماره 4 ص 72-41
  11. جلیلیان،سارا؛سعدی،حشمت اله (1395) توانمند سازی زنان در تصمیم گیری های اقتصادی خانوارهای روستایی ( مطالعه موردی: روستاهای شهرستان اسلام آباد غرب)،برنامه ریزی منطقه ای ، شماره 21، ص 129 تا 142
  12. جَگر، آلیسون،(1375)، «چهار تلقی از فمینیسم(1) و (2)»، س. امیری، زنان، ش28، سال پنجم، فروردین 75 شماره 31
  13. حاجیانی، هادی (1385).بررسی اشتغال زنان در دوران زناشویی، تهران: بهنامی.
  14. دهنوی جلیل, معیدفر سعید (1384)، بررسی رابطه احساس نابرابری جنسیتی و انگیزه تحرک اجتماعی در دختران دانشجو، مطالعات اجتماعی-روان شناختی زنان (مطالعات زنان)، بهار 1384، دوره 3، شماره  7 ; از صفحه51 تا صفحه 75
  15. رزمی،محمدجواد؛ حاجبی ،الناز(1395)،تاثیر آموزش عالی زنان بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب عضو اپک و شمال افریقا ، تحقیقات مدل سازی اقتصادی ، شماره 24،ص175 تا 200
  16. رضوی الهاشم، بهزاد (1388)، تحلیل جایگاه مشارکت زنان در فرآیند توسعه سیاسی- اجتماعی انقلاب اسلامی ایران، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 21، آذر 88، ص 60 – 73
  17. زارعان،منصوره؛زارعی،معصومه؛هنردوست، عطیه (1397)،زن در توسعه و سیاست،دوره شانزدهم شماره 2 ص 319 تا 338
  18. زاهد زاهدانی، سید سعید(1397)، نقد کتاب جامعه مدنی و دمکراسی در خاورمیانه، پژوهش نامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی شماره 64 ص 157 تا 180
  19. ساروخانی، باقر (1370) جامعه شناسی خانواده، تهران: سروش.
  20. سگالن، مارتین (1380)، جامعه شناسی تاریخی خانواده ، تهـران، ، ترجمـۀ حمیـد الیاسـی
    نشر مرکز
  21. سماواتی،زهرا؛سطوتی،جعفر؛زرنگ،محمد (1395)،تحلیلی بر جایگاه زن و خانواده در برنامه های توسعه ای در اسناد فرادستی نظام،مطالعات توسعه اجتماعی ایران ، سال هشتم،شماره 2، ص 49 تا 68
  22. صادقی، مسعود و عمادزاده، مصطفی (۱۳۸۳). تحلیلی بر عوامل اقتصادی مؤثر در اشتغال زنان ایران. مجله پژوهش زنان. دوره ۲، شماره ۱، ۲۲-۵.
  23. سفیری، خدیجه،(1382). اشتغال زنان در توسعه رضایت شغلی و نوع مشاغل، مجموعه مقالات زنان؛ مشارکت و برنامه‌ریزی برای توسعه پایدار، (تهران: برگ زیتون) ، ص167- 168.
  24. شریفی،امید؛اسدی ،علی(1389) کارآفرینی زنان دانشگاهی، پژوهشنامه زنان، سال اول، شماره اول ص73- 106
  25. طیبی نیا،مهری؛رحمانی،جبار(1395).انگیزش های نویافته تحولات هویتی زنان در آموزش عالی، تحقیقات فرهنگی ایران ،شماره 34،ص 121 تا 129
  26. عباس زاده،سعیده (1394) بررسی تطبیقی پنج برنامه توسعه کشور، پیرامون دستیابی به عدالت جنسیتی با تاکید بر وضعیت آموزش عالی زنان در ایران و مقایسه آن با وضعیت جهانی، پژوهش نامه زنان ، سال ششم ، شماره 1،ص 97 تا 130
  27. علوی زاده،سید امیر محمد؛شمس الدینی،علی؛ حسینی،فاطمه (1395)،زنوجامعه ، سال هفتم، شماره 4،ص195 تا 218
  28. علیزاده، مرجان (۱۳۸۹). نقش اشتغال زنان در توسعه، فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، سال دوم، شماره پنجم، صفحات ۴۹ ۴۵.
  29. علاء الدینی، پویا؛ محمد رضا رضوی. (1385)، وضعیت مشارکت و اشتغال زنان،فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 12.
  30. غفاری ، غلامرضا (1384). زنان و توسعه اجتماعی ، مجله حقوق زنان ، شماره 10، انتشارات جهاد دانشگاهی، واحد تربیت معلم، تهران.
  31. عطارکار روشن،صدیقه؛نوریان،مریم؛شیرین بخش،شمس اله، (1395) تاثیر مخارج اجتماعی دولت ها بر توسعه اقتصادی زنان کشورهای آسیایی ، مطالعات اجتماعی،روانشناختی زنان ، شماره 48،ص 37 تا 59
  32. عزیزآبادی فراهانی،زهرا؛ودیعه،ساسان؛حضرتی صومعه،زهرا(1397)،مطالعه جامعه شناختی برنامه ریزی شهری با رویکرد زنان جهت تدوین الگوی توسعه پایدار در شهر تهران ، مطالعات علوم اجتماعی ، سال پانزدهم ، شماره 59،ص 96 تا 110
  33. فراستخواه، مقصود (1383). «زنان، آموزش عالی و بازار کار»، فصل‌نامۀزن در توسعه و سیاست، دورۀ 2، ش اول، ص 147ـ163.
  34. فیض پور، محمد علی؛صالحی فیروزآبادی،گلسا(1393) بررسی سطح توسعه بازار کار به تفکیک جنسیت در ایران، پژوهشنامه زنان ، سال پنجم ، شماره دوم ،ص 89-109
  35. قدرتی،حسین؛ (1394)، فراز و فرود اشتغال زنان در ایران و تفاوت آن با روندهای جهانی ، توسعه اجتماعی ،دوره نهم ،شماره 3، ص 29 تا 52
  36. کاردوانی ، راحله؛تاج مزینانی،علی اکبر؛میرخانی ، عزت السادات؛ سجادی،سید مهدی(1396) تبیین الگوهای سیاستی و تحولات سیاست گذاری درحوزة »مادری/ اشتغال« ، پژوهشنامه زنان، سال هشتم ،شماره 4، ص 37- 64
  37. کارشناس، مجید (1376)، مطالعه اشتغال زنان از دیدگاه جامعه شناسی کار و شغل، دانشکده ادیبات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان 1376 شماره 9
  38. کریمی،زهرا؛جهانتیغ،الهام ؛ابراهیمی پورفائز،سهند؛(1395)،پژوهش نامه زنان ، سال هفتم، شماره 1،ص 155 تا 178
  39. کریمی پتانلار،سعید؛گیلک حکیم آبادی، محمد تقی(1396) فساد مالی و اشتغال زنان در کشورهای منتخب ،پژوهشنامه زنان،سال هشتم ، شماره 4 ص 65- 81
  40. کولایی الهه,حافظیان محمدحسین، نقش زنان در توسعه کشورهای اسلامی، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان): بهار و تابستان 1385، دوره 4، شماره 2-1 (پیاپی 14) ، ص 33-60
  41. گراوند، جمشید (1381) زن،توسعه اشتغال، نسیم صبا، 24/12/81
  42. گزارش مرکز مطالعات و تحقیقات زنان،1382
  43. گزارش مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهوری، 1380.ص 15
  44. گزارش دفتر امور زنان در نهاد ریاست جمهوری، 1374
  45. گزارش مرکز آمار ایران، طرح آمارگیری نیروی کار، 1395
  46. گزارش جنسیت و توسعه در خاورمیانه و شمال آفریقا، 2004
  47. محمدی،شیرین؛رستم بیک تفرشی، آتوسا(1399) بازنمایی زن در گفتمان حقوق کنش گران در ایران،پژوهشنامه زنان ، سال 11 شماره 3،ص 191-165
  48. مهدوی، م. ص؛ هاشمی، ک. (1389) بررسی جامعه شناختی تأثیر تحصیلات زنان بر ارتباطات انسانی در خانواده. پژوهشنامه علوم اجتماعی. سال چهارم. شمارۀ چهارم. زمستان. صص 55-81.
  49. مهدوی، محمدصادق؛ وکیل ها، سارا (1394) بررسی تأثیر توسعه فرهنگی زنان بر کارکردهای خانواده، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هفتم، ش 2 (بهار 94) .84-73
  50. میرزایی، حسین (1383)، عوامل مؤثر بر مشارکت اقتصادی زنان ایران با استفاده از مدل رگراسیونی داده های پانلی، مقاله 6، دوره 2، شماره 1، بهار 1383
  51. منظمی ، مریم؛سجادی،سید نصراله؛رجبی،حسین؛جلالی فراهانی،مجید(1396)،عوامل موثر بر پیشرفت مدیریتی زنان در ورزش ایران، مطالعات راهبردی ورزش و جوانان ، شماره 35 ،ص 155 تا 178
  52. ملک زاده،فهیمه(1395)، نقش اشتغال زنان در توسعه جامعه با رویکردی بر دیدگاه امام خمینی ، پژوهشنامه متین ، شماره 72 ص149 تا 173
  53. نوروزی، لادن (1382).تاثیر تحصیلات عالی بر نرخ مشارکت وعرضه نیروی کار در زنان،تهران،موسسه پژوهش وبرنامه ریزی آموزش عالی،چاپ اول.
  54. نیکومقدم ،مسعود؛قلی زاده امیرآباد،محدثه؛ خوشنودی،عبدالله(1397) بررسی تاثیر توانمندسازی زنان بر توسعه دمکراسی.زن در توسعه و سیاست.دوره شانزدهم شماره 4 ص621-640
  55. واترز ماری آلیس (1383)، فمینیسم و جنبش مارکسیستی، ترجمه مسعود صابری، تهران: طلایه پرسو
  56. ویلفورد، ریک، 1378، «مقدمه ای بر ایدئولوژیهای سیاسی»، ترجمه م. قائد، به نقل از بولتن مرجع (4) فمینیسم، مدیریت مطالعات اسلامی، مرکز مطالعات فرهنگی بین المللی، تهران: انتشارات بین المللی الهدی
  57. هاشمی، سید احمد (1388).مقاله زن محور توسعه پایدار جامعه، Dr-Hashemi.com
  58. هیر، دیوید، ام. (1380). جامعه و جمعیت (مقدمه ای بر جامعه شناسـی جمیـت). ترجمه: یعقوب فروتن. بابلسر: انتشارات دانشگاه مازندران.
  59. Ahlander, N.R. & Bahr,K.S.(1995)"Beyond Drudgery, Power, and Equity: Toward anExpanded Discourse on the Moral Dimensions of Housework in Families", Journal of Marrige and the Family, 57, pp 54-68.
  60. Beer, C. (2009). ‘Democracy and gender equality’. Studies in Comparative

 nternational Development (SCID), Vol. 44, No. 3, PP 212-227

  1. Christin, Angele (2012). "Gender and highbrow cultural participation in the United States", Journal of Poetics 40 (5): pp 423-443
  2. Ehrenreich, Barbara, (1994), "Life Without Father : Reconsidering Socialist - Feminist Theory" in Linda McDowell and Rosemary Pringle(ed.) Defining Women, Polity Press: The Open University, Cambridge.
  3. Fatima, G. (2010). “Female education as a determinant of economic growth (A case study of Pakistan)”, Internationa Conference on Applied Economics, PP 167-171
  4. Kaur, H. and Lechman, E. (2015). “Economic and female labor force participation– verifaying the U-Feminization hypothesis new evidence for 162 countries over the Period 1990-2012“, Journal of Sciences Papers Economics Sociology, Vol. 8, No.1, PP 90-101. [
  5. Tansel, T. and Gungor, N.D. (2012). Gender effect of education on economic development in Turkey, IZA Discussion Paper, No.6532.
  6. Tsani, S., Paroussos, L., Fragiadakis, C. and Charalambidis, I. (2013). “Female labour force participation and economic growth in the South Mediterranean countries”, Economics Letters, Vol. 120, No. 2, PP 323–328.
  7. Graham H. (1987) Women's smoking and family health, Soc Sci Med.1987;25(1):47-56.
  8. Markus J Rantala, Mari Pölkki, Liisa M. Rantala (2010), Preference for human male body hair changes across the menstrual cycle and menopause, Behavioral Ecology, doi:10.1093/beheco/arp206
  9. Moser P, Hulme D. (1996) Micro Enterprise Finance: is there a conflict between growth and poverty alleviation? World Development.; 26(5): 783-90.
  10. Standing, G.(1999), Global Feminization through Flexible Labor: A Theme Revisited. World Development, Vol 27, No 3.
  11. Sultana, N., Hina, N., Malik, S. J., (1994), Determinants of women time allocation in selected districts of rural Pakistan, The Pakistan Development Review, Vol. 33, No. 4, 1141-
  12. Turner, Jonathan, The structure of sociological theory. 3rd ed. Homewood, I11. Dorsey press,1982.
  13. Ulfelder, J. (2008). ‘International integration and democratization: An event history analysis’. Democratization, Vol. 15, No. 2, PP 272-296
  14. Wallace Ruth A. & Wolf Alisin. (1986) Contemprary Sociology Theories. Prentic- Hall
  15. Wyndow, Paula. (2013). A Gendered Approach to Democratic Development Theory, (PhD Thesis). Curtin University, Western Australia, Australia.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 مهر 1398
  • تاریخ بازنگری: 25 اسفند 1398
  • تاریخ پذیرش: 16 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار