بررسی وضعیت نابرابری جنسیتی در میان کشورهای منتخب خاورمیانه: با تأکید بر جایگاه ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه اصفهان

چکیده

نابرابری جنسیتی در امکان دسترسی به فرصت‌های گوناگون اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، یکی از چالش‌های مهم برای کشورهای منتخب منطقة خاورمیانه است. شواهد تجربی بین‌کشوری نشان می‌دهد که نابرابری جنسیتی عملکرد اقتصادی کشورها را مختل می‌کند، توانایی آن‌ها در بهره‌مندی از ظرفیت‌هایشان را کاهش می‌دهد و سرانجام، رشد و بهره‌وری اقتصادی آنان را کند می‌کند. هدف از این مطالعه، که به‌صورت اسنادی و تحلیل ثانویه صورت گرفته است، توصیف و تحلیل وضعیت نابرابری جنسیتی در میان سیزده کشور منتخب منطقة خاورمیانه و به‌ویژه، جایگاه ایران با استفاده از داده‌های «گزارش جهانی شکاف جنسیتی» سال‌های 2006 تا 2011 است. همچنین، از داده‌های «شاخص نابرابری‌های جنسیتی» (GGI) در ذیل گزارش توسعة انسانی (2011) و گزارش «رقابت‌پذیری اقتصادی» (GCI) به‌منظور آزمون رابطه میان نابرابری جنسیتی با توسعة انسانی و میزان رقابت‌پذیری اقتصادی کشورها استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که وضعیت برابری جنسیتی کشور ما، در میان کشورهای منتخب خاورمیانه در طی سال‌های 2006 تا 2011، به‌رغم بهبود نسبی در برخی از حوزه‌ها، در مجموع رضایت‌بخش نیست؛ به‌طوری که در سال 2011، کشور ما در حوزة برابری جنسیتی در مشارکت اقتصادی، رتبة هفتم؛ دستاوردهای آموزشی، رتبة نهم؛ سلامتی و بقا، رتبة ششم و توانمندسازی سیاسی، رتبة دهم را کسب کرده است. تحلیل‌های بیشتر نشان می‌دهد در میان کشورهای منتخب خاورمیانه، برابری جنسیتی با شاخص توسعة انسانی و میزان رقابت‌پذیری اقتصادی کشورها رابطة مثبتی دارد. درنهایت، به‌منظور ارتقاء برابری جنسیتی در ارتباط با هریک از شاخص‌های فوق توصیه‌هایی مطرح شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on Gender Inequality among the Selected Middle East Countries: with an Emphasis on Iran’s Position

نویسندگان [English]

  • Reza Hemmati
  • Maryam Maktoobiyan
چکیده [English]

Gender inequality in accessing different economic, social, and political opportunities is an important challenge for the Middle East countries. Empirical interstate evidences show that gender inequality disturbs economic performance of the states, reduces their capability in taking advantage of their capacities, and ultimately decelerates their economic growth and mileage. This study which has been conducted in a documentary and secondary analysis method, aims at describing and analyzing gender inequality among 13 selected states in the Middle East, specifically Iran’s position in this respect, using data from “Global Gender Gap Report” of years 2006 to 2011. Furthermore, data obtained from “Gender Gap Index” attached to Human Development Report (2011) and “Global Competitiveness Index” report were used to examine the relationship between gender inequality and human development as well as the rate of economic competitiveness of the states. Results indicate that gender inequality in our country is not satisfactory altogether, among selected Middle Eastern states between 2006 and 2011, despite proportional improvements in some other areas; so that in 2011, our country has been placed seventh in economic participation, ninth in educational achievements, sixth in health and survival, and tenth in political empowerment in the area of gender equality. Further analyses show that among the selected Middle Eastern states, gender equality has a positive relationship with the human development index and the rate of the economic competitiveness of the states. Finally, a number of suggestions have been proposed in order to enhance gender equality in relation with each one of the above mentioned indices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender Inequality
  • economic participation
  • Educational Achievements
  • Health and Survival
  • Political empowerment
  • Economic Competitiveness
  • Middle East

مراجع

خانی، فضیله (1389). «چهارچوب تحلیلی در مطالعات نابرابری‌های جنسیتی در جهان»، پژوهش زنان، دورة هشتم، ش 3.
صادقی فسایی، سهیلا و سمیرا کلهر (1386). «ابعاد شکاف جنسیتی و میزان تحقق کاهش آن در برنامة سوم»، پژوهش زنان، دورة پنجم، ش 2.
هام، مگی و سارا گمیل (1382). فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، ترجمة نوشین احمدی، فیروزه مهاجر و فرخ قره‌داغی، تهران: توسعه.
 
Dollar, D. & R. Gatti (1999). “Gender Inequality, Income, and Growth: Are Good Times Good For Women”, World Bank Working Paper.
Kane, W (1998). “Men's and Women's Beliefs about Gender Inequality: Family Ties, Dependence, and Agreement”, Sociological forum, Vol. 13, No. 4.
Klasen, Stephan (1999). “Does Gender Inequality Reduce Growth and Development? Evidence from Cross Country Regressions, Policy research report on gender and development”, Working Paper Series, No. 7.
Klugman, Jeni (2011). “UNDP –HDRO Human Development Report 2011, Sustainability and Equity: A Better Future for All”. New York: Oxford University Press
Michelle Baunach, D. (2001). “Gender Inequality in Childhood: Toward a Life Course Perspective”, Gender Issues, Vol. 19, No. 3.
Permanyer, I. (2010). “The Measurement of Multidimensional Gender Inequality: Continuing the Debate”, Social Indicator Research, Vol. 95.
Randall, C., JS. Chafetz, RL. Blumberg, S. Coltrane & JH. Turner (1993). “Toward an Integrated Theory of Gender Stratification Sociological Perspectives”, Sage, Vol. 36, No.
Ridgeway CL & Smith-Lovin L (1999). “The gender system and interaction”, Annual review of Sociology. Vol. 25.
Sanderson, S., A. Heckert and JK. Dubrow (2005). “Militarist, Marxian, and Non-Marxian Materialist Theories of Gender Inequality: A Cross-Cultural Reviewed work”, Social Forces, Vol. 83, No. 4.
Verloo, M. & E. Lombardo (2007). Contested Gender Equality and Policy Variety in Europe: Introducing a Critical Frame Analysis Approach In Mike Verloo (ed.) Multiple Meanings of Gender Equality: A Critical Frame Analysis of Gender Policies in Europe, Central European University Press.
World Economic Forum (2006). The Global Gender Gap Report. Geneva, Switzerland.
World Economic Forum (2007). The Global Gender Gap Report. Geneva, Switzerland.
World Economic Forum (2008). The Global Gender Gap Report. Geneva, Switzerland.
World Economic Forum (2009). The Global Gender Gap Report. Geneva, Switzerland.
World Economic Forum (2010). The Global Gender Gap Report. Geneva, Switzerland.
World Economic Forum (2011). The Global copetitivness Report. Geneva, Switzerland.
World Economic Forum (2011). The Global Gender Gap Report. Geneva, Switzerland
پژوهش‌نامه زنان
دوره 4، شماره 8 - شماره پیاپی 8
پاییز و زمستان 1392
مهر 1392
صفحه 115-142

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار