تحلیل مقایسه‌ای اشعار نازک‌الملائکه و فروغ فرخزاد از منظر نقد اجتماعی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه گیلان

2 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

ادبیات از دیرباز به‌مثابۀ یکی از انواع هنری به شکل‌های گوناگون در زندگی بشر ایفای نقش کرده و از این حیث مانند همۀ فعالیت‌های فکری و معنوی انسان دارای هدف و منظور اجتماعی است. به همین علت است که ادبیات هر ملت، همواره به موازات تحولات جامعه، دستخوش دگرگونی گشته و به فراخور چنین رویکردی به آینۀ تمام‌نمای جامعۀ خویش مبدل می‌‌گردد. با مروری بر ادبیات ملل گوناگون می‌‌‌توان نحوۀ تأثیرپذیری آن از بسترهای سیاسی و اجتماعی را به‌خوبی مشاهده کرد. هم‌چنان که تحلیل و بررسی اشعار دو شاعر نوگرای عربی و پارسی، یعنی نازک‌الملائکه و فروغ فرخزاد مؤید همین دیدگاه است. نوشتار حاضر اشعار این دو شاعر را با روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی کرده و به این نتیجه دست یافته است که هر دو شاعر تحت‌تأثیر شرایط اجتماعی جامعۀ خویش قرار داشته و به‌علت شباهت در فضای اجتماعی به موضوعات مشابهی همچون فقر و تضاد طبقاتی و مسائل زنان و آرمان‌شهر پرداخته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Social Criticism of Society in Iraq and Iran's Contemporary Poetry

نویسندگان [English]

  • seede akram rakhshande nia 1
  • masomeh nemati ghazvini 2
1
2
چکیده [English]

Literature, as one of the various types of art, from a long time ago has played its role in different forms in human life and in this respect, like all human intellectual and spiritual activities, has a social purpose. Thus, contrary to some people’s opinion, literature is not separated from social context but it is always originated from social living and is certainly considered one of the essential factors for the development of human social life. This is why the literature of every nation always transforms parallel to society changes and according to this approach it will become a mirror reflecting everything of its own society. Certainly contemporary literature and especially Arabic and Persian present day poetry is not only associated to this approach but also the chaotic situations and different social, political and economic crises resulted from the two world wars as well as some civic problems, underlie the emergence of  society’s representation in literature. Among these poets are Forough Farrokhzad and Nazik Al-Malaika. The depiction of society by picturing social problems, poverty, corruption, class conflict and the woman’s issue and her social crisis are among common characteristics of two poets’ diwans.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social criticism
  • society
  • Forough Farrokhzad
  • Nazik Al-Malaika
  • woman
آزاد م.، پریشادخت (1376). زندگی و شعر فروغ فرخزاد، تهران: ثالث.
آوری، پیتر (بی‌‌تا). تاریخ معاصر ایران، ترجمۀ محمد رفیعی مهرآبادی، ج 2‌، تهران.
خاطر، عبدالمنعم (1990). دراسة فی شعر نازک‌ الملائکه، بی‌‌جا: الهیة المصریة العامة للکتاب.
خلیل جحا، میشال (1999). الشعر العربی الحدیث من احمد شوقی إلی محمود درویش، بیروت: دار العودة.
رستمی، فرشته و مسعود کشاورز (1381). رمانتیسم در اشعار فروغ فرخزاد، تهران: نوای دانش.
ستوده، هدایت‌الله (1378). جامعه‌شناسی در ادبیات فارسی، تهران: آوای نور.
سیدحسینی، رضا (1371). مکتب‌های ادبی، تهران: نگاه، ج 1.
شراره، عبداللطیف (1984). معارک ادبیة قدیمة و معاصرة، بیروت: دار العلم للملایین.
شمیسا، سیروس (1376). نگاهی به فروغ، تهران: مروارید.
عابدی، کامیار (1377). زندگی و شعر فروغ فرخزاد، تهران: دیبا.
عزالدین، یوسف (2007). التجدید فی الشعر العربی الحدیث، دمشق: دارالمدی للثقافة و النشر.
علی، عبدالرضا (1995). نازک الملائکة الناقدة، بیروت: المؤسسة العربیة للدرسات و النشر.
فرخزاد، فروغ (1380). دیوان فروغ فرخزاد، تهران: جاجرمی.
قبش، احمد (1971). تاریخ الشعر العربی الحدیث: بی‌جا.
الملائکه، نازک (1995). «لمحات من سیرتی»، دورة 2، ش 7، مجلة الجدید.
الملائکه، نازک (1998). دیوان یغیر الوانه البحر، قاهره: آفاق الکتابة.
الملائکه، نازک (2008). الأعمال الشعریةًْ الکامة، ج 1 و 2، بیروت: دار العودة.
المهنا، عبدالله أحمد (بی‌تا). نازک الملائکه (دراسات فی الشعر و الشاعره)، کویت: شرکة الربیعان للنشر و التوزیع