بررسی نقش اینترنت در ارتقای جایگاه زنان

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

دانشگاه آزاد تهران مرکز

چکیده

ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد فناوری‌های نوین ارتباطی از‌جمله اینترنت باعث ایجاد کارکردهای متفاوتی در حوزه‌های مختلف زندگی شده است. هدف از مطالعۀ حاضر، بررسی نقش اینترنت به‌عنوان یک رسانۀ نوین ارتباطی در ارتقای جایگاه زنان است که به روش پیمایشی انجام شده است. اطلاعات لازم از‌طریق پرسشنامه جمع‌آوری شده و در این پژوهش، اینترنت به‌عنوان متغیر مستقل و مؤلفه‌های: «حس استقلال و اعتماد‌به‌نفس زنان»، «انعکاس رویدادهای زندگی»، «تعاملات زنان»، «کاهش انزوای اجتماعی»، «مشارکت اجتماعی»، «تغییر باورها و اندیشه‌های سنتی زنان»، «آگاهی زنان از حقوق اجتماعی خود»، «افزایش سطح آگاهی»، «ایجاد فضای عمومی»، «تحرک اجتماعی» و «عضویت زنان در جامعۀ اطلاعاتی» جهت سنجش ارتقای جایگاه زنان، به‌عنوان متغیرهای وابسته بررسی شده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS انجام شده است. نتیجۀ کلی تحقیق نشان می‌دهد که اینترنت امکان حضور زنان را بدون محدودیت زمانی و مکانی فراهم می‌کند و باعث می‌شود حس استقلال و اعتماد‌به‌نفس آنان بالا برود. زنان با حضور در فضای مجازی، جنبه‌های شخصی و رویدادهای زندگی خود را منعکس می‌کنند و این باعث کاهش انزوای اجتماعی و تعاملات زنان با عقاید مشابه هم می‌شود. زنان با حضور در اینترنت، سطح دانش و آگاهی خود را بالا می‌برند و خود را عضوی از جامعۀ اطلاعاتی می‌دانند. آنان با استفاده از فرصت‌هایی که اینترنت برایشان فراهم می‌کند و با ایجاد تحرک اجتماعی، و تغییر عقاید و اندیشه‌های سنتی می‌توانند حضور و مشارکت خود را در جامعه افزایش دهند و در‌نتیجه نقش و جایگاه واقعی خود را در جامعه تثبیت کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Review of Internet’s Role in the Promotion of Women’s Social Status

نویسندگان [English]

  • Nassim Majidi Ghahroodi
  • Fatemeh Azari
Assistant Professor at the Islamic Azad University Central Tehran Branch
چکیده [English]

The unique features of new technologies in communication including internet have led to different functions in various areas of life. The current research intends to study how internet as a new communication medium contributes to women's social status. It was carried out through the survey method. The data were gathered using a questionnaire. Here, internet was used as an independent variable and variables such as “women’s self confidence and independence", " reflection of life developments", and “interactions between women", were used as dependent variables to measure women's promotion in the society. SPSS was used for data analysis. Findings showed that internet helps people attend anywhere any time, if needed. It increases independence and self confidence. Attending the virtual environment, women reflect their personal aspects of lives. It leads to reduction of social separation and women's interactions with the same ideas. Through internet, women can increase their knowledge as members of information community. Using opportunities provided by internet and through social participation, changing believes and traditional thoughts, they can increase their social participation and consequently stabilize their status in the society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Internet
  • virtual environment
  • women's status
  • Social Participation
  • women's interaction
ابری، انسیه (1387). «فضای مجازی عرصه ظهور خلاقیت» ـ سایت علمی مقالات کنفرانس‌های کشور، آدرس اینترنتی:http://www.civilica.com/Paper--ICIC01_081.html  
احمدنیا، شیرین (تابستان 1383). «جایگاه زنان در جامعه اطلاعاتی»، فصلنامة زن فرزانه، شمارة اول ـ صفحه 11.
ارکان، عاطفه (شهریور 1386). «سیر تحول وسایل ارتباطی بشر از جامعة ابتدایی تا جامعة اطلاعاتی»، هفته‌نامة پگاه حوزه، شمارة 213، ص11.
ببی، ارل (1386). روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمة دکتر رضا فاضل، ج1 و 2،تهران: دانشگاه تهران.
بودریار، ژان، (آبان 1383). «گسترش تکنولوژی و تعمیق فضای مجازی» (گفت‌وگو)، ماهنامة سیاحت غرب، شمارة 16، ص 16.
تافلر، آلوین (1372). موج سوم، ترجمة شهیندخت خوارزمی، تهران: نشر نو.
جلا‌لی‌، علی‌اکبر. «توانمندسازی زنان با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات» ـ سایت انجمن زنان مدیر کارآفرین:
http://www.ea.wenet.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=64&Itemid=44-
حکیمی، رویا (1380). بررسی موانع آموزش واقعی و فرصت‌های آموزش مجازی برای زنان، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
«حوزه عمومی در اندیشه هابرماس» (1386). سایت باشگاه اندیشه:
http://www.bashgah.net/fa/content/show/5493
«زنان و جامعة مجازی»، روزنامه ابتکار، شماره 1070، 1/9/1386:
 http://www.ebtekarnews.com/Ebtekar/Article.aspx?AID=4800
«زن ایده‌آل عصر جهانی‌شدن چه ویژگی‌هایی دارد؟» (2009). سایت آینده‌نگر:
ساروخانی، باقر (آبان 1385). «اینترنت و خانواده در ایران معاصر»، مجموعه‌مقالات همایش زنان و اینترنت در هزارة سوّم، دفتر امور زنان سپاه، ص35 ـ 33.
سروی زرگر، محمد. «درآمدی بر فضای مجازی»، سایت مرکز تحقیقات و مطالعات رسانه‌ای همشهری:
http://www.hccmr.com/news -456.aspx
سورین، ورنر؛ تانکارد، جیمز (1382). نظریه‌های ارتباطات، ترجمة علیرضا دهقان، تهران: دانشگاه تهران.
شاکری، مهرداد (1387). «مقاله جهانی برای فتح»، روزنامة مردم‌سالاری، 25/1/1387، شمارة 1772، صفحة جامعه
شفیعی، شفیع (1384). «اینترنت و نقش آن در زندگی اجتماعی»، سایت آفتاب، آدرس اینترنتی:
صمیعی، میترا (1381). دایرة المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی، سایت سازمان اسناد و کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران: http://portal.nlai.ir/daka
طهماسبی، زهرا (بهمن 1387). «زنان از حضور تا مشارکت»، سایت آفتاب:
فاضلی، نعمت الله (1387). «دانش در فضای مجازی»، سایت همشهری آنلاین:
http://hamshahrionline.ir/news-70853.aspx
فایضی، م. علیرضا. (اسفند 1385). «تأثیر فناوری‌های نوین ارتباطی (به ویژه اینترنت) بر تحول هویت فردی و گروهی»، روزنامة کیهان،  شمارة 18750، صفحه 6.
کاستلز، مانویل (1380). اقتصاد، جامعه و فرهنگ عصر اطلاعات، ترجمة احد علیقلیان و افشین خاکباز، ج سوم، تهران: طرح نو.
کروئن، بروس (1385). مبانی جامعه‌شناسی، ترجمة توسلی و فاضلی، تهران: سمت.
گزارش «زنان، شبکه‌های اجتماعی را فتح کرده‌اند»، (مهر 1388). سایت تبیان:
گفت‌وگو با مهشید بکایی (مرداد 1388). «توانمند سازی زنان سطح فکری جامعه را بالا می‌برد»، سایت هم‌پرواز: http://www.hamparvaz.com
محسنی، منوچهر (1380). جامعه‌شناسی جامعة اطلاعاتی، تهران: نشر دیدار.
مدنی پور، نادیا (مرداد 1385). «نگاهی به اشتغال زنان»، ماهنامة پیام زن، شمارة 173، ص 52.
مسعودی، علی (شهریور 1381). «پدیدة اینترنت»، ماهنامة دیدار آشنا، شمارة 27، ص 15.
مک کوایل، دنیس (1380). مخاطب‌شناسی، ترجمة مهدی منتظرقائم، تهران: ناشر دفتر مطالعات و تحقیقات و توسعة رسانه‌ها.
میردامادی، م. (1380). فضای سیبرنتیک به‌مثابه فضای شهری )مطالعة موردی کاربران اینترنت در شهر تهران)، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
نشست مرکز مطالعات استراتژیک، موضوع «شبکه‌های اجتماعی، فرصت‌ها و تهدیدها»، دی ماه 1388، سایت پایگاه اطلاع‌رسانی حوزة رسانه و ارتباطات:
http://www.medianews.ir/fa.2010/01/14 social-networks-csr.html
نصیری، بهاره (1384). «اینترنت»، سایت روزنامه همشهری:
http://www.hamshahri.org/hamnews/840602/1384/world/cinew.htm
«نگاهی به جایگاه و حضور زنان در وب» (دی ماه 1386). سایت تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران:
http://itanalyze.com/archives/analysis/2007/12/post_586.php
 
Gromala, D. Kennedy. B. M. (eds) (2001). Cyber Culture Streader. London: Rout Ledge.
Hamelink S. J. (1999). Human Development in M.Tawfik (chief editir) Word Communication and Information Report 1999-2000 Unesco . pp23-45