زبان و جنسیت در رمان "ذاکرة الجسد" نوشته احلام مستغانمی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

رمان عربی با تحولات نوظهور در جهان عرب، در کنار پیشرفت‌های جهانی در حوزه ادبیات مدرن، هویتی خودبسنده‌تر و کارکردی‌تر نسبت به گذشته یافته است و تلاش نویسندگان بزرگ در اقصی نقاط جهان عرب توانسته ‌است در کنار جریان‌سازی در حوزه اندیشه و زبان، تأثیرات مستقیمی بر جریانات سیاسی و اجتماعی این کشورها نیز داشته باشد. کشورهای شمال آفریقا، به ویژه الجزایر، به دلیل استعمار طولانی مدت فرانسه (130 سال)، فاصله زیادی با زبان عربی به عنوان شاخص و محور اصلی فرهنگ عربی پیدا کرده‌اند و اکنون پس از گذشت بیش از نیم قرن از پیروزی جنبش آزادیبخش الجزایر، نویسندگان متعهد آن همچنان تلاش می‌کنند تا میراث فرهنگ عربی را مطابق با ذائقه و اندیشه امروز شهروند فرهیخته‌ی آن احیا کنند. نوشتار حاضر با بررسی رابطه زبان و جنسیت در بافت متن و به روش توصیفی تحلیلی، رمان ذاکرة الجسد نوشته احلام مستغانمی، از جمله چهره‌های جهانی ادبیات داستانی الجزایر را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که نویسنده با ایجاد تقابل میان مفاهیمی نظیر زبان زنانه و مردانه، دغدغه‌های شخصی و اجتماعی، زندگی در وطن و تبعید و نقش شخصیت‌ها پیش و پس از انقلاب، با استفاده‌ی هدفمندانه از زبان و به‌گونه‌ای ساختارشکنانه در بعد جنسیت، چهره‌ای جدید از زن عربی و تعاملش با زبان مسلط مردانه ترسیم کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Language and Gender in Dhakirat al-Jasad Novel by AhlamMosteghanemi

نویسنده [English]

  • Shokouh Sadat Hosseini
چکیده [English]

Arabic novels have found a self-contained and functional identity due to the nascent transformation in the Arab world besides worldwide modern literature development.  The attempts of great authors in the Arab world have proved effective in setting trends within the domain of thought and language and have also directly influenced the socio-political movements in these countries. North African countries, particularly Algeria, as a result of their long colonization by the French (130 years), have greatly distanced from Arabic language,   which is the major index of Arabic culture. Currently, half a century after the Algerian emancipating movement, Arab authors are striving to revive Arabian cultural heritage consistent with the contemporary taste and thoughts of their intellectual citizens. The present study, employing an analytic descriptive approach, analyzes Dhakirat al-Jasad novel authored by AhlamMosteghanemi, one of the well-known Algerian literary figures, via focusing on the relation between language and gender in the text. The findings of the study reveal that the author, by contrasting concepts like feminine and masculine language, has described personal and social concerns, life at home and in exile,and the role played by certain characters before and after the revolution.  The author has purposefully deployed the language and gender deconstructiontodepict a different view of Arab woman and her interaction with the dominant masculine language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • feminine writing
  • Algerian novel
  • AhlamMosteghanemi
  • Dhakirat al-Jasad