تصویر: «حبسیه ای برای زن» (تصویر زنان حرم به مثابۀ بازتولید گفتمان مردسالار در عهد ناصری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه هنر تهران

2 جهاد دانشگاهی تهران

چکیده

سوژه زنانه (زنان حرم در عهد ناصری)، در تصویر، نه تنها در برابر گفتمان مردسالار از خود مقاومتی نشان نمی دهد؛ بلکه آنرا تثبیت می نماید. این مهم از طریق سنجه های تحلیلی »همانند سازی» و «حاشیه و مرکز» و همینطور سوژه های زن، زن شی‌ء، دیگری و بالاخره شاه، نحوه درونه گیری قدرت در تصاویر را آشکار می سازد. این همه در سطح تصویر رخ می دهند و با تحلیل تصویر در بافت فرهنگ بصری، سوای اسناد زبانی آن دوران میسر می شوند. در نتیجه تصویر چنان حبسگاهی است که حبس هویت زن و بسط اقتدار مردسالار یا الگوی دوگانی زن (منفعل) / مرد (فعال) از طریق آن بازنمایانده می شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A prison poem (Habsieh) for Woman (The portrait of Harem women as a reproduction of patriarchal discourse in the Naser al-Din Shah period)

نویسندگان [English]

  • Ahad Variji 1
  • Hadi Momeni 2
چکیده [English]

The female subject (Harem women during Naser al-Din Shah Period), in the picture, not only does not resist patriarchal discourse, but establishes it. Through analytical measures of ‘replication’ and ‘margin and center’, and also considering woman subjects, the other, and eventually shah, the power relations are revealed in portraits. All this occurs at the surface of the portrait, and analyzing the picture in the context of the visual culture, one can grasp what there are beyond of the linguistic documentation of that era. As a result, picture is such a prison in which the imprisonment of woman's identity and the expansion of patriarchal authority or the pattern of (passive) woman / (active) man is represented

کلیدواژه‌ها [English]

  • image
  • visual culture
  • ‘replication’ and ‘margin/center’
  • female and individual identity
  • the dichotomy female (passive) / male (active)
- اسپرینگز، ت(1377). فهم نظریه های سیاسی، ترجمۀ فرهنگ رجایی، تهران: انتشارات آگاه.
- اعتمادالسلطنه، محمد حسن خان(1363). مآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، نشر اساطیر.
- بارانی، محمدرضا و قاضی خانی، حسین(1393). «سبک زندگی زن ایرانی از نگاه سفرنامه نویسان غیرایرانی عصر صفوی»، فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام، سال پانزدهم، شماره اول، شماره مسلسل 57.
- بال، استیفن (2010). زیبایی شناسی عکاسی، ترجمۀ محمدرضا شریف زاده، تهران: نشر علمی 1392.
- ترابی فارسانی، سهیلا (1388). «تکاپوی زنان عصر قاجار: فردیت، جهان سنت و گذار از آن»، تاریخ اسلام و ایران، فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهراء، سال نوزدهم، دورۀ جدید، شماره 2، پیاپی 77.
- تشکری بافقی، علی اکبر(1393) ؛ «سلطان حسین میرزا جلال الدوله: نمادی از کارکرد قدرت در بافت اجتماعی ولایات عصر قاجار»؛ تحقیقات تاریخ اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال چهارم، شمارۀ دوم، پاییر و زمستان 1393.
- جمالی، فیروز(1375). «جایگاه فلسفه و جهان بینی در جغرافیا»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 39، ش 160-161،پاییز و زمستان.
- جنکینز، ریچارد(1381). هویت اجتماعی، ترجمۀ تورج یاراحمدی، تهران: نشر و پژوهش شیرازه.
- چندلر، دانیل(2007).  مبانی نشانه شناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، چاپ دوم، تهران: 1387، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، انتشارات سوره مهر.
- حجازی، بنفشه(1376). به زیر مقنعه: بررسی نقش جایگاه زن ایرانی از قرن اول ه تا عصر صفوی، تهران: نشر علم.
- حقدار، ع(1382). داریوش شایگان و بحران هویت سنتی، تهران: کویر.
- راعی گلوجه، سجاد(1382). «هویت ملی و ایرانی گری در تاریخ نگاری زرین کوب»، فصلنامه مطالعات ملی، 15، سال چهارم، شماره 1.
- رفعت جاه، مریم(بیتا). تأملی در هویت زن ایرانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- شایگان، داریوش(1384). افسون زدگی جدید: هویت چهل تکه و تفکر سیار، ترجمۀ فاطمه ولیانی، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
- عادل خواه،فریبا(1379). «زنان ضعیف ترین حلقۀ زنجیرۀ دموکراسی اسلامی»، ماهنامۀ آفتاب، سال اول، ش اول.
- کچویان،ح(1384). تطورات گفتمان های هویتی ایران: ایران در کشاکش با تجدد و مابعد تجدد، تهران: نشر نی.
-   کریمی، علی(1386). «بازتاب هویت فرهنگی ایرانیان در سفرنامه های عصر صفوی و قاجاری»، فصلنامه مطالعات ملی، 29، سال هشتم، شماره 1.
- گل محمدی،احمد(1381). جهانی شدن،فرهنگ،هویت، تهران: نی.
- گودرزی، ح(1385). مفاهیم بنیادین مطالعات قومی، تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
- گیدنز، آنتونی(1378)، تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، تهران: نی.
- مجتهد زاده، پیروز(1377). «هویت ایرانی در آستانۀ سدۀ بیست و یکم»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی شماره، 129 و130.
-  مک کاریک، ایرنا ریما(1951). دانش نامۀ نظریه های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ یکم؛ تهران :1384 آگه.
- میرعابدینی، ایران(بیتا). «سیر جمهوری خواهی در ایران عصر قاجار»، رشد، آموزش تاریخ ، سال سوم شماره 9.
- نقیب زاده، احمد(1385). درآمدی بر جامعه شناسی سیاسی، تهران: سمت،چاپ پنجم.
- ورنن، هـــاید ماینر(1994). تاریخ تاریخ هنر، ترجمۀ مسعود قاسمیان، تهران: زمستان 1390، نشر فرهنگستان هنر.
-Tucker, Jennifer(2006);»The Historian, the Picture, and the Archive«, The University of Chicago Press on behalf of The History of Science Society, Vol. 97, No. 1.
-Henderson, Andrea(2012); Magic Mirrors: Formalist Realism in Victorian Physics and Photography, University of California Press, :Representations  Vol. 117, No. 1
- Goolkasian, Paula, Finkelstein Samantha and Stubblefield Alexandra. (2011), »Perceptual Comparisons With Laterally Presented Pictures and Environmental Sounds«, University of Illinois Press, The American Journal of Psychology , Vol. 124, No. 4.
 Newall, Michael.(2010),»Pictorial Resemblance«, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 68, No. 2.
- Zeimbekis, John .(2010), »Pictures and Singular Thought« The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 68, No. 1.
- Kashani-Sabet, Firoozeh.(2000), »Hallmarks of Humanism: Hygiene and Love of Homeland in Qajar Iran«,  on behalf of the  Oxford University Press American Historical Association,   Vol. 105, No.