تبیین الگوهای سیاستی و تحولات سیاست گذاری اجتماعی ایران درحوزة «مادری/ اشتغال»

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

حوزة «مادری/ اشتغال» به همزمانی نقش­های مادری و شغلی برای زنان اشاره دارد که از جهات مختلفی قابل تأمل و نیازمند تدبیر و مدیریت است. تدابیر حاکمیت در راستای تسهیل این امر، تحت مقولة «سیاست اجتماعی» که از ابزار مدیریت مخاطرات اجتماعی و پاسخ به نیازهای گروه­های خاص می­باشد قابل تحقق است. این پژوهش با هدف فهم تحولات و الگوهای حاکم بر سیاست­های اجتماعی در حوزة «مادری/ اشتغال»، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. مهمترین نتایج این پژوهش عبارت است از:1- سیاست­گذاری ایران در چهار دهة اخیر به دلیل تغییر تسهیلات ارائه شده بر اساس تعداد فرزندان، از مهمترین ابزارهای تنظیم جمعیت به شمار رفته است. 2- سیاست­گذاری در این حوزه، تأخیری و پسینی بوده است. 3- در سیاست­های تسهیلی ایران خدماتی در راستای حمایت از شیردهی طبیعی مادران شاغل اختصاص داده شده است. اما افزایش گرایش به مصرف شیرخشک و ارتباط آن با سیاست­گذاری تسهیل مادری، می­تواند نشان­دهندة عدم اجرای مطلوب سیاست­های مربوطه باشد. 4- برخی از تحولات نوشتاری خدمت پاره­وقت، از کفایت آن کاسته است. 5- الگوهای سیاست­گذاری ایران در شاخص­های «جمعیت» و «مراقبت»، چندوجهی، عمدتاً مستقیم و به سمت ترویج و تحکیم الگوی «مرد نان­آور/ زن مراقب» بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Analysis of policy patterns and Iran's Social Policy naking changes in the field of "maternal / Employment"

نویسندگان [English]

  • rahela kardavani 1
  • aliakbar taj ahmazyani 2
  • ezat alsadat mirkhani 1
  • sayed mehdi sajadi 1
1
2 دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده [English]

The field of ‘Maternal employment’ refers to the simultaneity of maternal and occupational roles for women, which can be considered in many ways and requires management. Government policies in order to facilitate maternal employment are under the category of ‘social policy’ that is one of the tools in social risk management and is a response to the needs of specific groups. This research has been conducted with the aim of understanding the developments and patterns of social policies in the field of ‘maternal employment’ using qualitative content analysis method. The most important results of this research are: 1. the Iran policy in this field has been considered as one of the most important tools for population adjustment in the last four decades due to the change of facilities provided according to the number of children. 2. Policies in this area have been dilatory. 3. Facilitation policies in Iran provided services to protect employed mothers who breastfeed their child. However, increasing the tendency toward consumption of baby formula and its relationship with maternal facilitation policies could indicate a lack of proper implementation of relevant policies. 4. Patterns of policy making in Iran in ‘population’ and ‘care’ indicators, have been multifaceted and mainly towards the promotion and consolidation of the model of ‘breadwinner man/ caregiver woman’.
The Field Of "Maternal / employment" refers to the simultaneous roles of motherhood and Employment for women that needs to devise and macro management. Government policies in order to facilitate this are under the category of "social policy" that is one of the tools in social risk management and respond to the needs of specific groups. This research is done in qualitative content analysis and is used thematic analysis technique.The population studied is all of the rules and regulations adopted by the competent authorities from Islamic Revolution to present. The results of this study are: 1. Iran's policy in the field of "Maternal / employment" was the most important adjustment tools population and culture of the rule of Iran's population in the past four decades, 2. The policy in this field was delays and late, 3. Flexibility and balance the politics with the leading groups in childbearing, lifestyle changes and technical advances, isُnt the adequacy and sufficiency, 4. The patterns of policies to suit of demographic trends, the process of privatization or outsourcing of the government and a change of government or the executive management of the country have different forms, in different periods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • maternity
  • Employment
  • social policy
  • political developments
  • policy patterns of Iran
-         اسپیکر، پل (1392)، موضوعات و رهیافت های سیاستگذاری اجتماعی، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
-     الکاک، پیت، مارگارت می و کارن راولینگسون (1391)، کتاب مرجع سیاست­گذاری اجتماعی (جلد اول)، ترجمه: علی اکبر تاج مزینانی و محسن قاسمی، تهران: امام صادق.
-         پارسا، مجید (1387)، تدبیر خانواده، راهگشای مهندسی فرهنگی جمعیت، تهران: عطر یاس.
-     تاج مزینانی، علی­اکبر (1395)، چکیده مقالات همایش ملی سیاست­گذاری اجتماعی در ایران، تهران: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی.
-         دادگر، یاسر (1384)، قانون اساسی و دولت رفاه کارساز در اقتصاد ایران، فصلنامه اقتصاد و جامعه، شمارة 3، بهار.
-         دین، هارتلی (1388)، سیاستگذاری اجتماعی، ترجمه عبدالله بیچرانلو، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
-         رستگارخالد، امیر (1383)، خانواده- کار- جنسیت، تهران: شورای فرهنگی اجتماعی زنان.
-     سلیمی، فریبا (1389)، تبیین مفهوم غنی­سازی کار- خانواده و بررسی مبانی نظری و پژوهشی و راهکارهای اجرایی آن در زنان شاغل، اساتید راهنما: مریم­سادات فاتحی­زاده و ایران باغبان، کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
-     سهرابی، تهمینه (1394)، گزارش روزنامة فرصت امروز از بازار شیر خشک نوزادان در ایران و جهان، 14/5/1394، در آدرس: http://forsatnet.ir/news/report
-     ضیایی بیگدلی، محمدتقی و صمد کلانتری و محمدباقر علیزاده اقدم (1385)، رابطة بین میزان باروری کل با توسعة اقتصادی و اجتماعی، فصلنامه پژوهشی رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره 21، تابستان، 123 - 140.
-     عباسی شوازی، محمدجلال (1379)،  ارزیابی روش فرزندان خود برای برآورد باروری در ایران با استفاده از داده­های سرشماری 1365 و 1375، نامة علوم اجتماعی، شماره 16، 105-135.
-     علیئی، محمدولی (1394)، نقش جمعیت و سیاست­های جمعیتی در استحکام ساخت درونی قدرت نظام جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه افاق امنیت، سال هشتم، شماره 28، پاییز، 113-135.
-     قطبی، فاطمه (1387)، مقایسة الگوی شیردهی در مادران شاغل و خانه­دار، پژوهشدر پزشکی (مجلهپژوهشیدانشکدهپزشکی)، دانشگاهعلومپزشکیوخدماتبهداشتیدرمانیشهیدبهشتی، دوره 32 ،شماره2،تابستان، 150- 164.
-         قلی­پور، رحمت­الله و ابراهیم غلام­پور آهنگر (1389)، فرایند سیاست­گذاری عمومی در ایران، تهران: مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.
-         کامکار، مهدیس (1382)، سیاست اجتماعی چیست؟ فصلنامه رفاه اجتماعی، ویژه­نامة سیاست اجتماعی، شماره10، 11-30.
-         مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهوری (1384)، مشارکت زنان و دولت هشتم، تهران: روز نو.
-         معینی­فر، حشمت­السادات (1390)، دولت­های رفاه و سیاست­های حمایتی خانواده، تهران: میزان.
-     مولاوردی،شهیندخت (22/7/1392)، معاون رییس‌جمهوری در امور زنان، در گفت‌وگو با روزنامة شرق در عنوان: «پیشنهادم تشکیل معاونت راهبردی و نظارت امور زنان است»، گفتگو از زهره آشتیانی، (www.sharghdaily.ir).
-     یزدانی، فرشید (1382)، مفاهیم بنیادی در مباحث رفاه اجتماعی(سیاست اجتماعی، حمایت اجتماعی، رفاه و تأمین اجتماعی)، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال سوم، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، 31-54.
-          Coleman, D. (2003), “Population Decline”, In: P. Demeny, & G. McNicoll (Eds.), Encyclopedia of Population, United States of America: Macmill an Reference USA.
-          Demeny, P. (2003), “Population Policy”, In P. Demeny, & G. McNicoll (Eds.), Encyclopedia of Population, New York: Macmillan Refrence USA.
-          Depoy, E & L. Gitilin (2005), “Introduction to Research: Understanding and Applying Multiple Strategies”, Third Edition, Mosby Press.
-          Duncan, imon & Rosalind Edwards & Tracey Reynolds & Pam alldred (2003), “Motherhood, Paid Work and Partnering: Values and Theories”, London: Journal of Work, employment and society, Volume 17, No 2, Jun, pp 309–330, access at: http://wes.sagepub.com.
-          Elo, S. & Kyngäs, H. (2008), "The qualitative content analysis process", . J. Adv. Nurs, No.62, 107–115.
-          Fraser, N. (1997) “After the Family Wage: A Post Industrial Thought Experimen”’, in Justice Interruptus: Critical Reflections on the ‘Postsocialist’ Conditions. London: Routledge.
-          Goertz, Gary & G.Mazur, Amy (2008), “Politics, Gender, and Concepts”, Cambridge: Cambridge University Press
-          Glenn, E. (1994), “Social Constructions of Mothering: A Thematic Overview”, In: E. Glenn, G. Chang & L. Forcey (eds) “Mothering: Ideology, Experience and Agency”, London: Routledge.
-          Gornick, Janet, and Marcia Meyers (2003), “Families thatWork”, New York: Russell Sage Foundation
-          Lewis, Jane (1992), “Gender and the development of welfare regimes.” Journal of European Social Policy, No 2, pp. 159–73
-          Jenson, Jane & Sineau, Mariette (2001), ”Who Cares? Women’s Work, Childcare, and Welfare State Redesign”, Toronto: Toronto University Press.
-          Korpi, Walter (2000), “Faces of inequality: gender, class and patterns of inequalities in different welfare states”, Social Politics, No. 7, pp. 127–91.
-          Mcintosh, C. Alison and Jason L. Finkle (1995), “The Cairo Conference on Population and Development: A New Paradigm?”, Population and Development Review 21, 223–260.
-          Pfau-Effinger, Birgit (1999), “The modernization of family and motherhood inwestern Europe.” In : Crompton, “Restructuring Gender Relations and Employment”, Bristol: Policy Press, pp. 60–79.
-          Weeks, J. (2008), “Population Policy”, In: Population: An Introduction to Concepts and Issues (pp. 487-537). Belmont: Wadworth Publishing Company.