تدوین برنامۀ آموزشی توانمندسازی روانشناختی زنان سرپرست خانوار بر مبنای نظریۀ روانشناسی فردیو ارزیابی اثربخشی آن

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی،دانشگاه آزاد اسلامی همدان، همدان، ایران

2 گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی

3 گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی

4 گروه سنجش، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هدف پژوهش حاضر تدوین برنامۀ آموزشی توانمندسازی روانشناختی زنان سرپرست خانوار بر مبنای نظریۀ روانشناسی فردی و ارزیابی اثربخشی آن بود که در دو مرحله و به صورت کیفی و کمی انجام شد. مرحلۀ اول با روش تحلیل محتوای مضمونی انجام گرفت، جامعه پژوهش منابعی(کتب) بودند که در آنها نظریه روانشناسی فردی شرح داده شده بود. نمونه گیری آن بصورت هدفمند انجام شد. مرحلۀ دوم به روش نیمه آزمایشی انجام شد که طرح آن از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری زنان سرپرست خانوار بودند؛ که به روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای، تعداد 30 نفر، و با توجه به ملاک های ورود به پژوهش انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس تک متغیره استفاده گردید. یافته ها در بخش کیفی، منجر به ارائه برنامۀ آموزشی توانمندسازی روانشناختی برای زنان سرپرست خانوار گردید و در بخش کمی یافته ها نشان داد که برنامۀ آموزشی توانمندسازی روانشناختی بر افزایش سطح توانمندی روانی زنان سرپرست خانوار تأثیر دارد و می توان نتیجه گرفت، توانمندسازی روانشناختی فرایند قدرت بخشیدن به افراد است که باعت می شود تا احساس توانایی و شایستگی خویش را بهبود بخشند و بر احساس ناتوانی و درماندگی غلبه کنند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Compilation a psychological empowerment program based on individual psychology theory and and evaluation its effectiveness on female-headed household’s empowerment’s

نویسندگان [English]

  • alireza karimivakil 1
  • abdollah shafiabady 2
  • kiiumars farahbakhsh 3
  • jalil younesi 4
1 psychological department, Islamic Azad University of Hamadan, Iran
2 counseling group, Faculty of Psychology and Educational Sciences of Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
3 counseling group, Faculty of Psychology and Educational Sciences of Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
4 assessment group, Faculty of Psychology and Educational department of Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to Compilating a psychological empowerment training program based on individual psychology Adler's theory on female-headed household’s and evaluate its effectiveness. Which was carried out in two qualitative and quantitative stages. In the first stage, thematic content analysis was used. The research community was the textbooks in which the theory of individual psychology was described. Sampling was done purposefully. The second stage was carried out using a semi-experimental method. The statistical population consisted of women headed by household. By multi-stage cluster sampling, 30 individuals were selected according to the criteria of the study. To analyze the data, one-variable covariance analysis was used. The findings indicated that the psychological empowerment training program has an impact on increasing the level of psychological empowerment of female headed households and it can be concluded that psychological empowerment is the process of empowering individuals who will be able to improve their sense of ability and competence and overcome the feeling of impotence And helplessness

کلیدواژه‌ها [English]

  • Female-headed households
  • Psychological empowerment training
  • Individual psychology
  • educational program
امید، محمد(1389). گزارش تحلیل اجرای طرح اشتغال و خودکفایی کمیته امداد در راستای توانمندسازی و خودکفایی مددجویان تحت پوشش. تهران: معاونت اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام خمینی(ره).
ببی، ارل( 2007). رو شهای تحقیق در علوم اجتماعی. مترجم، رضا فاضل (1390). تهران: سمت.
برجعلی، محمود(1389). بررسی و مقایسه تاثیر روش های آموزش دلگرم سازی روش رفتاری ئوالدین و دارو درمانی بر مهارت خود کنترل با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی. پایان نامه دکتری. دانشگاه علامه طباطبائی.
بهروزی، محمد(1384). ارزشیابی دوره ضمن خدمت آموزش خانواده. نشریه اداره کل آموزش و پرورش تهران. شماره. 14.
تبریزی، منصوریه(1393).تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی و استقرایی. فصلنامه علوم اجتماعی. شماره ،64.
حسینیان، سیمین(1388). نقش سازمانهای غیردولتی در توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در ایران. مجموعه مقالات دومین همایش توانمندسازی و توان افزایی زنان سرپرست خانوار. تهران: شهرداری تهران.
حسینیان، سیمین؛ طباطبایی یحیی آبادی، شهناز(1384). توانمندسازی زنان سرپرست خانواده از طریق مشاوره گروهی، آگاه سازی و کارآفرینی. فصلنامه خانواده پژوهی. دوره1؛ شماره،4 .
سالنامۀ آماری کمیتۀ امداد امام خمینی(ره) استان همدان (1394). همدان:  مدیریت برنامه ریزی و فناوری اطلاعات کمیتۀ امداد استان همدان.
سلیمی بجستانی، حسین(1388). مقایسه اثربخشی مشاوره به شیوه آدلری و بازسازی شناختی مبتنی بر تمثیل، بر سلامت روانی، تاب آوری و امیدواری دانشجویان. پایان نامه دکتری. دانشگاه علامه طباطبایی.
شفیع‌آبادی، عبدالله؛ ناصری، غلامرضا (1391). نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی. ‏‫تهران‏‫: مرکز نشر دانشگاهی.
جیمز پروچاسکا، جان‌ نورکراس(2009). نظریه‌های روان‌درمانی: (نظام‌های روان‌درمانی) تحلیل فرانظری/ ؛ مترجم یحیی سیدمحمدی. تهران: روان‏‫.
ش‍ارف‌، ری‍چ‍ارد (2005). ‏‫ن‍ظری‍ه‌ه‍ای‌ روان‌درم‍ان‍ی‌ و م‍ش‍اوره‌‏‫. ت‍رج‍م‍ه‌ م‍ه‍رداد ف‍ی‍روزب‍خ‍ت‌. ‏‫ت‍ه‍ران‌‏‫: رس‍ا‏‫‏‏.
شیلینگ، لوئیس(1382). ن‍ظری‍ه‌ه‍ای‌ م‍ش‍اوره‌ (دی‍دگ‍اه‍ه‍ای‌ م‍ش‍اوره‌). ت‍رج‍م‍ه‌ خ‍دی‍ج‍ه‌ آری‍ن‌. ت‍ه‍ران‌: اطلاع‍ات‌‏‫‏‏.
شولتز،دوآن؛ شولتز، سیدنی الن(2009). نظریه های شخصیت. مترجم: یحیی سیدمحمدی(1388). ویرایش هشت. تهران: ویرایش.
صیادی، علی(1389). تدوین برنامه توانمندسازی روانشناختی مبتنی بر مدل چند محوری شفیع آبادی و مقایسه اثربخشی آن با مدل شناختی توماس و ولتهوس بین مشاوران دبیرستانهای شهر رشت. پایان نامه دکتری مشاوره. دانشگاه علامه طباطبائی.
عباس زاده، محمد؛ بوداقی، علی؛ اقدسی علمداری، فران(1393). توانمندسازی زنان سرپرست خانوار با تاکید بر راهکارهای بومی. تهران: مجموعه مقالات برگزیده همایش ملی توانمندسازی.
عبدالهی، بیژن؛ نوه ابراهیم، عبدالرحیم(1385). توانمندسازی کارکنان: کلید طلایی مدیریت منابع انسانی. تهران: ویرایش.
فتحی واجارگاه ، کوروش(1383). برنامه ریزی آموزش ضمن خدمت کارکنان. تهران: انتشارات سمت.
فیوضات، یحیی(1392). مبانی برنامه ریزی آموزشی. تهران: ویرایش
فیست، جس؛ فیست، گریگوری جی(2008). ن‍ظری‍ه‌ه‍ای‌ ش‍خ‍ص‍ی‍ت‌. م‍ت‍رج‍م‌ ی‍ح‍ی‍ی‌ س‍ی‍د‌م‍ح‍م‍دی(1391)‌. ویراست 8. تهران: روان.
قاسمی، سمیه؛ خانی، فضیله(1388). تحلیلی بر مسائل و نیازهای زنان سرپرست خانوار جهت توانمندسازی آنان(مطالعه موردی شهر تهران). مجموعه مقالات دومین همایش توانمندسازی و توان افزایی زنان سرپرست خانوار. تهران: شهرداری تهران.
کری، جرالد(2009). نظریه و کاربست مشاوره و روان درمانی. ترجمه یحیی سید محمدی(1391) . ویراست هفتم .تهران: ارسباران.
ک‍ری‍م‍ی‌، ی‍وس‍ف‌(1388).روان‍ش‍ن‍اس‍ی‌ ش‍خ‍ص‍ی‍ت‌. ت‍ه‍ران‌: دان‍ش‍گ‍اه‌ پ‍ی‍ام‌ ن‍ور.
 کیمیایی، سیدعلی(1390). شیوه های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار رفاه اجتماعی. دوره 11، شماره 40، ص. 63-92
منصوریان، یزدان(1393). مبانی نگارش علمی. تهران: کتابدار
نیلی، محمدرضا(1388). نقش تلویزیون در تقویت خودگردانی و خودکارآمدی زنان سرپرست خانوارها. دومین همایش توانمندسازی زنان و توان افزایی زنان سرپرست خانوار. شهرداری تهران: امور بانوان.
Corey ,Gerald(2009). Theory and Practice of Counseling and Psychotheraphy. Eighth Edition. Belmont:Thomson Higher Education.
Dandona, Anu(2015). Empowerment of Women: A Conceptual Framework. The International Journal of Indian Psychology. 18.
Dean Aslinia, S.; Rasheed, Masuma; Simpson, Chris(2011). Individual Psychology (Adlerian) Applied to International Collectivist Cultures: Compatibility, Effectiveness, and Impact. Journal for International Counselor Education. Vol. 3.
Dominic, Beena; Jothi, C.Amrita(2012). Education- A tool of Women Empowerment: Historical study based on Kerala society. International Journal of Scientific and Research Publications. Vol.  2, Issue 4.
Ghazavi Z.; Minooei, M. S.; Abdeyazdan,  Z.; Gheissari, A.(2014). Effect of family empowerment model on quality of life in children with chronic kidney diseases. Midwifery Res. 19(4).
Giuliano, Paola(2014). The Role of Women in Society: from Preindustrial to Modern Times. CESifo Economic Studies. N.10.
Hunter, BA.; Jason, LA.; Keys, CB.(2013). Factors of empowerment for women in recovery from substance use. Am J Community Psychol. 51(1-2).
Islam, Nazrul; Ahmed, Ezaz ; Chew, Janet; D’Netto,Brian(2012). Determinants of Empowerment of Rural Women in Bangladesh. World Journal of Management. Vol. 4. No. 2
Joel Wong, Y.(2015).The Psychology of Encouragement: Theory, Research, and Applications.The Counseling Psychologist. Vol. 43(2)
Kets J, Alyson P, Douglas J.(2000) Promoting health: knowledge& practice. Translated to Persian by: Shojaeizadeh D, Keshavarz Mohammadi N, Bahrami nejad N, Zahedi far F. Tehran: Shahrab Pub. 67.
‎Menon , sanjay T.(2001). Employee empowerment: an integrative psychological approach. Applied Psychological: an internationag review. N. 50
Resendez, M., G., Quist, R. M., & Matshazi, D.M. (2000). A longitudinal analysis of family mpowerment and client outcomes. Journal of child and family studies, 9, 449-460.
Seligman, M. E. P. (1975). Helplessness: On Depression, Development, and Death. San Francisco: W. H. Freeman.
Sideridis G D, 2007. International approaches to learning disabilities: More alike or more different Learning Disabilities Research & Practice. 22: 210–215
Sharma,Preeti; Varma,Shashi Kanta (2008). Women Empowerment through Entrepreneurial Activities of Self Help Groups. Indian Res. J. Ext. Edu. 8 (1),
Schultz, D. P., & Schultz, S. E. (2009). Theories of Personality (9th ed.). Belmont, CA: Wadsworth.
Shetty, Sowjanya S.; Hans, V. B.(2011). Role of Education in Women Empowerment and Development: Issues and Impact. Mangalore: Mangala publications.
Singh, N. (1995a). In search of unity: Some thoughts on family-professional relationships in service delivery systems. Journal of Child and Family Studies. No.4.
Speer WP; Jackson CB. & Peterson NA.(2001). The relationship between social cohesion and empowerment: support and new implication for theory. Health Edu Behav. n.6.
Spreitzer, G. M,(1998). Social structural characteristics of psychological empowerment.Academy of Management Journal. Vol.38No.5.
Srivastava, Namita(2016).Women empowerment: A Key Factor to Economic Development-A Comparative study of Rural and Urban IndiaInternational. Journal of Engineering Science and Computing. Vol.. 6. No. 6.
Sweeney, T. J (2009). adlerian counseling and psychotherapy: a practitioner's approach.5th ed. new york: taylor and francis.
Theron, Crystal-Jeanne(2010). The impact of psychological empowerment and job satisfaction on organizational commitment amongst employees in a multinational organization. Mini-thesis . Magister Commercii. Department of Industrial Psychology. University of the Western Cape.
Thomas, K. &Velthouse, B.(1990). Cognitive Elements of Empowerment: An "interpretive Model of Intrinsic task Motivation".AcademyofManagementReview.No.38.
Trippany-simmins,Robyn; Buckley, Matthew R.; Meany-walem Kiristin; Rush-wilson, Tiffany(2015). Counseling theory : guiding reflective practice. Los Angeles : SAGE Publications, Inc
World Health Organization(2006). What is the evidence on effectiveness of empowerment to improve health?. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe.
Yousuf, Parvaiz; Wani, Nasir Ahmad(2016). Role of education in women empowerment a sociological study of the women Professors of Gwalior city M.P. India. International Journal of Applied Research. 2(1).