تغییر الگوی تفاوت های جنسیتی در عملکرد شناختی؛ آیا شناخت در ایران به سمت زنانه شدن پیش می‌رود؟

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

در سنت­های پژوهشی، تفاوت­های جنسیتی در شناخت، در فاصله بین عوامل زیستی و فرهنگی اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. نظر به تغییرات اجتماعی گسترده­ای که در دهه­­های اخیر در کشور ما اتفاق افتاده است هدف از پژوهش حاضر شناسایی تفاوت­های جنسیتی در توانایی­های شناختی بوده است. به این منظور نمونه­ای به حجم 661 (353 پسر و 308 دختر)  کودک دبستانی به روش تصادفی انتخاب و در توانایی­های شناختی گسترده­ای سنجش شدند. نتایج نشان داد دختران گروه نمونه در متغیرهای استدلال سیّال، پردازش دیداری، حافظه کوتاه مدت و فعال، درک خواندن، سرعت پردازش، توانایی لامسه­ای، دانش و پیشرفت ریاضی، حافظه با تاخیر، تمایز شنیداری و دانش جامع، عملکرد بهتری از پسران دارند. بر این اساس پژوهش حاضر نتیجه­گیری می­کند که الگوی تفاوت­های جنسیتی در شناخت، در جامعه ما به نفع دختران تغییر کرده است. این تغییر الگو در نتیجه پاسخدهی متفاوت دختران و پسران به تغییرات اجتماعی مانند تغییر در نقش­های کلیشه­های جنسیتی و یا تغییر در فرایندهای جامعه­پذیری تبیین شده است. دختران به واسطه آنکه از یک سطح محروم­تری شروع کرده­اند به طور بی­محاباتری به تغییرات اجتماعی واکنش نشان داده و از آن بهره می­برند و همین امر نیز موجب برتری عملکرد شناختی آنها شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assistant Professor at Institute for Humanities and Cultural Studies

نویسنده [English]

  • rohalah shahabi
پژوشگاه
چکیده [English]

Gender differences in cognition are not clear, because human cognition has been traditionally studied in the distance between biology and sociocultural factors. Given the wide-ranging social changes that have taken place in Iran over the last decade, the present study aimed to identify gender differences in cognitive abilities. To this end, a sample of 661 (including 353 boys and 308 girls) was selected from elementary school children based on stratified random sampling. The participants were measured and compared with other in terms of cognitive abilities. The results showed that girls, regardless of their age, have a better performance than boys in fluid reasoning, block design, forward and reverse digit spam, reading comprehension, symbol search, objects identification, math knowledge and achievement, delayed memory, audio distinction, and comprehensive knowledge. Accordingly, it can be concluded that the pattern of gender differences in cognition has changed to the favor girls in Iranian society as a result of different responses of girls and boys to social change. Since most girls have started from a lower level, they react to and take advantage of social changes more recklessly. It seems that this has also led to their cognitive superiority

کلیدواژه‌ها [English]

  • gender differences
  • cognition
  • cognitive abilities
درگاه ملی آمار (1396) نتایج سرشماری سال 1396. https://www.amar.org.ir. تاریخ دسترسی 2 مهر 1396.
سفیری، خدیجه و مدیری، فاطمه (1389). تفاوت جنسیتی در اوقات فراغت. مجله تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی. شماره 4/59. از 147 تا 170.
فروتن، یعقوب (1389). جامعه­پذیری جنسیتی در کتاب­های درسی مدارس ایران. زن در توسعه و سیاست. 8 (3). 195-216.
قانعی­راد، محمد امین و قدیمی، اکرم (1387). ناموزونی­های مشارکت زنان در آموزش عالی. مجله علمی پژوهشی تحقیقات زنان. 2 (3). 29 تا 49.
کرمی نوری، رضا؛ مرادی، علیرضا؛ اکبری زردخانه، سعید و زاهدیان، هایده (1387). راهنمای آزمون خواندن و نارساخوانی (نما). تهران. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم.
کیانی، قمر؛ بهرامی، هادی و طارمیان، فرهاد (1390). مقایسه نگرش به نقش جنسیتی و رابطه آن با رضایت از زندگی در کارمندان. مطالعات روان­شناختی: دوره هفتم، شماره 1 از 111 تا 126.
محمودیان، حسین و محمودیانی گیلان، سراج­الدین (1393). مطالعه تطبیقی نگرش مردان و زنان به تعداد فرزندان دلخواه (مطالعه موردی افراد در شرف ازدواج مراجعه­کننده به مراکز بهداشتی منتخب شهر کرمانشاه). مطالعات راهبردی زنان. 63: 97- 124.
مرکز آمار ایران (1376). مقایسه گزیده نتایج سرشماری­های عمومی نفوس و مسکن 1365-1375 کل کشور. فصلنامه جمعیت. شماره 19 و 20: 4-10.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی (1386). تحولات شاخص­های حوزه زنان و آموزش دختران در ایران 1375-1385. کد موضوعی 210. شماره مسلسل 8755.
معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری- معاونت بررسی­های راهبردی (1396). گزارش وضعیت زنان و خانواده در آیینه آمار طی سال­های 1390-1395. http://women.gov.ir/news/7395.
مهربانی، وحید (1396). تحلیلی اقتصادی از اثر بعد خانواده بر عملکرد تحصیلی فرزندان. پژوهش­های اقتصادی. 17 (1): 163-187.
وزارت فرهنگ و اموزش عالی (1377). آمار عملکرد 20 ساله آموزش عالی ایران. بخش دولتی از 1357 تا 1377. ستاد بزرگداشت بیستمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی.
هومین­فر، الهام (1382). تحول جامعه­پذیری جنسیتی. زن در توسعه و سیاست. 7: 89- 114.
 
 
Auyeung, B., Baron-Cohen, S., Ashwin, E., Knickmeyer, R., Taylor, K., Hackett, G & Hines, M (2009). Fetal testosterone predicts sexually differentiated childhood behavior in girls and in boys. Psychological Science. 20 (2). 144-148.
Ardila, A., Rosselli, M., Matute, E., & Inozemtseva, O. ( 2011). Gender differences in cognitivedevelopment. Developmental Psychology. 47 (4): 984-90.
Chen, H. Y., Keith, T. Z., Chen, Y. H., & Chen, B. S. (2009). What does the WISC-IV measure? Validation of the scoring and CHC- based interpretative approaches. Journal of Research in Education Sciences. 54 (3), 85-108.
De Alwis, D. (2011). Development of speed, memory and fluid reasoning in children. All Theses and Dissertations (ETDs). Paper 567.
Gagnidze, K., & DW, P. (2009). Sex on the  brain. Cell. 2(139). 19-21.
Goldbeck, L., Daseking, M. M., Hellwig-Brida, S., Waldmann, H. C., & Petermann, F. (2010). Sex differences on the German Wechsler Intelligence Test for Children (WISC-IV). Journal of Individual Differences, 31(1), 22–28.
Halpern, D. F. (2012). Sex Differences in Cognitive Abilities (4th ed.). NY: Psychology Press.
Hines, M. (2007). Do sex differences in cognition cause the short-age of women in science. In S. J. Ceci, & W. M. Willims (Eds.), Why aren't more women in science? (pp. 101–112). Washinghton, DC: American Psychological Association.
Hirnstein, M., Andrews, L. C. & Hausmann, M. (2014). Gender stereotyping and cognitive sex differences in mixed and same sex group. Archives of Sexual Behavior. 43: 1663-1667.
Hunt, E. B. (2011). Where are we? Where are we going? Reflections on the current and future state of research on intelligence. In R. J. Sternberg & S. Barry Kaufman, Eds., The Cambridge Handbook of Intelligence. Cambridge University Press, pp. 863-885.
Hyde, J. S. (2016). Sex and cognition: gender and cognitive functions. Current Opinion in Neurobiology. 38: 53-56.
Iliescu, D,m Ilie, A., Ispas, D., Dobrean, A and Clinciu, A. I. (2016). Sex differences in intelligence: Amulti measure approach using nationally representative samples from Romania. Intelligence. 58: 54-61.
Kittler, P., Krinsky-McHale, S. J. & Devenny, D. A. (2004). Sex differences in performance over 7 years on the Wechsler Intelligence Scale for Children-Revised among adults with intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research. 48 (2). 114-122.
Knopik, V. S. & Defries, J. (1998). A twin study of gender influenced individual differences in general cognitive ability. Intelligence. 26(2). 81-89.
Luders, E., Narr, K.L., Thompson, P.M., Rex, D.E., Jancke, L., Steinmetz, H. & Toga, A.W. (2004). Gender differences in cortical complexity. Nature Neuroscience, 7, 799-800.
Lynn R (2009) Fluid intelligence but not vocabulary has increased in Britain, 1979- 2008. Intelligence 37(3):249-255.
Lynn, R. (1994). Sex differences in intelligence and brain size: A paradox resolved. Personality and Individual Differences, 17(2), 257–271.
Lynn, R., Allik, J., & Irwing, P. (2004). Sex differences on three factors identified in Raven's Standard Progressive Matrices. Intelligence, 32, 411−424.
Lynn, R., Fergusson, D. M., & Horwood, J. (2005). Sex differences on the WISC-R in New Zealand. Personality and Individual Differences. 39: 103-114.
Lynn, R., Rain, A., Venables, P. H., Mednick, S. A., & Irwing, P. (2005). Sex differences on the WISC-R in Mauritius. Intelligence. 33: 527-533.
Mackintosh, N. J. (1998). IQ and human intelligence. Oxford: University Press.
Martin , C. L. , & Ruble , D. N. ( 2004 ). Children’s search for gender cues: Cognitive perspectives on gender development . Current Directions in Psychological Science , 13 , 67 – 70 . doi:10.1111/j.0963-7214.2004.00276.
Miller, D., & Halpern, D. (2014). The new science of cognitive sex differences. Trends in Cognitive Sciences. 18 (1): 37-45.
Nadel, L. (2002). General introduction to "The Encyclopedia of Cognitive Science" (Editor-in-Chief).  Macmillan.
Ostrosky, F., Quintanar, L., Meneses, S., Canseco, E., Navarro, E. & Ardila, A. (1985). Sociocultural effects in neuropsychological assessment. International Journal of Neurosciences, 27, 53-66.
Palejwala, M. H., & Fine, J. G. (2016). Gender differences in latent cognitive abilities in children aged 2 to 7. Intelligence. 48: 96-108. 
Pezzuti, L., & Orsini, A. (2016). Are there sex differences in the Wechsler Intelligence Scale for Children-Forth Edition?. Learning and Individual differences. 45: 307-312.
Quaiser-Pohl, C. & Lehmann, W. (2002). Girls' spatial abilities: charting the contributions of experiences and attitudes in different academic groups. British Journal of Educational Psychology, 72, 245-60.
Reilly, D., Neumann, D. L., Andrews, G. (2016). Sex and sex role differences in specific cognitive abilities. Intelligence. 54: 147-158.
Reynolds, C. R., Vannest, K. J., & Fletcher-Janzen, E. (Eds). (2007). Encyclopedia of Special Education. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Schneider, J. & McGrew (2012). The Cattell-Horn-Carroll. (CHC). Model of Intelligence. A visual tour and summary. Institute for Applied Psychometrics (IAP).
Schulz, K.M. et al. (2009) Back to the future: the organizational activational hypothesis adapted to puberty and adolescence. Horm. Behav. 55, 597–604
Sluis, S., Derom, C., Thiery, E., Bartels, M., Polderman, T. J. C., Verhulst, F. C., et al., (2008). Sex differences on the WISC-R in Belgium and The Netherlands. Intelligence. 36: 48-67.
Sundet JM, Borren I, Tambs K (2008) The Flynn effect is partly caused by changing fertility patterns. Intelligence 36(3): 183-1 91.
Tamm, L., & Juranek, J. (2012). Fluid reasoning deficits in children with ADHD: evidence from FMRI. Brain Research. 17 (1465). 48-56.
Uttal, D.H. et al. (2013) The malleability of spatial skills: a metaanalysis of training studies. Psychol. Bull. 139, 352–402
Weber, D., Skirbekk, V., Freund, I., & Herlitz, A. (2014). The changing face of cognitive gender differences in Europe. Proceedings of the National Academy of Science of the United States of America. 111 (32). 11673-11678.
Wilder, G. Z. (1996). Correlates of gender differences in cognitive functioning. College Entrance Examination Board. New York.
Williams, P. E., Weiss, L. G. & Rolfhus, E. L. (2003). WISC-IV Technical report; psychometric peoperties. The Psychological Corporation, a Harcourt Assessment Company.