مطالعه‌ی جرم‌شناختی خشونت علیه زنان در شهر زاهدان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

زنان در طول تاریخ به دلایل گوناگون در تمام جوامع بشری، مورد خشونت‌های گوناگون واقع شده‌اند. نظر به نقش سازنده‌ی زنان، خشونت علیه آنان پیامدهای غیرقابل جبرانی برای هر جامعه خواهد داشت. هدف کلی این پژوهش، شناسایی عوامل اجتماعی مؤثر بر خشونت مردان علیه زنان از منظر جرم‌شناسی، در شهر زاهدان است. مطالعه‌ی حاضر از نوع پیمایشی است که بر روی 160 نفر از زنان 65-19 ساله در مناطق مختلف شهر و با نمونه‌گیری غیر احتمالی و سهمیه‌ای انجام‌شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده و روایی مفاهیم موجود در پرسشنامه پس از آزمون مقدماتی بر اساس ضریب آلفای کرونباخ ارزیابی شده است. در این پژوهش خشونت علیه زنان به‌صورت پنج بُعد فیزیکی، روانی، اجتماعی، اقتصادی و جنسی تعریف شده است که میانگین کل خشونت در دامنه 4-1، 49/2 می‌باشد به‌طوری‌که میانگین خشونت روانی بیشترین مقدار و میانگین خشونت جنسی دارای کم‌ترین مقدار بوده است. همچنین یافته‌های تحلیلی نشان می‌دهند مردانی که به مواد مخدر اعتیاد داشته‌اند نسبت به مردان غیر معتاد بیش‌تر به خشونت علیه زنان اقدام می‌کنند. همچنین افزایش پذیرش کلیشه‌ها و قالب‌های جنسیتی که به نفع مردان است از سوی زنان، خشونت علیه آنان را افزایش می‌دهد و نیز به هر میزان که پایگاه اقتصادی- اجتماعی مردان کاهش یابد، خشونت علیه زنان نیز افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Criminological Study of Violence against Women in Zahedan City

نویسندگان [English]

  • mojgan taavoni 1
  • Saeed Qomashi 2
1 departmant of law.faculty of human sience. university of kashan. kashan. iran
2 Assistant Professor. faculty of human siences. university of kashan. Kashan. Iran
چکیده [English]

 
Throughout history, women have been subjected to various types of violence for various reasons in all human societies. Violence against women, given their constructive role, will have irreparable repercussions for society. The general objective of this criminological research is to identify societal factors affecting the men’s violence against women in Zahedan. The present study is a survey on 160 women aged 19-65 years old in different parts of the city with non-probability and proportional sampling. The data gathering tool was questionnaire and, after the preliminary test, the validity of the concepts of the questionnaire was evaluated according to Cronbach's alpha coefficient. In this study, violence against women was defined as five physical, psychological, social, economic and sexual dimensions phenomenon. The total average of violence in the four categories is 2.49, that the average of psychological violence and the average of sexual violence get the highest and lowest rates respectively. Analytical findings also show that men addicted to drugs are more likely to resort to violence against women than non-addicted men. The increase of the acceptance of gender stereotypes beneficial for men increases violence against women, and as men’s socio-economic status is decreased the violence against women is increased

کلیدواژه‌ها [English]

  • Violence against women
  • criminology
  • crime prevention
  • gender stereotypes
  • Zahedan
-         ارجمند سیاه‌پوش، اسحاق و فریال عجم دشتی نژاد (1389). «بررسی عوامل اجتماعی-اقتصادی مؤثر بر خشونت علیه زنان در اهواز»، جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، دوره 1، شماره 3، صص 91-118.
-         اس.ک. ویلیامز (1382). «تأملی بر بزه دیدگی و انواع آن»، ترجمه‌ی علی صفاری، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 38، صص 260-302.
-         اعزازی، شهلا (1389). جامعه‌شناسی خانواده، چاپ اول، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
-         انصاری، حسین؛ نوروزی، مهدی؛ یادگاری، محمدعلی؛ جواهری، معصومه و سمیرا انصاری (1391). «بررسی میزان مواجهه با خشونت فیزیکی، روانی، جنسی و عوامل مرتبط با آن در زنان متأهل شهر زاهدان در سال 1388»، مجله پزشکی هرمزگان، شماره 6، صص 491-499.
-         جلالی، داریوش و جهانبخش رهبریان (1385). «خشونت علیه همسران معتادان»، فصلنامه‌ی علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، دوره 6، شماره 22، صص 171-149.
-         حیدری چروده، مجید (1389). «تحلیل جامعه‌شناختی تأثیر رفتار قربانیان خشونت»، مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال 1، شماره 2، صص 55-79.
-         خمر، مونا (1390). «قربانی‌شناسی زنان در استان سیستان و بلوچستان»، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد حقوق جزا، گروه حقوق، دانشگاه پیام نور مرکز تهران.
-         رایجیان اصلی، مهرداد و حمیدرضا دانش‌ناری (1392). جرم‌شناسی انتقادی معاصر، چاپ اول، تهران: دادگستر.
-         رنجبران، قاسم و الهه دبیرزاده (1390). خشونت بر زنان در قوانین کیفری ایران و اسناد بین‌المللی، چاپ اول، تهران: فرهنگ‌شناسی.
-         رئیسی سرتشنیزی، امرالله (1381). «خشونت علیه زنان و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی شهرستان شهرکرد)»، فصلنامه پژوهش زنان، شماره 3، صص 45-64.
-         زارع شاه‌آبادی، اکبر و کژال امینی (1389). «بررسی تأثیر قومیت بر خشونت علیه زنان در شهر تکاب»، فصلنامه نظم و امنیت انتظامی، سال 3، شماره 1، صص 53-78.
-         سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (1384). «طرح بررسی راه‌های توانمندسازی زنان استان با توجه به ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی».
-         صادقی، سهیلا (1389). «خشونت خانگی و استراتژی‌های زنان در مواجهه با آن (مطالعه‌ای کیفی)»، مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره 1، شماره 1، صص 142-107.
-         صادقی، سهیلا (1389). «مطالعه‌ی جامعه‌شناختی آزار جنسی در محیط کار»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره‌8، شماره 3، صص 134-111.
-         طالب، مهدی و محسن گودرزی (1383). «قومیت و جنسیت»، پژوهش زنان، دوره 2، شماره 1، صص 23-48.
-         عرب بافرانی، اکرم (1388). «بررسی حمایت‌های حقوقی و اجتماعی از زنان در برابر خشونت خانگی»، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد مطالعات زنان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
-         عظیم زاده، شادی (1384). «پویایی جلوه‌های سیاست جنایی در حمایت از زنان بزه دیده»، مجله حقوقی، شماره 52 و 53، صص 205-252.
-         عظیم‌زاده، شادی (1383). «حمایت کیفری از زنان در برابر خشونت»، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد حقوق جزا، گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
-         علیوردی‌نیا، اکبر، رضی، داوود و صدیقه آیینی (1392). تبیین جامعه‌شناختی خشونت علیه زنان: آزمون تجربی نظریه‌های منابع در دسترس زنان و فمینیسم رادیکال، فصلنامه‌ی علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 13، شماره 49، صص 323-358.
-         کار، مهرانگیز (1379). پژوهشی درباره‌ی خشونت علیه زنان در ایران، چاپ اول، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
-         گودرزی، فریبا، موسوی بجنوردی، سید محمد و شکوه نوابی نژاد (1395). بررسی روان‌شناختی تجاوز جنسی زناشویی با نگاهی بر جنبه فقهی و حقوقی موضوع، پژوهش‌نامه زنان، سال 7، شماره 4، صص 67-100.
-         گیدنز، آنتونی (1373). جامعه‌شناسی، چاپ اول، تهران: نی.
-         محمدی، فائزه و رحمت میرزایی (1391). «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر خشونت علیه زنان در شهر روانسر»، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره 6، شماره 1، صص 101-129.
-         معتمدی‌مهر، مهدی (1380). حمایت از زنان در برابر خشونت، چاپ اول، تهران: نشر برگ زیتون.
-         معظمی، شهلا (1383). «جرم‌شناسی خشونت خانگی و همسر کشی در سیستان و بلوچستان»، پژوهش زنان، دوره 2، شماره 2، صص 39-53.
-         مولاوردی، شهیندخت (1385). کالبدشکافی خشونت علیه زنان، چاپ اول، تهران: نشر حقوقدان.
-         نجفی ابرندآبادی، علی حسین و حمید هاشم بیکی (1393). دانشنامه‌ی جرم‌شناسی، چاپ سوم، تهران: نشر گنج دانش.
-         نخعی، مرضیه (1391).«بازنمایی کلیشه‌های جنسیتی زنانه در زمان معاصر»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان.
-         نیکوکار، غلامحسین، فرهادی محلی، محمود، فرهادی محلی، علی و یاسر علیدادی تلخستانی (1392). «تبیین جامعه‌شناختی خشونت شوهران علیه زنان: آزمون تجربی دیدگاه نظری ترکیبی»، فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، سال هفتم، شماره 23، صص 7-46.
-         وایت، راب و فیونا هینز (1383). جرم و جرم‌شناسی، ترجمه‌ی علی سلیمی، چاپ اول، قم: پژوهشکده‌ی حوزه و دانشگاه.
-         ولد، جرج برایان (1380). جرم‌شناسی نظری (گذری بر نظریه‌های جرم‌شناسی)، ترجمه‌ی علی شجاعی، چاپ اول، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
-         همتی، رضا و مریم مکتوبیان (1392). «بررسی وضعیت نابرابری جنسیتی در میان کشورهای منتخب خاورمیانه با تأکید بر جایگاه ایران»، پژوهش‌نامه‌ی زنان، سال چهارم، شماره دوم، صص 115-142.
-         یکرنگی، محمد و مهسا شیروی (1390). «عدالت ترمیمی واکنشی مناسب در حمایت از آسیب‌های روانی و جسمانی زنان بزه‌دیده خشونت خانگی»، فصلنامه حقوق پزشکی، سال 5، شماره 19، صص 89-109.