نگاهی نو به استدلال مخالفان قضاوت‌ زن‌ به سیره ، اصل وإجماع

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

عضوهیأت علمی/دانشگاه ایلام

چکیده

 این پژوهش به استدلال مخالفان قضاوت زن به اجماع، سیره واصل پرداخته است، وتلاش نموده تا استدلال آنان که مردبودن رادرقاضی شرط کرده اند به طور مستدل مورد نقد وکنکاش قرار دهد، وتأکید دارد براینکه ؛ یک)سیره ای که به آن استناد کرده اندمتأثر از علل وعوامل فرهنگی وشرایط محیط است که نمی تواند حجت باشد؛دو) اصل نیز درهرچیز اباحه وجوازاست نه حرمت،وازجهتی دیگر از روایات مربوط به ارجاع دادن مردم به علماچون علماوارثان پیامبرانند ودرحوادث واقعه به علمامراجعه کنید،اذن عام استفاده می شودکه شامل زن ومردواجد شرایط می شود د؛سه) اجماع نزدشیعه حجت ودلیل معتبری به حساب نمی آید مگراینکه ازرأی امام(ع)کشف کند،مشروط برعدم وجوددلیل قرآنی وروایی،اگراجماع روی آیه ای یاحدیثی تکیه کند،بایدبه آن أیه یاحدیث رجوع شود.واگردرمسئله ای متقدمین اجماع نداشتندومتأخرین اجماع داشتند،آن اجماع حجیت ندارد،چون ازرأی معصوم کشف نمی کند،اجماع مورداستناد،چنین اجماعی است یعنی الف-مدرکی است.ب-ازدوران غیبت تادوران علامه حلی ثابت نشده است.از یافتهای تحقیق  این است که استدلال مخالفان قضاوت زنان به اجماع،سیره وأصل مخدوش و ناتمام است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A New Look at the Opponents’ Arguments against Women Judgeship Arguments by Al-sīra, Principle, and Consensus

نویسندگان [English]

  • shrab morvoty
  • abdoljabar zargosh nasab
Ilam University
چکیده [English]

 
 In this research, we address the arguments against women judgeship which are usually based on Al-sīra (the biography or method of life of Prophet or Imams), consensus and principle, and since they consider manhood as the requirement of judgeship, we attempt to reasonably criticize the arguments. This paper emphasizes that 1) the sīra is influenced by the cultural and environmental causes and factors so it cannot be construed as a proof; (2) in all conditions and respects the principle is permissibility, not prohibition. Besides, from the narrations saying ‘refer to wise persons’ one can infer that women are also qualified candidates since the sayings did not restrict wises category to men only; (3) the consensus is not considered as a valid proof by the Shiite unless it is intended to discover Imam's judgment. The findings of the research show that opponents’ arguments against women judgeship are invalid and unreliable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-sīra
  • Principle
  • and Consensus
  • women judgeship
ابن حزم ظاهری اندلسی، ابومحمد علی بن احمد(بی تا). المحلی بالآثار،تحقیق عبدالغفارسلیمان، چاپ دوم ،بیروت:دارالفکر.
ابن قدامه، موفق الدین ابومحمد عبدالله(بی تا). المغنی علی مختصر الامام ابن القاسم،چاپ اول،بیروت:دارالکتب العربی.
انصاری، مرتضی(1415ق). قضا و شهادات، چاپ اول،قم: مجمع الفکر الاسلامی.
جبعی عاملی، زین الدین(1396ق). شرح اللمعه الدمشقیه، تصحیح و تعلیق السید محمد کلانتر،چاپ دوم،قم: انتشارات علمیه.
جبعی عاملی، زین الدین(1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام،چاپ اول، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة‌ .
جوادی املی، عبدالله(1382ش). زن در آینه جلال و جمال،چاپ اول،قم: مرکز نشر اسراء.
حر عاملی، محمدبن الحسن(1403ق).وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، تصحیح عبدالرحیم الربانی الشیرازی،چاپ ششم،طهران:منشورات المکتبه الاسلامیه.
حسینی شاه عبدالعظیمی،حسین(1364ش).تفسیر اثنی عشری، چاپ اول،تهران: انتشارات میقات.
حسینی طهرانی،محمدحسین(بی تا). رسالة بدیعة،چاپ اول،مشهد : انتشارات علامه طباطبائی.
حسینی عاملی، سیدمحمد جواد(بی تا). مفتاح الکرامه،چاپ اول،بیروت: نشر دار الاحیاء.
حکیم ،محمد تقی(۱٩۷٩ م). الاصول العامه للفقه المقارن،چاپ دوم ،قم: موسسه آل البیت (ع) للطباعه والنشر.
خوانساری، سید احمد(۱۴۰۵ ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، تعلیق علی اکبر غفاری،چاپ دوم، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
خوئی، ابوالقاسم(۱۴۱۰ ق). تکمله المنهاج، چاپ بیست وهشتم،قم: نشر مدینه العلم.
سبزواری،محمد باقر(1381ش).کفایة الاحکام،چاپ اول،قم :انتشارات جامعه مدرسین.
شوکانی، محمدبن علی(1415 هـ 1994 م). فتح القدیر،چاپ اول، بیروت: دار الکتب.
صالحی نجف آبادی،نعمت الله(1384ش).قضاوت زن درفقه اسلامی،چاپ اول،تهران:امیدفردا.
صانعی، یوسف، میز گـرد جنسـیت و احکـام مجـازات در اسـلام، فصـلنامه
متین ، شماره ، 2 بهار ،ص20، 1378ش.
صبحی صالح(1395ق). نهج البلاغه،چاپ اول،قم: منشورات دارالهجره.
صدر، محمد باقر(۱۴۲۶ هـ . ق). دروس فی علم الاصول (الحلقه الثانیه)، چاپ  هفتم،قم :موسسه نشر الاسلامی التابعه لجماعة المدرسین.
صدر، محمدباقر(۱٩۷۸م ـ ۱۳٩۸ ق ). الفتاوی، الواضح،چاپ پنجم،بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
طباطبائی ، میرسید علی(۱۴۱۲ه . ق ).ریاض المسائل ،چاپ اول، قم: موسسه النشرالاسلامی التابعه لجماعه المدرسین .
طوسی، ابوجعفر محمدبن الحسن(بی تا). التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق و تصحیح احمد قصیر، چاپ دوم،بیروت:دار احیاء التراث العربی.
فیض،علیرضا(۱۳۷۸ش ).مبادی فقه و اصول،تهران، چاپ دهم،تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
فیض کاشانی، ملامحسن(۱۴۰۱ ق). مفاتیح الشرائع،چاپ اول،قم: المکتبة الاسلامیة.
قمی، ابوالقاسم(۱۳۱۱ هـ -ق).جامع الشتات،تهران: چاپ سنگی.
 قمی، ابوالقاسم(بی تا). غنائم الایام،چاپ اول،طهران: مطبعه دارالخلافه.
محقق داماد،سید مصطفی(1362ش).مباحثی از اصول فقه،چاپ اول،تهران:مرکز نشر علوم اسلامی.
محمدی گیلانی، محمد(بی تا). قضا و قضاوت در اسلام،چاپ دوم،تهران :مرکز پخش المهدی(عج).
مرعشی،سیدمحمدحسین(1386ش).تحقیقی درباره لوث وقسامه وقضاوت زن ،www.hogough85.blogfa.com.
معرفت،محمد هادی، شایستگی زنان برای قضاوت و مناصب رسمی، حکومت اسلامی ، سال دوم ، ش دوم ، تابستان ،ص 39 ،1376 ش.
مظفر،محمدرضا(۱۳۷۸ ش ـ ۱۴۲۰ ق ). اصول فقه، چاپ سوم،ترجمه علیرضا هدائی، تهران: انتشارات حکمت.
مهرپور،حسین ،مجله تحقیقات حقوقی، بحثی پیرامون قضاوت زن ، شماره (۲۵ و ۲۶) ،ص9-6.سال ۱۳۷8 ش.
مقدس الاردبیلی، سید احمد(۱۴۲۳ ق ). مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان،چاپ اول،قم: ‌موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین.
منتظری،حسین علی(بی تا).دراسات فی ولایة الفقیه،چاپ اول،قم:انتشارات مرکزجهانی علوم اسلامی.
موسوی اردبیلی، عبدالکریم(۱۴۰۸ ق ).فقه القضاء،چاپ اول،قم: دارالنشر الاسلامی.
موسوی سنگلاخی،محمدیِعقوب(1385ش).قضاوت زن ازدیدگاه شیعه،چاپ اول،قم:انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی.
مرتضوی، سید ضیاء،1376 ش( شایستگی زنان برای قضاوت- نقدی بر مقاله شایستگی زنان  برای قضاوت ومناصب رسمی) ، مجله حکومت اسلامی، صص.156 -202.
نجفی، محمدحسن(۱۳٩۸ ق). جواهر الکلام، تحقیق و تعلیق محمود القوچانی، چاپ ششم ،تهران: دارالکتب الاسلامیه.