روایت‌های بوم‌گرایانه از جهان‌بینی‌های زنانه (با تأکید بر آثار داستانی منیرو روانی‌پور و زویا پیرزاد)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استاد گروه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دانشیار گروه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

ادبیات بومی دارای ویژگی‌های خاصی است که درواقع خواسته‌ها و آرمان‌های مردم یک بوم را در کنار فرهنگ و آداب‌ورسومشان ترسیم می‌کند. نگارندگان در این مقاله به‌صورت تطبیقی به دنبال بررسی آن شرایط فرهنگی و اجتماعی و چگونگی انعکاس آن در آثار روانی‌پور و پیرزاد هستند. درواقع به دنبال آن هستیم تا از طریق تطبیق بازنمودهای فرهنگی و هنجارهای اجتماعی در آثار این دو، مسئله زیست‌بوم و جهان‌بینی‌های زنانه را تبیین نماییم. هر دو نویسنده در داستان‌هایشان موفق شده‌اند تا با تکیه بر روایتی بوم‌گرا در مسیری گام بردارند که در جهت کشف و آشکارگی هویت زنانه و آسیب‌پذیری و تنهایی آنان در یک جامعه مردسالار هست. علیرغم اینکه هر دو نویسنده از محیط جنوب برخاسته‌اند، اما روانی‌پور بهتر به بازنمایی بومی‌گرایی در آثارش پرداخته است درحالی‌که نگاه و رویکرد پیرزاد به محیط و زیست‌بوم خود به مثابه یک ناظر بی‌طرف است. بااین‌وجود هر دو نویسنده ضمن درک شرایط سخت جامعه مردسالارانه‌شان، تلاش کرده‌اند تا بر اساس مؤلفه‌هایی که ادبیات در اختیار آنان قرار می‌دهد، از عناصر حیاتی جامعه گذر کرده و به خلق مناسبت‌هایی دست بزنند که تنها از طریق زبان ادبی قادر به آفرینش آن هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Native Narrations from Feminine Worldviews (With an emphasis on the works of Maniro Ravanipour and Zoya Pirzad)

نویسندگان [English]

  • Roozbeh Moradi 1
  • Bahman Zandi 2
  • Maryam Sadat Ghiasian 3
1 M.A. Student of General Linguistics, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran
2 Professor of Linguistics and Foreign Languages Department, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran
3 Associate Professor of Linguistics and Foreign Languages Department, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran
چکیده [English]

Native literature, with its certain characteristics, outlines the peoples’ aspirations of a region along with their culture and customs. The present paper is a comparative study of the cultural and social conditions that are reflected in the works of Ravanipour and Pirzad. In fact, through studying the cultural representations and social norms in the works of these two authors, we seek to explain the issue of women’s world views and life system. Relying on a native narration, both authors are directed to discover women's identity and their vulnerability and loneliness in a male-dominated society. Despite the fact that both writers have come from the southern environment of Iran, Ravanipour is better at representing nativeism in his works, while Pirzad’s approach to his environment is more impartial. However, both writers, while understanding the difficult conditions of their patriarchal society, have been trying, based on the components are provided to them by literature, to put aside the vital elements of the society and to create occasions that can only be created through literary language

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociology of Literature
  • Narration
  • feminine worldview
  • Moniro Ravanipour
  • Zoya Pirzad
آتشی، منوچهر. (۱۳۶۹). اهل غرق از خلال اوراق کنیزو،کلک، شماره ۱۱ و ۱۲، 198-204.
اجاکیانس، آناهید. (1382). رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم. نامه فرهنگستان، شماره 21. 166-174
ایوبی، م. (۱۳۸۸). همراه با سه نسل از داستان‌نویسان خوزستان. ارمغان فرهنگی، ۷ و ۸ تیر و مرداد، ۳۶-۳۷.
بروجردی، م. (1389). تراشیدم، پرستیدم و شکستم، (گفتارهایی در سیاست و هویت ایرانی)، تهران: نگاه معاصر.
بهبهانی، سیمین. (۱۳۶۹). اهل غرق-در انتظار مروارید، چیستا، شماره ۷۰، ۱۳89-۱۳95.
بهروزی لک، غلامرضا. (1385). جهانی شدن و سرانجام نزاع گفتمان‌ها، علوم سیاسی، شماره 36، 37-62.
پیرزاد، زویا. (1383). چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم. تهران: نشر مرکز.
تسلیمی،علی. (1388). نقدادبی (نظریه‌های ادبی و کاربرد آن در ادب فارسی).تهران: کتاب آمه.
جعفری (قنواتی)، محمد. (1383). ایران‌شناسی: نفت و بازتاب آن در آثار داستان‌نویسان خوزستانی، مطالعات ملی، پاییز 1383، شماره 19، 148-125.
دستغیب، سید عبدالعلی. (1380). درباره ادبیات بومی، ادبیات داستانی، شهریور و مهر، شماره 56، 14-17.

رحیمیه، نسرین. (1382). نویسندگان نوین ایران، ایران‌نامه، شماره 81 و 82، 203-210.

روانی‌پور، منیرو. (1368). اهل غرق. تهران: خانه آفتاب.
روحانی، ف. (۱۳۵۳). تاریخ ملی شدن صنعت نفت ایران. تهران: انتشارات فرانکلین.
زرلکی، شهلا. (۱۳۹۳). چراغ‌ها را من روشن می‌کنم (نقد و بررسی آثار زویا پیرزاد). تهران: انتشارات نیلوفر.
سپانلو، محمدعلی. (1358).گزارشی از داستان‌نویسی یک‌ساله انقلاب، اندیشه آزاد، دوره جدید، سال اول، شماره یک، 7-9.
سپانلو، محمد علی. (1374). نویسندگان پیشرو ایران. تهران: انتشارات نگاه.
شیری، قهرمان. (1382). پیش درآمدی بر مکتب‌های داستان‌نویسی در ادبیات معاصر ایران، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره 189، 147-190.
شیری، قهرمان. (1387). مکتب­های داستان­نویسی در ایران. تهران: چشمه.

صادقی شهپر، رضا. (1389). نخستین رمان اقلیمی در داستان‌نویسی معاصر ایران، کتاب ماه ادبیات، شماره 154، 39-35.

صادقی شهپر، رضا. (1390). داستان‌نویسی اقلیمی کرمانشاه، عرفانیات در ادب فارسی، سال دوم، شماره 7، 115-147.

صدیقی، ع. (1388). بومی‌گرایی و تأثیر آن بر ادبیات داستانی معاصر (1320-1357)، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 15، 95-116.
فرخ‌زاد، پوران. (1381). کارنمای زنان کارای ایران (از دیروز تا امروز). تهران: نشر قطره.
گری، م. (1382). فرهنگ اصطلاحات ادبی، ترجمه منصوره شریف‌زاده، ویراستار مهران کندری. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مدرس صادقی، جعفر. (1393). داستان خودش سر من خراب می‌شود، ماهنامه اندیشه پویا، شماره بیستم، 104-109.
میرصادقی، جمال. (1377). واژه نامة هنر داستان‌نویسی. تهران: کتاب مهناز.
میرعابدینی، حسن. (1377). صدسال داستان‌نویسی. جلد 1 و 2، تهران: نشر چشمه.
نیکوبخت، ن. دسپ، ع. بزرگ بیگدلی، س. و منشی‌زاده، م. (1391). روند تکوین سبک زنانه در آثار زویا پیرزاد: تحلیلی بر پایه سبک‌شناسی فمینیستی، نقد ادبی، شماره 18، 119-152.
ولی‌زاده، وحید. (1387)، جنسیت در آثار رمان‌نویسان زن ایرانی، فصلنامه نقد ادبی، سال اول، شماره 1، 191-224.
یاوری، حورا. (1388). داستان فارسی و سرگذشت مدرنیته در ایران (گفتارهایی در نقد ادبی). تهران: سخن.