نقش زنان صوفی در شکل گیری نظریه وحدت وجودی ابن عربی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

گروه معارف دانشگاه ازاد واحدرودهن گروه روانشناسی دانشگاه ازاد علوم و تحقیقات

چکیده

از محی الدین ابن عربی، به عنوان یک وزنه سنگین در عرفان و تصوف یاد می شود. مطابق مطالعات انجام شده در احوال مردان و زنان صوفی قبل از ابن عربی، حضور بانوان صوفی در سیر تحول روحانی و سلوک او تعیین کننده بوده که ندرتا به آن پرداخته شده است،  بانوانی مانند رابعه عدویه (وفات: 135 تا180ه ق) که آغازگر تصوف عاشقانه بود (حلبی، 248:1376). این مقاله عامل اصلی ومحصول تاثیرگذاری ایشان را در سیر معنوی و فکری شیخ اکبر بیان می کند.
در این مقاله به حضور زنان صوفی در کنار ابن عربی و نقش ایشان در شکل گیری دوره مهمی از تاریخ تصوف وعرفان که توسط شیخ اکبر رقم خورده است، پرداخته می شود. حضوری که حاصل آن شهود زن به عنوان برترین جلوه حضور خداوند، شکل گیری تئـوری وحدت وجـودی عرفانی شیـخ اکبر که بیانگر سلوک عاشقـانه و وحدت مـیان عاشـق و معشوق است، می باشد. این سلوک توحیدی عرفانی با حضور زن به اوج خود می رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Sufi Women in the Formation of Ibn Arabi's Unity of Being Theory (waḥdat al-wujūd)

نویسنده [English]

  • marjan amookhalli
maaref department of islamic azad university branch of roudehen psycology department of islsmic azad university branch of olum va tahghighat
چکیده [English]

Ibn Arabi is considered as a significant figure in mysticism and Sufism. According to the studies on Sufi men and women before Ibn 'Arabi, the presence of Sufi women (such as Rābiʿa al-Adawiyya (Rabia Basri) (d. 135-180 AH) who initiated romantic Sufism) was determining in the course of Ibn 'Arabi’s spiritual evolution; however this fact has been almost neglected. This article narrates and explains the influence of the women on the spiritual and intellectual development of Shaikh-e-Akbar (Ibn 'Arabi).
Feminine intuition as the supreme effect of God's presence and the formation of Shaikh-e-Akbar’s theory of unity of being (waḥdat al-wujūd), which expresses a love process and the unity of lover and beloved are the result of the presence of Sufi women. In fact this mystical monotheistic will reaches its peak by presence of the women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sufism
  • Sufi Women
  • Love
  • Unity of Being
- ابن عربی، محی الدین (1293)،  الفتوحات المکیه، مصر
- ابن عربی، محی الدین، (1420 ه ق)، الفتوحات المکیه، احمدشمس الدین، 9، بیروت: دارالکتب العلمیه.
- ابن عربی، محی الدین، (1961م)، ترجمان الاشواق، بیروت: دارصادر  
- ابن عربی، محی الدین (بی تا)، رسائل(رساله روح القدس)، نجیب مایل هروی، تهران: مولی
- ابن عربی، محی الدین، (1375)، رسائل شامل ده رساله فارسی شده (رساله ال امام الرازی)، نجیب مایل هروی، دوم، تهران: مولی
- ابوزید، نصرحامد، (1385)، چنین گفت ابن عربی، احسان موسوی خلخالی، اول، تهران: نیلوفر
- اشکوری، قطب الدین محمد بن علی دیلمی، (1380)، محبوب القلوب تاریخ حکمای پیش از اسلام، اول، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- اکبرپور، حبیب الله، (1383)، 515 حدیث قدسی، مشهد: الف
- بی نام (از علمای متقدم)، (1378)، چهل حدیث شریف قدسی منسوب به امیرالمومنین علی (ع)، اول، تهران: اسلامیه
- تهرانی، جواد، (1367)، عارف و صوفی چه می گویند؟، هفتم، واحدتحقیقات اسلامی بنیاد بعثت
- جامی، عبدالرحمان بن احمد، ( نسخه خطی)،  نفحات الانس من حضرات القدس
- جویدی، درویش، (1386)، احادیث قدسی از دیدگاه اهل سنت، جهانگیر ولدبیگی، سنندج: کردستان
- چیتیک، ویلیام، سی، (1390)، طریق عرفانی معرفت از دیدگاه ابن عربی، مهدی نجفی افرا، دوم، تهران: جامی
- حسینی، مریم، (1385)،  نخستین زنان صوفی، اول، تهران: علم
- حلبی، علی اکبر، (1376)، مبانی عرفان و احوال عارفان، اول، تهران: اساطیر
- خوارزمی، تاج الدین حسین، (1377)، شرح فصوص الحکم، ایت الله حسن زاده آملی، اول، قم: دفترتبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
- زینی، مهری، (1393)، راهزن عقل و دین، اول، تهران: مروارید
- ستاری، جلال، (1386)، عشق صوفیانه، پنجم، تهران: مرکز
- سمنانی، شیخ علاءالدوله احمدبن محمد، (1379)، چهل مجلس، امیراقبال سیستانی، عبدالرفیع حقیقت، اول، تهران: اساطیر
- سهروردی، شهاب الدین عمر، (1966م)، عوارف المعارف، بیروت: دار الکتاب العربی
- شیمل، آن ماری، (1381)، زن در عرفان و تصوف اسلامی، فریده مهدوی دامغانی، دوم، تهران: تیر
- طاهری، زهرا، (1390)، حضور پیدا و پنهان زن در متون صوفیه، اول، تهران: ثالث 
- عطارنیشابوری، فریدالدین، (1366)، تذکره الاولیاء، محمد استعلامی، پنجم، تهران: زوار
- غزالی، محمد بن محمد، (1361)، نصیحه الملوک، جلال الدین همایی، تهران: بابک  
- قشیری، ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن، (1387)، رساله قشیریه، ابو علی حسن بن احمد عثمانی، تصحیح: بدیع الزمان فروزان فر، تهران: زوار
- کتاب مقدس (تورات)، (1987م)، انجمن کتاب مقدس، دوم، ایران: انجمن کتاب مقدس ایران
- کتاب مقدس (انجیل)، (1987م)، انجمن کتاب مقدس، دوم، ایران: انجمن کتاب مقدس ایران
- محمود الغراب، محمود، (1387)، عشق و عرفان از دیدگاه ابن عربی، سید محمد رادمنش، دوم، تهران: جامی
- مددپور، محمد، (1375)، شیخ اکبر نظری اجمالی به سیر وسلوک و آراء محی الدین ابن عربی، اول، تهران: مرکز مطالعات شرقی فرهنگ و هنر
- میرآخوری، قاسم، (1395)، عشق و زیبایی و زن (ازنگاه ابن عربی)، اول، تهران: فهرست  
- میری رستمی، سیدهاشم، (1394)، عقل و عشق در عرفان و فلسفه (از منظر ابن عربی، میرحیدر آملی، ملاصدرا)، اول، تهران: موسسه بین المللی گیوا
- نصر، سیدحسین (1371)، سه حکیم مسلمان، احمدآرام، تهران: کتاب های جیبی
- نوربخش، جواد، (1363)،  زنان صوفی، لندن: خانقاه نعمت اللهی