مسئلۀ زن و زنانگی در روزنامة اطلاعات در دورة پهلوی اول(1320-1304ش)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

در این پژوهش،مقالات واخبار منتشر شده درباره­ی زن و زنانگیدر روزنامه ­ی اطلاعات در دوره ­ی رضا شاه بررسی شد تا به این سوال پاسخ داده شود که این روزنامه،چه رویکردی نسبت به مسائل زنان داشته و زن و زنانگی را چگونه و در پیوند با چه مسائلی بازنمایی می­کرد و از این رهگذر، چه تاثیراتی بر حوزه­ ی افکار عمومی و فرهنگ داشت. این پژوهش با روش تحلیل محتوا صورت گرفت و نتیجه آن نشان ­داد اطلاعات تا 1313 و به­ ویژه 1314، یعنی تا قبل از آغاز سیاست­ های حکومت برای اجرای کشف حجاب اجباری، توجه چندانی به زنان و مسائل آنان نداشته و جز بندرت،در این زمینه، مطلبی منتشر نمی­ کرده است. بعد از 1314 نیز، این روزنامه، بیشتر به اشاعه­ ی شیوه­ ها و ابزارهای آرایش و فرهنگ سازی در میان زنان، ونیز تلاش برای پیشبرد سیاست کشف حجاب و تلاش پرداخته و فاقد برنامه و سیاستی در راستای ارتقای فرهنگ عمومی و فکری زنان و نیز بهبود موقعیت اجتماعی زنان بود. با توجه به شرایط اجتماعی و فکری- فرهنگی حاکم بر دوره­ی ­رضاشاه، زمینه نیز برای تأثیرگذاری پیام­های این روزنامه در بین مخاطبان فراهم بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • shahram yosefi far 1
  • shahnaz jangjo 2
1 .
2 .
چکیده [English]

.

اطلاعات(روزنامه)، سال­های 1305-1320ش.
پروین، ناصرالدین(1393)، «اطلاعات(روزنامه و موسسه مطبوعاتی)»، در: دانشنامه مطبوعات ایران، جلد اول، تهران: دانشنامه مطبوعات ایران، صص 324-320.
پورحسن دارابی، جلیل(پاییز و زمستان 1391)، «رویکرد انتقادی روزنامه اختر به وضعیت زنان جامعه ایران در عصر ناصری(1292-1314)، مجله پژوهش­های تاریخی ایران و اسلام، شماره 11، صص58-35.
توکلی طرقی(بهار 1370)، محمد، «زنی بود، زنی نبود: بازخوانی وجوب نقاب و مفاسد سفور»، مجله نیمه دیگر، شماره 14، صص77-110.
حوادث مهم یکربع قرن در یکجلد، بمناسبت جشن بیست و پنجمین سال روزنامه اطلاعات(1329)، موسسه اطلاعات.
رایف، دانیل و لیسی، استفن و فیکو، فردریک جی (1388)، تحلیل پیام­های رسانه­ای: کاربرد تحلیل محتوای کمی در تحقیق، ترجمه: مهدخت بروجردی علوی، تهران: انتشارات سروش و مرکز تحقیقات مطالعات، مطالعات و سنجش برنامه­ای.
رفیع­پور، فرامرز (1378)، وسائل ارتباط جمعی و تغییر ارزشهای اجتماعی، تهران: کتاب فرا.
سالنامه پارس(1305-1332ش)، تهران، چاپخانه مجلس، موسسه جاهد.
سورین، ورنر و تانکارد، جیمز (1392)، نظریه­های ارتباطات، ترجمه: علیرضا دهقان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
صدر هاشمی(بی­تا)، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، چاپ: چاپخانه.
طاری، م(تابستان 1387)، مقاله­های جامانده: «نسوان نوازی(زنان ایرانی در آیینه مطبوعات فارسی زبان اروپا تا 1305: کاوه، ایرانشهر، فرنگستان»، مجله یاد، شماره 88، صص 253-223.
علوی طالقانی، ع(دی 1313)، «آرایش»، همایون، شماره 4، صص23-21.
علوی طالقانی، ع(فروردین 1314)، «زیبائی و آرایش»، همایون، شماره 7، ص11
عین‏السلطنه، قهرمان میرزا سالور عین‏السلطنه (1374)، روزنامه خاطرات عین‏السلطنه، مصحح: مسعود سالور و ایرج افشار، تهران:اساطیر.
کوهستانی­نژاد، مسعود(تابستان 1386)، «مسئله نسوان ایرانی در منظر مطبوعات فارسی زبان مصر»، مجله یاد، شماره 84، صص80-65.
لاوئری، شرون ای و دی­فلور، ملوین ال (1392)، نقاط عطف در پژوهش­های ارتباط جمعی(تاثیرات رسانه)، ترجمه: محمد گذرآبادی، تهران: دانژه.
مجموعه سخنرانی­ها و قطعات موسیقی و نمایشنامه­های سازمان پرورش افکار که در تابستان 1318 در باغ فردوس داده شده است(1318)، تهران: انتشارات دبیرخانه  سازمان پرورش افکار.
مجیدیان، معصومه(1390)، «بررسی جایگاه زن در روزنامه صور اسرافیل»، در: مجموعه مقالات سمینار بین­المللی زن در تاریخ ایران معاصر(1383: زنجان)، به کوشش منصوره اتحادیه و شیرین بیانی، انتشارات کویر، صص 433-417.
مخبرالسلطنه هدایت(1385)، مهدیقلى،خاطراتوخطرات، تهران:‏زوار.
مک­کوایل، دنیس (1388)، نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه: پرویز اجلالی، چاپ سوم،تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه­ها.
مهرگان(مجله)( 1314-1320ش)، موسس و مدیر مجید موقر، مطبعه مهر.
وطن­دوست، غلامرضا، شیپری، مریم و توکلی، آفرین(1385)، زن ایرانی در نشریات مشروطه، انتشارات موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
ویمر، راجر دی، و دومینیک، جوزف آر(1384)، تحقیق در رسانه­های جمعی، ترجمه: کاووس سید امامی، تهران: انتشارات سروش و مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه­ای.
ویندال، سون و بنو سیگنایزر و جین اولسون (1376)، کاربرد نظریه­های ارتباطات، ترجمه: علیرضا دهقنان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
یوسفی­فر، شهرام و جنگجو، شهناز (پاییز و زمستان 1395)، «چگونگی بازنمایی موضوع زن و زنانگی در آگهی­های روزنامه اطلاعات(1320-1304ش)، پژوهش نامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، سال پنجم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1395، صص109-129.