مقایسه ی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک با زوج درمانی خودتنظیمی بر کاهش طلاق عاطفی زوجین در معرض طلاق

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

3 دانشیار، گروه مشاوره، دانشکده علوم انسانی،واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین تفاوت اثربخشی بر رفتاردرمانی دیالکتیک با زوج درمانی خودتنظیمی بر کاهش طلاق عاطفی زوجین در معرض طلاق بود. روش این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی است که با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری اجرا شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زوجین در معرض طلاق بودند که به دادگاه خانواده شعبه باهنر تهران در سال 1397 مراجعه کرده بودند24زوج بصورت نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش(16 زوج) وکنترل (8زوج) قرارگرفتند.آزمودنی های گروههای آزمایش وکنترل درسه مرحله پیش آزمون،پس آزمون و پیگیری به مقیاس طلاق عاطفی گاتمن پاسخ دادند.گروه های آزمایش طی 8 جلسه آموزش رفتاردرمانی دیالکتیک و زوج درمانی خودتنظیمی دریافت کردند اما گروه کنترل مداخله ای دریافت نکردند داده های جمع آوری شده با استفاده از تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر وآزمون تعقیبی LSD تجزیه و تحلیل شدند.
یافته ها نشانگر اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک و زوج درمانی خودتنظیمی در مقایسه با گروه کنترل بر کاهش طلاق عاطفی بود. اما تاثیر رفتاردرمانی دیالکتیک بر کاهش طلاق عاطفی در زوجین در معرض طلاق در مقایسه با زوج درمانی خودتنظیمی بیشتر بود. نتایج در مرحله پیگیری نیز پایدار بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparison of the Effectiveness of Dialectical Behavior Therapy and Self-Regulated Couple Therapy on Reducing Emotional Divorce in Couples

نویسندگان [English]

  • hossein habibalahzadeh 1
  • abdollah shafiabady 2
  • mohammad Ghamari 3
1 PhD Student Counseling, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Professor, Department of Counseling, Faculty of Educational and Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran,Iran.
3 Associate Professor, Department of Counseling, Abhar Branch, Islamic Azad University, Abhar, Iran
چکیده [English]

The purpose of the present study was to determine the difference between the effectiveness of dialectical behavior therapy (DBT) and that of self-regulated couple therapy (SRCT) on reducing the emotional divorce in couples. The method of this study was quasi-experimental with a pretest-posttest design and follow-up with a control group. The statistical population consisted of all couples seeking divorce who had referred to the family court of Bahonar in Tehran in 2018. Twenty-four couples were selected by convenience sampling and were randomly assigned to two experimental (16 couples) and control (8 couples) groups. The subjects responded to Guttman’s (1994) Emotional Divorce Scale in three stages of pre-test, post-test, and follow-up. The experimental groups received 8 sessions of training in dialectical behavior therapy and self-regulated couple therapy, but the control group did not receive any intervention. The data obtained from repeated measures analysis of variance and LSD test showed that dialectical behavior therapy and self-regulated couple therapy significantly reduced emotional divorce compared to the control group (P < 0.01). However, the effect of dialectical behavior therapy on reducing emotional divorce was greater compared to self-regulated couple therapy. The results in the follow-up phase were also stable

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dialectic
  • Self-Regulation
  • Emotional Divorce
  • Couples
1.احمدی، مجید، زهراکار، کیانوش، داورنیا، رضا و رضایی، محسن (1394). اثربخشی زوج‌درمانی کوتاه مدت خودتنظیمی بر فرسودگی زناشویی در زوجین شهر ساوه، مجله علوم پزشکی رازی، ش 139، 64-75.
2.اکبری،ابراهیم،عظیمی،زینب،طالبی،سعیده وفهیمی،صمد(1395). پیش بینی طلاق عاطفی زوجین بر اساس طرحوارههای ناسازگار اولیه،تنظیم هیجان و مؤلفه های آن،فصلنامه روانشناسی بالینی و شخصیت ،ش2، 92-79.
3.امانی، رزیتا(1391). مقایسه ی اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار، شناختی- رفتاری و تلفیقی شناختی-رفتاری- هیجانی بر سیر تغییررضایتمندی زناشویی زوجین و افسردگی زنان شهر همدان.پایان نامه دکتری،اصفهان:گروه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان.
4.بگلیان کوله مرزی،محمدجواد،کرمی،جهانگیر،مومنی،خدا مراد والهی،عادله(1397). مقایسه اثربخشی سیستم  رواندرمانی تحلیل   شناختی رفتاری  و رفتاردرمانی دیالکتیکی مبتنی بر شفقت بر تاب  آوری  و  انگیزه  اقدام  به خودکشی در افراد اقدام کننده،دو فصلنامه روانشناسی معاصر ،ش1، 38-26.
5.پورصالحی نویده،مرضیه(1395). مقایسه اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی و نوروفیدبک در کاهش نشانه های پیش مرضی،پایان نامه دکتری، تهران:گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهراء.
6.تیموری، سعید،غفاریان، گلناز و یزدان‌پناه، فرشته (1397). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر رضایت زناشویی در تعارض زوجینی، پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره ،ش2، 101-115.
7.حسنخانی ، مریم (1395). رابطه بین رابطه دلزدگی زناشویی با طلاق عاطفی دربین معلمان زن متأهل، چهارمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، تهران:موسسه آموزش عالی مهر اروند، مرکزراهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.
8.خالق‌خواه، علی، قمری گیوی، حسین و مرندی، مریم (1394)، اثربخشی زوج‌درمانی خودتنظیمی در ابراز احساسات مثبت و رضایت زناشویی، مشاوره‌ و روان‌درمانی خانواده،س 5، ش4، 77-97.
9.خجسته نام،طاهره(1397). بررسی عوامل موثر بر طلاق عاطفی در بین زنان متاهل در شهرستان شیروان،پایان نامه کارشناسی ارشد،مشهد:گروه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه فردوسی.
10.داورنیا،رضا،نوروزی،سوده،نظری،علی محمد،رسولی،محسن و بابایی، محسن (1394).اثرزوج درمانی کوتاه مدت خودتنظیمی بر کاهش استرس زناشویی زوج ها، فصل نامه افق دانش، ش1، 6-1.
11.دین پرست، آرزو و مهرآبادی، احمد ( 1395). اثربخشی زوج درمانی کوتاه مدت به شیوه خودتنظیمی بر رضایت زناشویی و بهداشت روانی والدین کودکان با وجود ابتلا به ناتوانی یادگیری، مجله مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی،ش2 ،56-45.
12.زارچی،محمدصادق، غلامعلی لواسانی،مسعود،حسین زاده اسکویی،علی وصمدی کاشان،سحر (1397). مطالعه ی پدیدارشناسانه ی تجارب هیجانی فرزندان طلاق، فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، ش 1، 36-24.
13.سلطانیان،فرنگیس(1392). بررسی عوامل موثر بر طلاق عاطفی در بین مراجعه کنندگان به اورژانس اجتماعی شهرستان شیروان چرداول، پایان نامه کارشناسی ارشد،تهران:گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
14.سیروئی، رحمان، مدنی، یاسر و غلامعلی لواسانی، مسعود (1396). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر سبک‌های مدیریت تعارض زوجین پرتعارض، سلامت جامعه، ش (3 و 4)، 47-55.
15.شاکری،حنیفه (1397). رابطه بین طلاق عاطفی و دشواری در تنظیم هیجان والدین با احساس تنهایی دختران پایه ششم ابتدایی شهر مراوه تپه، پایان نامه کارشناسی ارشد،گنبد:گروه روانشناسی موسسه آموزش عالی شمس گنبد.
16.صباغی،فاطمه،صالحی،کیوان ومقدم زاده،علی (1396).  ادراک و تجربه زیسته زوجها از علل بروز جدایی عاطفی: مطالعه ای به روش پدیدارشناسی. پژوهش های مشاوره ،ش62، 30-4.
17.عامری،مریم و شفیعی،حسن(1397). تبیین طلاق عاطفی بز اساس الگوی ارتباطی و سبک های حل تعارض زنان شاغل در شهر تهران.فصلنامه خانواده و بهداشت ،ش4، 14-3.
18.علوی زاده، مریم و میرهاشمی، مالک (1392).اثربخشی زو ج درمانی کوتاه خودتنظیمی بر رضایت زناشویی، سازگاری زناشویی، وضعیت زناشویی، افسردگی، و اضطراب.پژوهش های روانشناختی، ش2، 110-92.
19.عیسی نژاد،امید و رمضانی،سمیه(1396). مقایسة آموزش مبتنی بر زوجدرمانی هیجان مدار و زوج درمانی کوتاه مدت به  شیوة خودتنظیمی در بهبود راهبردهای مقابلة زناشویی و تنظیم شناختی هیجان والدین دارای فرزند کم توان ذهنی،فصلنامه کودکان  استثنائی،س18، ش2، 54-39.
20.فراهانی،فاطمه،دوکانه ای فرد،فریده و دلاور،علی(1397).مقایسه اثربخشی زوج درمانی به روش خودنظم بخشی و پذیرش و تعهد بر بهداشت روانی زوج ها،مجله روان شناسی اجتماعی،س 13،ش48، 55-45.
21.قره باغی، فاطمه، بشارت، محمد علی، رستمی، رضا و غلامعلی لواسانی، مسعود (1394).طراحی و بررسی اثربخشی مداخله ای بر اساس نظریه نظامهای خانواده بوون برای ارتقای سلامت و کیفیت روابط. فصلنامه علوم روانشناختی ،ش 54، 179-168.
22.کارگر، مونا؛ کیمیایی، سیدعلی و مشهدی، علی (1393). اثربخشی زوج‌درمانی گروهی مبتنی بر خودنظم‌بخشی بر آزار عاطفی و آشفتگی زناشویی، فصل‌نامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، س 4،ش 2، 269-296.
23.کاظمیان، سمیه، زاده باقری، قادر، بهمنی، نگار، خلیلی، شیرین، زاده باقری، لیلا و ابوالفتحی، معصومه (1392). تعیین اثربخشی زوج‌درمانی کوتاه مدت خودتنظیمی بر افزایش صمیمیت زناشویی زوجین نابارور، ارمغان دانش ،ش 5، 368-379.
24.گاتمن،جان(1994). موفقیت یا شکست در ازدواج،ترجمه ارمغان جزایری(1387). تهران: خجسته.
25.مامی،شهرام وعسگری،میترا(1393). نقش تمایزیافتگی خود و سبکهای دلبستگی در پیش بینی طلاق عاطفی. همایش منطقه ای آسیب شناسی پدیده طلاق، سقز،دانشگاه آزاداسلامی واحد سقز.
26.منصوری، نسیبه، کیمیایی، سیدعلی، مشهدی، علی و منصوری، احمد (1395). اثربخشی زوج‌درمانی خودتنظیمی بر رضایت زناشویی، سبک‌های هویت و حل مسئله خانواده، روان‌شناسی بالینی و شخصیت، ش1، 51-60.
27.موسوی ،سید فاطمه و رضازاده ،سید محمدرضا  (1393). بررسی نقش نگرش به عشق در پیش بینی طلاق عاطفی زنان و مردان متاهل در شهر قزوین، مجله مطالعات اجتماعی و روانشناختی زنان  ، ش3، 188-169.
28.مومنی،خدامراد وآزادی فرد،صدیقه(1395). رابطه دانش و نگرش جنسی و باورهای ارتباطی با طلاق عاطفی .دو فصلنامه آسیب شناسی،مشاوره  و غنی سازی خانواده،ش2 ،45-34.
29.میراحمدی،لیلا،احمدی،احمد و بهرامی،فاطمه(1391).اثربخشی زوج درمانی کوتاه مدت به شیوه خودتنطیمی بر شادکامی وسلامت روان،فصلنامه یافته های نو در روانشناسی ،ش 22، 43-33.
30.میرزاده،مریم(1396). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر کیفیت خواب و تنظیم هیجان بیماران تحت درمان با متادون ،پایان نامه کارشناسی ارشد:شاهرود دانشگاه آزاداسلامی واحد شاهرورد.
31.میرزالو، محمد (۱۳۹۵). بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر مهارت های تنظیم هیجان، خودپذیری، در زوجین درآستانه ی طلاق شهر تهران،فصلنامه مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی ،ش2 ، 168-152.
32.ندیمی ،محسن (1395). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی (مبتنی بر آموزش مهارتها) بر کاهش تکانشگری و افزایش تنظیم هیجانی زنان وابسته به متامفتامین،فصلنامه رویش روان شناسی، س 5،ش 14، 73-47.
33.هالفورد، کیم (2001). زوج‌درمانی کوتاه مدت: یاری به زوجین برای کمک به خودشان، ترجمه مصطفی تبریزی، مژده کاردانی و فروغ جعفری (1395)، تهران: انتشارات فراروان.
34.هزاروسی،بهرام (1398). شناسایی عوامل زمینه ساز طلاق عاطفی در بافت فرهنگی اجتماعی شهرکرج،پایان نامه دکتری،کرج: گروه روانشناسی دانشگاه خوارزمی پردیس بین الملل.
35.هنرور حسن آباد،طیبه،عباسی،منصوره وداورنیا،رضا(1397). تاثیر زوج  درمانی کوتاه مدت راه حل محور به شیوه گروهی برافزایش صمیمیت زناشویی زوج ها،فصلنامه پیشرفت های نوین در علوم رفتاری،ش26، 23-1.
36.یوسفی،ناصر وکریمی پور،بنت الهدا(1397).مقایسه اثربخشی درمان فراشناختی و زوج درمانی مبتنی بر خود نظم بخشی بر راهبردهای مقابله ای و خودکنترلی زوجین،پژوهش های روانشناسی بالینی و مشاوره ،ش 1، 72-52.
37-Angeli, M., Hatzigeorgiadis, A., Comoutos, N., Krommidas, C., & Theodorakis, Y. (2018). The ef-fects of self-  regulation strategies following moderate intensity exercise on ad libitum smoking. Addictive Behaviors, 87, 109-114.
38-Aspara ,J., Wittkowski, K., Luo, X.(2018). Types of intelligence predict likelihood to get married and stay married: Largescale empirical evidence for evolutionary theory. Pers Individ Differ,122,1-6.
39-Benson, H.(2019). Lifetime divorce risk: Back to the 1960s. Marriage Foundation.                                                     
40-Carmel,A., Comtois,K.A., Harned,M.S.,et al. (2015). Contingencies Create Capabilities: Adjunctive Treatments in Dialectical Behavior Therapy That Reinforce Behavior Change. Journal of Cognitive and Behavioral Practice,23(1),110-120.
41-Decou, C.R., Comtois,K.A,Landes,S.j.(2018). Dialectical Behavior Therapy Is Effective for the Treatment of Suicidal Behavior: A Meta-Analysis. Journal of Behavior Therapy.  50(1), 60-72.
42-Eisner,L., Eddie,D.,Harley,R., et al.(2016)bipolar disorder; dialectical behavior therapy; emotion regulation; group skills training.  journal of Behavior Therapy,  48(4), 557-566.
43-Evans,N. , Sithole,S., Shirindi,M.L.(2018). Factors Contributing to divorce among  young Couples ouples in Lebowakgomo. Social Work Maatskaplike Werk, 54(2),254-274.
44-Halford, W. K., Farrugia, C., Lizzio, F., Wilson, K.(2010). Relationship aggression, violence and self-regulation in Australian newlywed couples.Australian Journal of Psychology, 62(2), 82–92.
45-Hardy, N. R., Soloski, K. L., Ratcliffe, G. C.,Anderson, J. R., & Willoughby, B. J. (2015).Associations Between family of origin climate, relationship Self‐Regulation, and marital outcomes. Journal of Marital and Family Therapy, 41(4), 508-521.
46-Heinemann, L.V., Heinemann, T.(2017). Burnout Research: Emergence and Scientific Investigation of a Contested Diagnosis,journal of SAGE Open, 7(1).1-12.
47-Kessler, D.(2018). The consequences of divorce for mothers and fathers: unequal  but converging?. lives working paper , 71,1-29.
48-Kim MS, Cho IC(2018). Self-monitoring and perception of performance norms of sport teams.Percept Mot Skills.83:129-130.
49-Knapp, D. J., Norton, A. M., Sandberg, J. G.(2015). Family-of-Origin, relationship SelfRegulation, and Attachment in marital relationships. Contemporary Family Therapy,37(2), 130-141.
50-Lamela, D., Figueiredo, B., Bastos, A., & Feinberg, M. (2016). Typologies of post-divorce coparenting and parental well-being. parenting quality and children’s psychological adjustment. Child Psychiatry & Human Development, 47)5(, 716–728.
51-Linehan,M., Wilks,C.(2015). The Course and Evolution of Dialectical Behavior Therapy. American journal of     psychotherapy ,69)2( ,97-109.
52-Luke, B.(2014). Self-regulation: A brief review. J Sport Psychol, 25 : 118-32.
53-Marra, T.(2014). The Dialectical Behavior therapy workbook for overcoming Depressions anxiety. New Harbinger publications, Inc.
54-Martin,C.G., Roos,L,E., Zalewski,M.,et al.(2016). A Dialectical Behavior Therapy Skills Group Case Study on Mothers With Severe Emotion Dysregulation.journal of Cognitive and Behavioral Practice, 24(4), 405-415.
55-Mehlum,L., Ramberg, M., Anita, J.(2016). Dialectical Behavior Therapy Compared With  Enhanced Usual
Care for Adolescents With Repeated Suicidal and Self-Harming Behavior: Outcomes Over a One-Year
 Follow-Up. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry ,55( 4), 295–300.
56-Pamuk, M., Durmuş, E.(2015). Investigation of burnout in marriage. Int JHuman Sci ,12(1),162-177.
57-Pomp, S., Fleig, L., Schwarzer, R., & Lippke, S.(2013). Effects of a self-regulation intervention on exercise are moderated by depressive symptoms: A quasi-experimental study.International Journal of Clinical and Health Psychology, 13(1), 1-8.
58-Rathi,P.,& Pachauri,J.(2018). Problems faced by divorced women in their pre and post-divorce period: A sociological study with reference to District Meerut. Journal of Pharmacognosy and  Phytochemistry ,7(1), 207-212.
59-Shepperd, J. A., Rothman, A. J., Klein, W. M. P.(2014). Self- regulation, identity-regulation and health. Self and Identity, 10, 281-83.
60-Wilks ,C., Korslund,K.E., Harned,M.S, Linehan, M.M.(2016). Dialectical behavior therapy and domains of functioning over two years. Behaviour Research and Therapy, 77(3), 162–169.
61-Wisniewskia,L., Hernandez,M.E.,Walle,G.(2017). Therapists' self-reported drift from dialectical behavior therapy techniquesfor eating disorders. Journal of Eating Behaviors, 28, 20-24.
62-Xie ,J., Shi ,Y. (2017).Relationship between similarity in work-family centrality and marital satisfaction among dual-earner couples. Pers Individ Differ,113,103-8