اثربخشی زوج درمانی به روش شناختی- رفتاری بر امید به زندگی و شفقت به خود در زوجین متقاضی طلاق

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره، گروه روانشناسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران.

2 استادیار، گروه روانشناسی ، دانشگاه ملایر ، ملایر، ایران.

3 استادیار، گروه روانشناسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران.

چکیده

برجسته‌ترین عامل فروپاشی خانواده، آسیبی تحت عنوان طلاق است که برای فرد، خانواده و اجتماع آثار ویرانگری دارد، بر این اساس این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی زوج درمانی به روش شناختی- رفتاری بر امید به زندگی و شفقت به خود در زوجین متقاضی طلاق صورت گرفت. برای اجرای پژوهش، از طرح آزمایشی تک موردی (SCED)از نوع آزمایش بالینی استفاده شد. جامعة پژوهش شامل کلیة زوج‌های مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهرستان ملایر در سال 1398 بود. نمونة پژوهش شامل 6 زوج (12نفر) متقاضی طلاق بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه گمارده شدند (هر گروه 3 زوج). پروتکل زوج درمانی شناختی- رفتاری برای زوجین گروه آزمایش طی 12 جلسه اجرا گردید و آزمودنی‌ها 3 مرتبه قبل از درمان، 3 مرتبه میانة درمان، 2 مرتبه در پایان درمان، در مرحلة پیگیری به پرسشنامة امید به زندگی و شفقت به خود پاسخ دادند. نتایج نشان داد که زوج درمانی شناختی- رفتاری بر امید به زندگی و شفقت به خود زوجین متقاضی طلاق تأثیر معناداری داشته است. چنانکه این درمان توانسته منجر به افزایش نمرات امید به زندگی و شفقت به خود زوجین متقاضی طلاق در مرحله درمان و پیگیری شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Couple Therapy through CBT Method on Life Expectancy and Self-Compassion in Couples Seeking Divorce

نویسندگان [English]

  • maryam tajari 1
  • JAVAD KARIMI 2
  • kourosh goodarzi 3
1 PhD Student Counseling, Department of Psychology, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Malayer University, Malayer, Iran
3 Department of Psychology, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran.
چکیده [English]

The present study aimed to investigate the effectiveness of couple therapy through CBT method on life expectancy and self-compassion in couples seeking divorce. To do this, a single-case experimental design (SCED) of the clinical trial type was used. The statistical population included all couples referring to consultation centers in the town of Malayer in 2019. The study sample included 6 couples (12 people) seeking divorce who were selected through purposive sampling method and randomly assigned to two experimental and control groups (3 couples in each group). The CBT protocol was administered to the experimental group couples in 12 sessions, and the subjects answered the life expectancy and self-compassion questionnaire 3 times before treatment, 3 times in the middle of treatment, and 2 times at the end of treatment, in the follow-up phase. Research data were analyzed using visual mapping, reliable change index and recovery percentage formula. The results showed that the CBT-based couple therapy had a significant effect on life expectancy and self-compassion for the couples seeking divorce, as this therapy has been able to lead to the increase in the scores of life expectancy and self-compassion in the couples seeking divorce in the treatment and follow-up stages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Life Expectancy
  • Self-Compassion
  • CBT-Based Couple Therapy
  • Conflicting Couples
اسکندری، آرزو.، آریان‌پوران، سعید. (1398). اثربخشی آموزش مبتنی بر مداخلات شناختی رفتاری بر خودافشاگری زناشویی زوجین، مطالعات روانشناختی، 15(2)، 127-143.
حمید، نجمه.، کیانی مقدم، رهنما.، حسین‌زاده، آیناز. (1394). تاثیرآموزش مهارت ارتباطی به شیوه شناختی رفتاری مذهب محور بر صمیمیت و رضایت از زندگی زوجین، مجله پزشکی هرمزگان، 19(2)، 129-136.
خانجانی وشکی، سحر.، شفیع‌آبادی، عبدالله.، فرزاد، ولی الله.، فاتحی‌زاده، مریم. (1395). مقایسه اثربخشی زوج درمانی شناختی ـ رفتاری و زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر صمیمیت زناشویی زوجین متعارض شهر اصفهان، دانش و پژوهش و در روان‌شناسی کاربردی، 17(4)، 31-40.
خسروی، صدرالله.، صادقی، مجید.، یابنده، محمدرضا. (1392). کفایت روان‌سنجی مقیاس شفقت خود (SCS). فصلنامه روش­ها و مدل­های روان‌شناختی، 3(13)، 47-59.
رجایی، امید.، ضرابیان، فروزان. (۱۳۹۵). بررسی نقش امید به زندگی و شیوه حل تعارض با سازگاری زناشویی در بین معلمان متاهل آموزش و پرورش استان کرمانشاه، کنفرانس ملی دانش و فناوری روان‌شناسی، علوم تربیتی و جامع روان‌شناسی ایران، تهران، موسسه برگزار کننده همایش‌های توسعه محور دانش و فناوری سام ایرانیان.
سعیدی، ضحی.، قربانی، نیما.، سرافراز، مهدی رضا.، شریفیان، محمدحسین. (1392). رابطه شفقت خود، ارزش خود و تنظیم هیجانات خودآگاه، فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی، ۶(۳): ۱-۹.

شاکردولق، علی.، نریمانی، م.، افروز، غلامعلی.، حسنی، فریبا.، باغداساریانس، آنیتا. (1392). اثربخشی زوج درمانی شناختی - رفتاری بر بهبود عملکرد خانواده زوجین متقاضی طلاق، نسیم تندرستی، 2(1)، 56-63.

عظیمی‌فر، شیرین. (1393). مقایسه تأثیر زوج درمانی شناختی رفتاری و رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شادی و رضایت زناشویی: یک پژوهش مورد منفرد. کارشناسی ارشد مشاوره. اصفهان: دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.

عظیمی‌فر، شیرین.، فاتحی‌زاده، مریم‌السادات.، بهرامی، فاطمه.، احمدی، سیداحمد.، عابدی، احمد. (1395). مقایسه اثربخشی زوج درمانی شناختی-رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش شادی زناشویی زوجین ناراضی، مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 3(2)، 56-81.

فراهانی، حجت الله.، عابدی، احمد.، آقامحمدی، سمیه.، و کاظمی، زینب. (1390). روش‌شناسی طرح‌های مورد-منفرد در علوم رفتاری و پزشکی(رویکردی کاربردی). تهران: دانژه.
قدسی، مریم.، برآبادی، حسین.، حیدرنیا، احمد. (1397). اثربخشی روایت‌درمانی بر کاهش گرایش به طلاق و مؤلفه‌های آن در زنان با ازدواج زود هنگام، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی دانشگاه علامه طباطبایی، 9(3)، 73-98.
کاویانی، زینب.، حمید، نجمه.، عنایتی، میرصلاح الدین. (1393). تاثیر درمان شناختی رفتاری مذهب محور بر تاب آوری زوجین، دانش و پژوهش و روان شناسی کاربردی، 15(3)، 25-34.
کرمانی، زهرا.، خداپناهی، محمدکریم.، حیدری، محمود. (1390). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس امید اسنایدر، فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 5(3)، 7-23.
کوهساریان، پریسا. (1387). بررسی تاثیر امیددرمانی بر کاهش افسردگی زنان دیابتیک در مرکز پژوهشات دیابت سمنان. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روان‌شناسی عمومی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
گال، مردیت.، بورگ، والتر.، وگال، جویس.(1386). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی (جلداول). ترجمه احمدرضا نصر، حمیدرضا عریضی، محمود ابوالقاسمی، محمدجعفر پاک سرشت، علیرضا کیامنش، خسرو باقری، محمد خیّر، منیجه شهنی ییلاق، زهره خسروی. تهران: انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی.
محمدی، محمد.، شیخ هادی سیروئی، رحمان.، گرافر، امیر.، زهراکار، کیانوش.، شاکرمی، محمد.، داورنیا، رضا. (1395). اثر زوج درمانی شناختی رفتاری به شیوه گروهی بر فرسودگی زناشویی و میل به طلاق در زوجین، مجله ارمغان دانش، 21(11)، 1069-1089.
Abramowitz, J.S., Baucom, D.H., Boeding, S., Wheaton, M.G., Pukay-Martin, N.D., Fabricant, L.E., Paprocki, C., Fischer, M.S. (2013). Treating Obsessive-Compulsive Disorder in Intimate Relationships: A Pilot Study of Couple-Based Cognitive-Behavior Therapy. Behavior Therapy, 44(3), 395-407.
Alexander, E.S., Onwuegbuzie, J.A. (2007). Academic procrastination and the role of hope as a coping stategy. Personality and individual differences, 42(7), 1301-1310.
Allen B. Implementing Trauma-Focused Cognitive-Behavioral Therapy (TF-CBT) With Preteen Children Displaying Problematic Sexual Behavior. Cognitive and Behavioral Practice. 2018; 25(2): 240-249.
Almasi, A., Akuchekian, S.H., Maracy, M.R. (2013). Religious Cognitive–Behavior Therapy (RCBT) on Marital Satisfaction OCD Patients. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 504-508.
Batista, R., Cunha, M., Galhardo, A., Couto, M., Massano-Cardoso, I.(2015). Psychological Adjustment to Lung Cancer: the Role of Self-compassion and Social Support. European Psychiatry, 30, 28-32.
Bayerman, S., Kleverson, E. (2014). Family therapy and Self Differentiation in women with and without mental disorders .Procedia social and Behavioral Sciences, 2 (11), 223-232.

Blount, T.H., Peterson, A.L., Monson, C.M. (2017). A Case Study of Cognitive-Behavioral Conjoint Therapy for Combat-Related PTSD in a Same-Sex Military Couple. Cognitive and Behavioral Practice, 24(3), 319-328.

Bluth, K., Eisenlohr-Moul, T.A.(2017). Response to a mindful self-compassion intervention in teens: A within-person association of mindfulness, self-compassion, and emotional well-being outcomes. Journal of Adolescence. 57: 108-118.
Boyce, C., Wood, A., & Ferguson, E. (2016). Or better or for worse: The moderating effects of personality on the marriage-life satisfaction link. Personality and Individual Differences, 97, 61-66.
Carbone L, Plegue M, Barnes A, Shellhaas R. Improving the mental health of adolescents with epilepsy through a group cognitive behavioral therapy program. Epil Behav 2014; 39: 130-4.

Dharsana, I.K., Suarni, N.K., Sudarsana, G.N., Paramartha, W.E., Ahmad, M. (2020). Cognitive-Behavioral Therapy counseling in developing Cross-Gender Friendship in adolescents. Enfermería Clínica, 30(2), 206-208.

Elaine, B.C.J., Hollins, M. (2016). Exploration of a training programmer for student therapists that employs Compassionate Mind Training (CMT) to develop compassion for self and others. The Arts in Psychotherapy, 22, 5-13.

Epstein, N.B., Zheng, L. (2017). Cognitive-behavioral couple therapy. Current Opinion in Psychology, 13, 142-147.

Feldman, D.B., Snyder, C.R. (2005). Hope and the meaningful life: theoretical and empirical associations between goal-directed thinking and life meaning. Journal of social and clinical psychology, 24(3): 401-421.
Gottman, J., Gottman, J. (2017). The Natural Principles of Love. Journal of Family Theory & Review, 9 (1), 7–26.
Grewal, P. K., & Porter, J. (2007). Hope theory: a framework for understanding Death studies. Washington, 31(2): 131-154.
Griggs, S., Walker, R.K.(2016). The Role of Hope for Adolescents with a Chronic Illness: An Integrative Review. Journal of Pediatric Nursing, 31(4), 404-421.
Jiang, Y., Ren, Y., Liang, Q., You, J.(2019). The moderating role of trait hope in the association between adolescent depressive symptoms and no suicidal self-injury. Personality and Individual Differences, 135, 137-142.
Lathren, C., Bluth, K., Park, J. (2019). Adolescent self-compassion moderates the relationship between perceived stress and internalizing symptoms. Personality and Individual Differences, 143: 36-41.
McClement, S.E., Chochinov, H.M. (2008). Hope in Advanced Cancer Patients. European Journal of Cancer, May, 44(8): 1169- 1174.
Neff, K.D. (2003). The development and validation of a scale to measure Self compassion. Self and Identity, 2, 223–250.
Neff, K.D., Vonk, R. (2009). Self-compassion versus global self-esteem: Two different ways of relating to oneself. Journal of Personality, 77, 23–50.
Onsy, E., Amer, M.M. (2014). Attitudes Toward Seeking Couples Counseling among Egyptian Couples: Towards a Deeper Understanding of Common Marital Conflicts and Marital Satisfaction.  Social and Behavioral Sciences, 140, 470-475.

Pullmer, R., Chung, J., Samson, L., Balanji, S., Zaitsoff, S. (2019). A systematic review of the relation between self-compassion and depressive symptoms in adolescents. Journal of Adolescence, 74: 210-220.

Snyder, C.R., Harris, C., Anderson, J.R., Irving, H.S.A., Sigmon, L.M., Yoshinobu, S.T., Gibb, L. (1991). The will and the ways: Development and validation of an individual differences measure of hope, Journal of Personality and Social Development, 60, 570- 585.

Soysa, CK,, Wilcomb, CJ.(2015). Mindfulness, Self-compassion, Self-efficacy, and Genders Predictors of Depression, Anxiety, Stress, and Well-being. Mindfulness, 6(2), 217-226.
Tanenbaum ML, Adams RN, Gonzalez JS, Hanes SJ, Hood KK. (2017). Adapting and validating a measure of diabetes-specific self-compassion. Journal of Diabetes and its Complications. 33(10): 1540-1541.
Trudel, G., & Goldfarb, M. R. (2010). Marital a sexual functioning and dysfunctioning, depression and anxiety. Journal of Sexologist, 19 (14), 137-142.
Wang X, Chen Z, Poon K, Teng F, Jin S. (2017). Self-compassion decreases acceptance of own immoral behaviors. Personality and Individual Differences. 106: 329-333.

Zhang, Q., Yang, X., Song, H., Jin, Y. (2020). Cognitive behavioral therapy for depression and anxiety of Parkinson's disease: A systematic review and meta-analysis. Complementary Therapies in Clinical Practice, 39, 101-111.