روایتی از باز شکل گیری سوبژکتیویته زنان دانشجوی دکتری در تقاطع با هویت سیال مادری (مطالعه موردی دو دانشجو دکتری علوم تربیتی در یکی از دانشگاه های شهر تهران)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری/دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه شهید بهشتی

3 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

4 دانشگاه الزهرا

چکیده

باوجود پژوهش‌ها در مورد دلایل و پیامدهای رشد فزاینده حضور دانشجویان زن در دانشگاه‌های کشور و به ویژه در مقطع دکتری، توجه اندکی به تجارب زیستۀ زنان دانشجو در سفر تربیتی خود از ورود به آموزش عالی تا تحصیل در مقطع دکتری معطوف شده و غالباً پیچیدگی‌های این تجارب زیسته در پوشش کلان‌روایت‌ها مغفول مانده است. از این‌رو، این مقاله براساس مطالعه‌ای مبتنی بر پژوهش روایتی، به بررسی و فهم تجارب زیستۀ دو زن دانشجو دکتری در رشته علوم تربیتی در خصوص جنسیت در تقاطع با هویت‌های سیّال دیگر یعنی همسری، مادری و دانشجوی دکتری بودن در یکی از دانشگاه‌های دولتی شهر تهران می‌پردازد. تحلیل و تفسیر روایت‌های حاصل از مصاحبه‌های روایتی آن‌ها نشان می‌دهد که تحصیل در مقطع دکتری و مادری، باوجود شباهت‌ها به گونه‌ای متفاوت آن‌ها را در برساخت صورت‌بندی‌های جدیدی از هویت‌های درهم تنیده‌شان درگیر می‌کند. روایت اصلی آن‌ها تحقق خویشتن از طریق رشد و پیشرفت فردی است که آن‌ها با خط داستانی متفاوت از خویشتنِ خود و خط داستانی مشترک شرم/افتخار از مادری در دوره دکتری بازگو می‌کنند.
واژگان کلیدی: پژوهش روایتی، تجارب زیسته، زنان دانشجو دکتری، هویت‌های متقاطع.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reconstruction of Women Students's Subjectivities at the Intersection of Doctoral study and Motherhood (A narrative of Two Women Doctoral Students in Education at a University in Tehran)

نویسندگان [English]

  • Sarasadat Khalifeh Soltani 1
  • Kourosh Fathi Vajargah 2
  • nemat allah fazeli 3
  • Mahboubeh Arefi 2
  • Golnar Mehran 4
1 PhD Student/ Shahid Beheshti University
2 Shahid Beheshti University
3 Institute for Humanities and Cultural Studies
4 Alzahra University
چکیده [English]

Though the research conducted in studying the causes and effects of the increase in the number of female students at universities in Iran particularly in doctoral studies, few studies have examined deeply the lived experiences of women doctoral students and the complexities of their lived experiences has been neglected in the resulted metanarratives. Thus, this article attempts to explore women doctoral students' lived experiences through the narratives of two doctoral students in Education who experience motherhood in their doctoral study. Drawing on post-structuralist theorizing around subjectification, this narrative study focuses on how their subjectivity is being intersectionally reconstructed with motherhood. The findings of the narrative analysis of the interviews depicts the uniqueness of their narratives despite the similarities. Their main self-narrative is "personal progress" which is narrated through their different storylines of selfhood interwoven with their similar "shame/pride" storyline of motherhood in doctoral study. It is argued that the implications of self-narratives performed by doctoral students will contribute to the facilitation of other women doctoral students' experiences and provide a deeper insight for the supervisors and the policy makers in higher education.
Keywords: lived experience; narrative inquiry; subjectivities; women doctoral students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • lived experience
  • narrative inquiry
  • subjectivities
  • women doctoral students

مراجع

حقیقت‌گو، مریم. (1384).«تحصیلات دختران، سندی ماندگار و مایۀ افتخار (عملکرد 25 سالۀ آموزش‌وپرورش، آمارها و مقایسه‌ها با دیگر کشورها)». پیام زن (ویژه‌نامه زن در جمهوری اسلامی ایران-دفتر سوم)،14(1)،282-238.
صلیبی، ژاسنت. (1389). «تحلیل رشد فزاینده پذیرفته‌شدگان زن در آموزش عالی ایران: دستاوردها و چالش‌ها». پژوهش‌نامه زنان،1(2)،39-64.
صفار حیدری، ح.، صالحی عمران، ا.،و منتظری، ا. (1388). «زمینه‌یابی افزایش مشارکت زنان در آموزش عالی» (مطالعه موردی دانشگاه مازندران). فصلنامۀ انجمن آموزش عالی ایران،1(4)،85-106.
طیبی‌نیا، مهری. (1396). دانشگاه، هویت و سیاست‌های زندگی زنان. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
فاتحی، ا. و همکاران (1388) «چرایی افزایش نسبی ورود دختران به دانشگاه (مطالعه موردی دانشگاه اهواز)». فصلنامه مطالعات راهبردی زنان،173-204.
فراستخواه،مقصود. (1383). «زنان، آموزش عالی و بازار کار». زن در توسعه و سیاست،2(1). 147-164.
فریدونی، سمیه و مهران، گلنار، و منصوریان، یزدان (1393). «نظریه تواناسازی زنان در نهاد آموزش عالی ایران». جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی،2(5)،107-137.
کشاورز, خدیجه. (1397). رؤیای ناتمام؛ تجربۀ زیسته دختران در دانشگاه‌های ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
 
Abbott, P., Tyler, M., & Wallace, C. (2006). An introduction to sociology: Feminist perspectives: Routledge.
Andrews, M., Sclater, S. D., Squire, C., & Tamboukou, M. (2007). Narrative research. Qualitative Research Practice: Concise Paperback Edition, 97-112.
Bagilhole, B. (2007) Challenging women in the male academy: think about draining the    swamp, in P. Cotterill, S. Jackson and G. Letherby (eds) Challenges and Negotiations for Women in Higher Education. Dordrecht: Springer.
Boyer, D. (2005). The corporeality of expertise. Ethnos, 70 (2), 243-266.
Brown, L., & Watson, P. (2010). Understanding the experiences of female doctoral students. Journal of Further and Higher Education, 34(3), 385-404.
Butler, J. (2011). Gender trouble. Feminism and the subversion of identity. New York: Routledge.
Chesterman, C. (2001). Encouraging women leaders in Australian higher education. Paper presented at the Technological Demands on Women in Higher Education: Bridging the Digital Divide Conference, Cape Town, South Africa.
Creswell, J. W. (2014). Qualitative Inquiry and Research Design: SAGE.
Davies, B. (2006). Subjectification: The relevance of Butler’s analysis for education. British journal of sociology of education, 27(4), 425-438.
Denzin, N. K. (2010). The qualitative manifesto: A call to arms: Walnut Creek, CA: Left Coast Press.
Esin, C., Fathi, M., & Squire, C. (2014). Narrative analysis: The constructionist approach. The Sage handbook of qualitative data analysis, 203-216.
Foucault, M. (1982). The subject and power. In Michel Foucault: Beyond structuralism and hermeneutics. 2nd ed. H.L. Dreyfus and P. Rabinow. Chicago: Chicago University Press
Hill, Y., & MacGregor, J. (1998). Support systems for women in part‐time study. Journal of Further and Higher Education, 22(2), 143-149.
Horsdal, M. (2014). Telling Lives: Exploring dimensions of narratives. Routledge.
Jackson, L. D. (2008). Reflections on obstacles and opportunities: Suggestions for improving the retention of female faculty. Women's Studies in Communication, 31(2), 226-232.
Leathwood, C., & Read, B. (2008). Gender and the changing face of higher education: a feminized future?: A feminized future? : McGraw-Hill Education (UK).
Leonard, D. (2001). A woman's guide to doctoral studies: ERIC.
Maxwell, J. A., & Chmiel, M. (2014). Generalization in and from qualitative analysis. The Sage handbook of qualitative data analysis, 540-553.
Polkinghorne, D. E. (1988). Narrative knowing and the human sciences: Suny Press.
Rani Thanacoody, P., Bartram, T., Barker, M., & Jacobs, K. (2006). Career progression among female academics: A comparative study of Australia and Mauritius. Women in Management Review, 21(7), 536-553.
Riessman, C. K. (1993). Narrative analysis (Vol. 30): Sage.
Riessman, C. K. (2008). Narrative methods for the human sciences: Sage.
Søndergaard, D. M. (2002). Poststructuralist approaches to empirical analysis, Qualitative Studies in Education, 15 (2), 187-204.  https://doi.org/10.1080/09518390110111910
Stark, J.S. & Lattuca, L.S. (2011). Shaping the college curriculum: Academic plans in context (2nd ed.). San Francisco, CA: Jossey-Bass
Thanacoody, P.R. et al. (2006). Career progression among female academics: A comparative             study of Australia and Mauritius. Women in management review, 21(7), 536-553. DOI             10.1108/09649420610692499.
Wall, S. (2008). Of heads and hearts: Women in doctoral education at a Canadian university. Paper presented at the Women's Studies International Forum.
White, K. (2003). Women and leadership in higher education in Australia. Tertiary education & management, 9(1), 45-60.
White, K. (2004). The leaking pipeline: Women postgraduate and early career researchers in Australia. Tertiary Education and Management, 10(3), 227-241.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 مهر 1398
  • تاریخ بازنگری: 20 آبان 1399
  • تاریخ پذیرش: 20 آبان 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار