جامعه شناسی تاریخی روسپیگری زنان در دوره صفویه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان

2 کارشناسی ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 کارشناسی ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

روسپیگری پدیدهای رایج در جوامع بشری بوده و تاریخ ایران دوره عصر صفوی نیز از این امر مستثنی نبوده است. منع و محدودیت درباره این ناهنجاری اخلاقی باعث شده است که همه ابعاد تاریخی این پدیده اجتماعی کمتر ثبت و ضبط شود. با اینحال گذشته از اطلاعات پراکنده در تاریخنگاری عصر صفوی، بیشتر گزارشهای مربوط به روسپیان، در سفرنامه‌های اروپاییان ارائه شده است. اما این نوع اطلاعات نیز گزارش‌های هیجانی و اخلاقی از این رفتار اجتماعی است. هدف این مقاله با عطف به موارد گفته شده، بررسی حیات اجتماعی روسپیان در عصر صفوی است. لذا در این پژوهش جایگاه و منزلت روسپیان، توجه به رفتارهای اجتماعی و نوع برخورد شاهان و سلاطین و آحاد جامعه با این گروه، مسائل اقتصادی و مشاغل و حرفه‌های مرتبط با آنها، اماکن روسپیان و حتی بیماری‌های آنها را مورد توجه قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش غلبه نگاه مردسالارانه درباره تعریف روسپیگری و حدود و ثغور آن و نیز کارکرد اقتصادی روسپیان در نوع شخصی و دولتی را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Historical sociology prostitution of women in the safavid period

نویسندگان [English]

  • shahab shahidani 1
  • mahshid sadat eslahi 2
  • matin sadat eslahi 3
1 uni khoram abad
2 uni esfahan
3 uni esfahan
چکیده [English]

Prostitution has been a common phenomenon in human societies and the history of iran during the safavid era he was no exception. Limitations on moral abnormalities has made all the historical dimensions of this less social phenomenon to be recorded. However beyond the scattered information in the safavid historiography, most prostitute reports, presented in European travelogues. But that kind of information as well there are emotional and ethical reports of this social behavior. The purpose of this article is to make the following points, investigating the social life of prostitutes in the safavid ere. So the status of the prostitutes, pey attention to social behaviors and the kind of attitude of kings and kings and members of society with this group economic issues and related occupations and occupation, whores and even places their diseases have been taken into consideration. The findings of the study overcome the patriarchal view about the definition of prostitution and its limits it also shows the economic function of prostitutes in both the personal and the state.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: prostitution
  • women
  • cinsiyet
  • historical sociology
  • safavieh
آصف، محمد هاشم(1357)، رستم التواریخ، تحصیح و تحشیه محمد مشیری، تهران: جیبی.
ابن بزار، توکل بن اسماعیل(1376)، صفوه الصفا، مقدمه و تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: زریاب.
احمدی، حبیب(1384)، جامعه‌شناسی انحرافات، تهران: سمت.
احمدی، نزهت(1394)، «بازتاب زندگی اجتماعی زنان عصر صفوی در سفینه فطرت»، تاریخ نگری و تاریخ نگاری دانشگاه الزهرا، سال25، ش16.
اولئاریوس، آدام(1363)، سفرنامه آدام اولئاریوس، مترجم احمد بهپور، تهران: سازمان انتشاراتی و فرهنگی ابتکار.
باستانی، سوسن، موسی نژاد، پریسا(1392)، «هویت جنسیتی مردان و زنان در کلان شهر تهران»، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، سال11، ش2.
برهانی، محسن(1388)، سیاست کیفری ایران در قبال روسپیگری، مطالعات راهبردی زنان، سال12، ش45.
بیرو، آلن(1366)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر ساروخانی، تهران: موسسه کیهان.
پهلوان نژاد، محمدرضا(1386)، «ارتباطات غیر کلامی و نشانه شناسی حرکات بدنی»، زبان و زبان شناسی، ش6.
تانگ،رزمری(1394)، درآمدی جامع بر نظریه های فمنیستی، مترجم: منیژه نجم عراقی، تهران: نی
جانسون، چالمرز(1363)، تحول انقلابی، ترجمه حمید الیاسی، تهران: امیرکبیر.
جنکیز، ریچارد(1381)، هویت اجتماعی، ترجمه تورج یار احمدی، تهران: شیرازه.
حجازی، بنفشه(1381)، بررسی جایگاه زن ایرانی در عصر صفوی، تهران: قصیده سرا.
داغستانی، علیقلی واله(1384)، تذکره ریاض الشعرا، تصحیح سید محسن ناجی نصر آبادی، جلد3، تهران: اساطیر.
دلاواله، پیترو(1380)، سفرنامه دلاواله، ترجمه محمود بهفروزی، جلد2، تهران: قطره.
دنیاری، سکینه(1394)، «وضعیت اجتماعی زنان در دوره صفویه با تکیه بر دیدگاه سفرنامه نویسان»، جندی شاپور، سال1، ش3.
ذکایی، محمد سعید، امن پور، مریم(1391)، درآمدی بر تاریخ فرهنگی بدن در ایران، تهران: تیسا.
رستمی، فاطمه، قنواتی، مهدی(1395)، «بررسی تطبیقی عملکرد شاهان صفویه در مقابله با منکرات»، جستارهای تاریخی، سال7، ش1.
روملو، حسن(1384)، أحسن التواریخ‌، مصحح عبدالحسین نوایی، جلد2، تهران: اساطیر.
ستوده، هدایت‌الله(1376)، آسیب‌شناسی اجتماعی "جامعه‌شناسی انحرافات"، تهران: آوای نور.
سفرنامه برادران شرلی(1357)، ترجمه آوانس، تهران: منوچهری.
سفرنامه سانسون(1346)، ترجمه تقی تفضلی، تهران: ابن سینا.
سفرنامه ونیزیان در ایران(1381)، ترجمه منوچهر امیری، تهران: خوارزمی.
سمیعا، میرزا(1334)، تذکره الملوک: سازمان اداری حکومت صفوی، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران.
شاردن، ژان(1372)، سفرنامه شاردن، مترجم اقبال یغمایی، جلد1-5 توس: تهران.
شاه آبادی، زارع، سلیمانی، زکیه(1390)، «تبیین دوگانگی تصورات قالبی جنسیتی از نظر دانشمندان»، رفاه اجتماعی، ش41.
شکربیگی، عالیه، قزوینه، ژیلا(1396)، «روسپیگری زنان»، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، سال 15، ش3.
شیخ بهایی، محمد بن حسین عاملی(1312)، جامع عباسی، اصفهان، حسب الامرنظام السلطنه.
صدری افشار، غلامحسین(1394)، فرهنگ مشاغل سنتی، تهران: آگه.
طاهر،حکیمه (1398)، جنسیت و قدرت در دیوارنگاره‌های صفوی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
فرجاد، محمد حسین(1388)، آسیب های اجتماعی کودکان خیابانی، دختران فراری، زنان روسپی، تهران: علم.
فلور، ویلم(2010)، تاریخ اجتماعی روابط سکسی در ایران، ترجمه مینوخرد، بی جا: فردوسی.
فیگوئروا، دن گارسیا دسیلوا(1363)، سفرنامه دن گارسیا دسیلوا فیگوئروآ، تهران: نو.
قلی زاده، آذر(1383)، «نگاهی جامعه شناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»، زن در توسعه و سیاست، دوره2، ش2.
قمی، قاضی احمد(1359)خلاصه التواریخ، به تصحیح احسان اشراقی، تهران: دانشگاه تهران.
کارری، جووانی‌ فرانچسکو(1348)، سفرنامه کارری، مترجم عباس نخجوانی، تبریز: اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی.
کاظمی، مرضیه(1395)، «بررسی علل و پیامدهای گسترش فحشا در دوره صفویه»، تاریخ روایی، سال1، ش1.
کربلایی، علی بن حسین(بی تا)، عقد الکساء فی فقه النساء(نسخه خطی)، شماره 5695، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس.
کمپفر، انگلبرت(1360)، سفرنامه کمپفر در دربار شاهنشاه ایران، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
کوزر، لوئیس، روزنبرگ، برنارد(1378)، نظریه های بنیادی جامعه شناسی، ترجمه فرهنگ ارشاد، تهران: نی
گسمونی، فاطمه(1395)، «وضعیت اقتصادی زنان در عهد صفویه از منظر سفرنامه نویسان خارجی»، فرهنگ پژوهش، ش25.
لکهارت، لارنس(1343)، انقراض سلسله صفویه و ایام استیلای افاغنه در ایران، ترجمه مصطفی قلی عماد، تهران: مترجم.
لوفت، پاول(1380)، ایران در عهد شاه عباس دوم، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: وزارت امور خارجه.
م‍ج‍ل‍س‍ی‌، م‍ح‍م‍د‌ب‍اق‍رب‍ن‌ م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی‌(بی تا)، ص‍ی‍غ‌ ال‍ع‍ق‍ود و ال‍ن‍ک‍اح(نسخه خطی)، شماره ۵-۱۴۴۸۸، کتابخانه ملی.
محمدی اصل، عباس(1396)، برساخت اجتماعی جنسیت، تهران: گل آذین.
محمدی اصل، عباس(1398)، جنسیت و آگاهی تاریخی، تهران: گل آذین.
مشیرزاده، حمیرا(1383)، از جنبش تا نظریه: تاریخ دو قرن فمنیسم، تهران: شیرازه.
مدنی قهفرخی، سعید(1395)، جامعه شناسی روسپیگری- بررسی آسیب های اجتماعی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.
منجم، ملا جلال الدین(1366)، تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال، به کوشش سیف الله وحیدنیا، تهران: وحید.
واله اصفهانی، محمدیوسف(1372)، خلدبرین: ایران در روزگار صفویان، به کوشش میر هاشم محدث، تهران: بنیاد موقوفات دکتر افشار.
ویلسون،الیزابت(1394)، مد و مدرنیته، مترجم ناصرالدین غراب، تهران: علمی و فرهنگی.
هربرت، موریس(1397)، سفرنامه سفارت محمدرضا بیگ از ایران به فرانسه (در زمان شاه سلطان حسین صفوی و حضور در دربار لوئی چهاردهم ۱۷۱۴- ۱۷۱۵ میلادی(، ترجمه حسب دستور علیقلی خان بختیاری سردار اسعد، پژوهش و تصحیح سید مهدی سید قطبی، قم: مجمع ذخائر اسلامی.
هنسن، جوزف و ایولین رید و ماری آلیس واترز(1397)، آرایش، مد و بهره کشی از زنان، مترجم افشنگ مقصودی، تهران: گل آذین.                                                                                                                          
 bhushan. B.(1994). Dictionary of sociology. New delhi, anmol.
ferrier, r. w.(1998). Women in safavid iran: the evidence of European travelers, in g.r. hambly (ed) Women in the medieval Islamic world: power patronage and piety new York: st. martin’s press.
Foucault, m.(1979). Discipline and punish: the birth of the prison. New York: vintage/random house.
lauer, r.(2006). Social problems and the quality of life. Ed new York: mc graw hill.
liu, m.(2012). Chinese migrant women in the sex industry: exploring their paths to prostitution, journal of feminist criminology, vol 7, no 4.
morali-danino, a.(1978). Sociologie des relations sexuelles . paris: p.u.F.
moulder, f.(2000). Social problems Belmont: wadsworth.
perkins, r. (1991). Working girls. Canberra: Australian institute of criminology.
 Pilcher, jane, whelehan, imelda(2004), 50 key concepts in gender studies, sage, india
Radolf, Justin D. & Edmund C. Tramont, & Juan C. Salazar (2015).
“Syphilis (Treponema Pallidum)”. Mandell, Douglas, and Bennett’s
Principles and Practice of Infectious Diseases. edited by John E. Bennett,
Raphael Dolin, and Martin J. Blaser. 8 editبion. Philadelphia.
Schaefer, f.t.& lamn, r. p.(1992). Sociology. New york: mcgraw-hill.
thio, a. (1998). Deviant behavior. New York: longman.
Turner,j.(1999). The structure of sociological theory. Belmont, ca: wadsworth