بررسی تاثیرات نوسازی بر الگوی تقسیم نقش‎های جنسیتی در مناطق روستایی (مطالعه مناطق روستایی شهرستان املش)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشدمدیریت توسعه روستایی ، گروه مطالعات توسعه اجتماعی، دانشگاه تهران ، تهران، ایران

چکیده

مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیرات نوسازی بر الگوی تقسیم نقش‌های جنسیتی انجام شده است. روش پژوهش، پیمایشی و متکی بر حجم نمونه 227 نفری از افراد دو روستای آزاربن علیا و سفلی از توابع شهرستان املش است. در پژوهش حاضر، الگوی تقسیم نقش‎های جنسیتی، با پنج شاخصِ بررسی شد و
انتظار می‎رفت افرادی که سنین بالاتری داشته‌، به برابری جنسیتی در تقسیم نقش‌ها کمتر گرایش داشته باشند و برعکس. اما یافته‌های پژوهش نشان داد الگوی تقسیم نقش‎ها، در گروه‎های سنیِ مختلف، مشابه یکدیگر است.
در بررسی رابطه الگوی نقش‌های جنسیتی با جنسیت افراد، پاسخگویان با جنسیت متفاوت به مساوات‌طلبی در تقسیم کار معتقد بوده‌اند. همچنین افراد با پایگاه اقتصادی و اجتماعی بالاتر‌، نگرش‎های برابری ‎طلبانه‎تری نسبت به افراد در پایگاه پایین‎تر، داشته‌اند.
در این پژوهش، نوسازی در قالب چهار بعد (فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی) سنجیده شد، نتایج نشان داد، نوسازی موجب تغییراتی در الگوی سنتی تقسیم نقش‎های جنسیتی گردیده و با تاثیرپذیری افراد از عناصر مدرن، نگرش‎های جنسیتی در تقسیم نقش‎ها کاهش یافته و تقسیم نقش‎های خانگی و اجتماعی، بسوی تساوی‌طلبی در حال تغییر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Effects of Modernization on the Division Pattern of Gender Roles in Rural Areas (Study of rural areas of Amlash city)

نویسندگان [English]

  • Musa Anbari 1
  • Maryam Fekri 2
1 Department of Developmental Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehra
2 Social Development Studies
چکیده [English]

The present study was conducted with the purpose of investigating the effects of modernization
on the Division Pattern of Gender Roles.Survey Research Method is used for this study and it is based on a sample including 227 individuals and they are living in two suburbs of Amlash city which are Azarbon Alia and Azarbon Sofla.
The division pattern of gender roles has been investigated using five parameters. It was expected that older people are less tended to accept gender equality in division of roles. But, the study indicated that division pattern of roles is the same among different age groups.
In investigating the relationship between pattern of gender roles and individuals’ gender, the respondents whose gender were different, believed in gender equality in division of labour. Also, people with higher socioeconomic status believed in egalitarianism more than people with lower socioeconomic status.
In this study, modernization has been evaluated from four dimensions (cultural, social, economic, and political); the study indicated that modernization has changed the traditional division pattern of gender roles, and with people influenced by modern elements, gender attitudes against division of roles has been decreased, and also division of household and social roles are changing toward gender equality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender
  • Gender roles
  • Roles’ patterns
  • Femininity
  • Masculinity
  • Modernization
اعزازی، شهلا (1390) جامعه شناسی خانواده با تاکید بر نقش ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر، تهران: روشنگران
آبوت، پاملا و والاس، کلر، (1380) جامعه شناسی زنان، ترجمه: منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی
آلوین ی.سو، (1388) تغییر اجتماعی و توسعه، مترجم: محمود حبیبی مظاهری (تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی،
براتی، شهناز؛ مرادخانی، مهری و حلیمه عنایت (1393) تقسیم کار جنسیتی از دیدگاه اسلامف پژوهش نامه اسلامی زنان و خانواده، سال دوم، 154-139
بستان، حسین (1382) نابرابری و ستم جنسی از دیدگاه اسلام و فمینیسم. قم: پزوهشکده حوزه و دانشگاه.
بستان، حسین (1385) بازنگری نظریه‌های نقش جنسیتی، پزوهش زنان، دوره 4، شماره 1 و 2، صص5-31.
بیگی بروجنی، شهناز (1384) رشت شهر باران، تهران: گوهر منظوم
پیروزی، شادی؛ میرنژاد موحدی، هادی (1389) زندگی زنان گیلان، نشر فرهنگ ایلیا
پیروزی، شادی؛ میرنژاد موحدی، هادی (1393) پیک سعادت نسوان (دوره مهر 1306 تا شهریور 1307) ، نشر فرهنگ ایلیا، چاپ نخست
جوادی،حسن (1992) «رویارویی زن و مرد در عصر قاجار: دو رساله تأدیب النسوان و معایب الرجال» ، شیکاگو: انتشارات کانون پژوهش تاریخ زنان ایران.
خسروپناه، محمدحسین (1381) هدف ها و مبارزه زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا سلطنت پهلوی، تهران: پیام امروز.
خواجه نوری‌، بیژن (1385) تأثیر فرایند جهانی شدن بر تقسیم کار خانگی‌، مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، شمارة 8‌، صص23-1.
دفتر طرح‌های ملی (1382) ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ذکایی، محمدسعید و قاراخانی، معصومه (1386) دختران جوان و تجربه زنانگی، فصلنامه پژوهش زنان، دوره پنجم، شماره 1.
رابینو، هل (1386) ولایات دالمرز ایران، ترجمه: جعفر خمامی زاده، رشت: طاعتی، ج 5
ریتزر، جورج (1382) نظریه‌های جامعه‎شناسی دوران معاصر، ترجمة محسن ثلاثی، تهران:علمی
عبداللهیان، حمید (1383) «نسل‌ها و نگرش‌های جنسیتی: سنجش آگاهی از تعارض در نگرش‌های جنسیتی »، پژوهش زنان، دوره 2 شماره 3، صص 84-57.
فخرایی، ابراهیم (1354) گیلان در گذرگاه زمان، سازمان چاپ انتشارات جاویدان، چاپ اول
فلاحتی، لیلا (1395) نگرش به نقش‌های جنسیتی در نسبت با قومیت و جنسیت، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره نهم، شماره 1، صص 59-33.
کاستلز، مانوئل (1380) عصر اطلاعات؛ قدرت هویت، ترجمه:حسن چاووشیان، تهران: طرح نو.
گزارش طرح نیازسنجی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زنان کشور (1382). «نگران آینده»، فرهنگ و پژوهش، 127: 35.
گیدنز، آنتونی (1384) جامعه شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی و ساتن، فیلیپ (1396) جامعه‌شناسی،  ترجمه: هوشنگ نائبی، جلد دوم، تهران: نشر نی، چاپ دوم.
محب حسینی، محدثه (1371) «پژوهشی پیرامون نقش‌های زیستی، فرهنگی واجتماعی زنان در روستاهای قاسم آباد گیلان»، پایان نامه کارشناسی ارشد مردم شناسی ، دانشگاه تهران.
ﻣﻬﺪﻭﯼ، ﻣﺤﻤﺪ ﺻﺎﺩﻕ؛ ﺻﺒﻮﺭﯼ ﺧﺮﻣﺸﺎﻫﯽ، ﺣﺒﯿﺐ (1382) بررسی ساختار توزیع قدرت در خانواده ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ : ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺭﻭﺍﻥﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺯﻧﺎﻥ،ﺷﻤﺎﺭﻩ2 ، صص 72 ﺗﺎ 86.
هولمز، ماری (1391) جنسیت در زندگی روزمره، ترجمه: محمد مهدی لبیبی، نشر افکار.
یعقوبی، علی (1390)  بررسی تطبیقی فرهنگ مردانگی در اقوام استان گیلان، پایان‎نامه دکترای جامعه‎شناسی دانشگاه اصفهان.
یعقوبی، علی (1393) نظریه‌های مردانگی با تأکید بر رویکردهای جامعه‌شناختی، تهـران:پژواک.
 
Bettencourt, K. E. F., Vacha-Haase, T., & Byrne, Z. S. (2011). Older and younger adults’ attitudes toward feminism: The influence of religiosity, political orientation, gender, education, and family. Sex Roles, 64 (11-12), 863-874.
Blood, Robert O, & D. M. Wolf (1960). Husband and Wives, Gellencoe Illinois: the free press, Broderick. C.B.
Breakwell, Glynis M. (1990) "Social Beliefs about Gender Differences", in Colin Fraser and Gorge Gaskell, The Social Psychological Study of Widespread Beliefs, Oxford: Clarendon Press.
Burr, V. (1998), Gender and Social Psychology, London: Routledge.
Castells, Manual (1997).the Power of Identity, Oxford, Blackwell.Power in Families, halsted press: Cromwell, Olson (1975)
 
Evertsson, M., M. Nermo, (2004), "Dependence within Families and the Division of Labor:  Comparing Sweden and the United States" .Journal of Marriage and Family, 66: 1272-1286.
Giddens, Antony (1990).The Consequences of Modernity (Stanford: Stanford University Press).
Goldberg, W. A., Kelly, E., Matthews, N. L., Kang, H., Li, W., & Sumaroka, M. (2012). The more things change, the more they stay the same: Gender, culture, and college students’ views about work and family. Journal of Social Issues, 68 (4), 814-837.
Lei, Chang (1999) "Gender Role Egalitarian Attitudes In Beijing, Hong Kong, Florida, and Michigan", Journal of Cross-Cultural Psychology, vol. 30 No. 6: 722-741.
Mooney, Linda A., David Knox and Caroline Sahacht (2002) Understanding Social Problems, USA: Wadsworth Group.
Oakley, Ann (1976), "Woman's Work: The Housewife, Past and Present", NewYork: Vintage Books.
Sears, David O., Letitia Anne Peplau and Shelley E. Taylor (1991) Social Psychology, Us: Prentice-Hall International.
Shafiro, Margarita v., Melissa J. Himelein, Deborah L.Best (2003) Ukrainian And U.S. American Females: Differences in Individualism/ Collectivism and Gender Attitudes, Journal Of Cross-Cultural Psychology, Vol. 34 No. 3: 297-303.
Stanley, Liz and Sue Wise (2002) "What's Wrong with Socialisation ?" in Stevi Jackson and Sue Scott, Gener: A Sociological Reader, London: Rotledge.