زنان ایرانی و سپهر سیاست (فهم امر سیاسی و برساخت سوژگی سیاسی زنانه)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جامعه شناسی سیاسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، مدرس دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار گروه مطالعات زنان، دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی

10.30465/ws.2023.44663.3809

چکیده

زنان از مهم‌ترین نیروهای اجتماعی‌اند که می‌توانند در عرصه سیاست، سوژگی داشته باشند. اما امکان یا امتناع این سوژگی بسیار متأثر از ذهنیت آنها به این حوزه است. هدف مقاله بررسی فهم زنان از امر سیاسی و برساخت سوژگی سیاسی از منظر آنهاست. به منظور نیل به هدف تحقیق از روش تحلیل مضمون و تکنیک مصاحبه فردی (35 نفر) و در مصاحبه گروه‌های کانونی (4 گروه) از زنان تهرانی 25 ساله به بالا و دارای مدرک لیسانس و بالاتر استفاده شد. در پاسخ به سوال اول تم‌های لکنت جنسیتی امر سیاسی، تنش‌مندی سپهر سیاسی، الیناسیون جنسیتی در امر سیاسی و اخلاق گریزی میدان سیاست و سوال دوم نیز تم‌های حضور عقیمانه زنان در عرصه قدرت، زنان به مثابه نیمکت نشین میدان قدرت، طرد زنانگی در سوژگی سیاسی و مختصات سیاست‌ورزی زنانه استخراج گردید. نتایج پژوهش حاکی از این نکات بود: 1. امر سیاسی جنسیتی در جامعه ایران تابعی از امر سیاسی در کلیت اجتماعی است. 2. با توجه به در هم تنیدگی امر سیاسی و امر جنسیتی در تجربه زنان، نمی‌توان کنشگری سیاسی زنان را بدون حساسیت‌های جنسیتی فهم کرد. 3. محوریت مردان در تجربه سیاسی باعث می‌شود که موضوعات و تجربه زنانه در مناسبات و مناقشات سیاسی طرد شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Iranian Women and the sphere of politics (Understanding the political issue and building female political subjectivity)

نویسندگان [English]

  • zeinab moradi nezhad 1
  • mohammad taghi karami ghahi 2
  • Saeedeh Amini 3
1 PhD in Political Sociology, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba’i University, Lecturer at Allameh Tabataba’i University,
2 Associate Professor of Department of Women's Studies, Allameh Tabataba’i University
3 Associate Professor of Department of Sociology, Allameh Tabataba’i University
چکیده [English]

In the interweaving of political and social affairs, social forces have joined the political arena. Women are one of the most important social forces that can be a subject in the field of politics and power. But the possibility or refusal of this feature is very much influenced by their mentality towards this field. The purpose of this article is to investigate how women perceive and understand the political issue and build political subjectivity from their perspective. For this purpose, the theme analysis method and individual interview technique (35 people) and focus groups (4 groups of four people) of Tehrani women aged 25 years and above and with a bachelor's degree or higher and were selected by purposive sampling method were used. became. According to the results of this article, in response to the first question, there are four themes of gender stuttering in the political sphere, tension in the political sphere, gender alienation in the political sphere, and aversion to morality in the political arena, and in response to the second question, there are four themes of the sterile presence of women in the field of power, women As the seat of power square, the rejection of femininity in political subjectivity and the coordinates of female politics were extracted. Also, the results of the research indicate three important points: 1. The political issue of gender in Iranian society is a function of the political issue in its social totality. 2. Due to the interweaving of the political and gender issues in women's experience, it is not possible to understand women's political activism without gender sensitivities. 3. The centrality of men in political experience leads to the rejection of women's issues and experience in political relationships and disputes, and discouragement and boredom of women from the political sphere.

کلیدواژه‌ها [English]

  • women and political matter
  • political subjectivity
  • understanding of gender inequality
  • women's interpretation of political matter and construction of women's political subjectivity
استاوراکاکیس، یانیس (1392)؛ لاکان و امر سیاسی، ترجمه محمد علی جعفری، تهران: ققنوس.
باقری، خسرو (1382)؛ مبانی فلسفی فمینیسم، تهران: وزارت علوم.
پناهی، محمدحسین (1386)؛ جامعه­شناسی مشارکت سیاسی زنان، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
تانگ، رزماری (1393)؛ درآمدی جامه بر نظریه‌های فمینیستی، منیژه نجم عراقی، تهران: نی.
تورن، آلن (1399)؛ دموکراسی چیست؟، ترجمه سلمان صادقی زاده، تهران: ثالث.
شیخ زاده، حسین و آصفری، محمد حسن (1399)؛ ارزیابی مشارکت سیاسی زنان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه پژوهش­نامه اسلامی زنان و خانواده، دوره هشتم، شماره اول. 31 – 9.
شیری، قهرمان، مهری، بهروز، حسینی آبباریکی، آرمان (1391)؛ از لاکان تا مولانا (نگاره لاکانی به سیر رشد روانی سوژه در آرای مولانا، فصلنامه ادبیات عرفانی، سال سوم، شماره ششم. 100 – 88.
عظیمی هاشمی، مژگان، قاضی طباطبایی، محمود، هدایتی، علی اصغر (1394)؛ مشارکت سیاسی زنان در ایران و عوامل موثر بر آن، فصلنامه زن و جامعه، سال ششم، شماره چهارم.
فی، برایان (1381)؛ فلسفه امروزین علوم اجتماعی با نگرشی چند فرهنگی، خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو.
کریمی، شهناز، نوابخش، مهرداد، ازکیا، مصطفی (1397)؛ بررسی سوژگی زنان در شکل­گیری گفتمان انقلاب اسلامی، فصلنامه سپر سیاست، سال پنجم، شماره هجدهم.
مشیرزاده، حمیرا (1382)؛ از نظریه تا جنبش اجتماعی، تاریخ دو قرن فمینیسم، تهران: شیرازه.
مهدی­زاده، محمد (1389)؛ نظریه­های رسانه؛ اندیشه­های رایج و دیدگاه­های انتقادی، تهران: همشهری.
هام، مگی (۱۳۸۲)؛ فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، فیروزه مهاجر، نوشین احمدی خراسانی و فرخ قره داغی، تهران: توسعه.
Anderson, Pamella sue (1998). A Feminist Philosophy of Religion, Blackwell.
Baneinia, Masoumeh & Orhan, Duygu Dersan (2021). Woman As A Political Symbol In Iran: A Comparative Perspective Between Pahlavi Regime And Islamic Revolution, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(4), 1906-1919.
Dunebar, Roxanne (1970). Female liberation as a Basis for Social Revolution, Aron Press.
Guba, E. G., and Y. S. Lincoln (1982). “Epistemological and Methodological Bases of Naturalistic Inquiry, Educational Communication and Technology Journal ,30 (4), 233-252.
Hall, Donald. E. (2004). Subjectivity. New York: Routledge.
Millett, Kate (1970). Sexcual Politics, Garden Sity, New York: Daubleday.
Mukta, Parita (1994). Upholding the Common Life: The Community of Mirabai, Delhi: Oxford University Press.
Touraine, Alain (1988). Return of the Actor: Social Theory in Postindustrial Society, Translated by Myrna Godzich, Minneapolis: University of Minnesota Press.