نشانگان ملکه زنبور عسل؛ نقش ادراک تبعیض و هویت‌یابی جنسیتی زنان

ابراهیمی, الهام

doi:10.30465/ws.2021.35289.3236

نشانگان ملکه زنبور عسل؛ نقش ادراک تبعیض و هویت‌یابی جنسیتی زنان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

الهام ابراهیمی

استادیار گروه مدیریت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

10.30465/ws.2021.35289.3236

چکیده

نشانگان ملکه زنبور عسل به پدیده‌ای اشاره دارد که طی آن مدیران زن در سازمان‌هایی که اکثر پست‌های بالای سازمانی را مردان تصدی کرده‌اند، خود را از زنان دیگر جدا کرده و مانع پیشرفت آنان می‌شوند. در این پژوهش به واکاوی عمیق‌ترِ این مفهوم در دانشگاه‌ها پرداخته شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تبعیض جنسیتی ادراک شده توسط زنان بر باور آنان به وجود نشانگان ملکه زنبور عسل در رفتارهای زنان متصدی پست‌های مدیریتی است. در این رابطه، نقش تعدیلگر هویت‌یابی جنسیتی و سطح آکادمیک نیز بررسی شد. پرسشنامه تحقیق میان اعضای هیأت علمی زن پنج دانشگاه مطرح کشور توزیع شد و از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری برای آزمون فرضیه‌های تحقیق استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد تبعیض جنسیتی ادراک شده توسط زنان بر ادراک رفتارهای ناشی از نشانگان ملکه زنبور عسل توسط آنان تأثیر مثبت معناداری دارد. این رابطه توسط متغیر هویت‌یابی جنسیتی تعدیل شد؛ به گونه‌ای که رابطه مذکور در زنانی که هویت‌یابی جنسیتی بیشتری داشتند، کاهش می‌یافت. اما متغیر درجه آکادمیک تأثیر تعدیلگری معناداری در این رابطه نداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Queen Bee Syndrome; The role of Gender Discrimination and women Gender Identification

نویسنده [English]

Elham Ebrahimi

Assistant Professor of the Management Department of Humanities and Cultural Studies Research Institute

چکیده [English]

The queen bee syndrome refers to a phenomenon in which female executives in organizations that males occupy most of the senior positions, are separated themselves from other women and impede their progress. This research explores the concept deeper in universities. The purpose of the present study is to investigate the effect of perceived gender discrimination on the queen bee syndrome perception about the behaviors of women in managerial positions. In this regard, the moderating role of gender identity and academic level were also examined. The research questionnaires were distributed among female faculty members of five top universities in the country and structural equation modeling method was used to test the research hypotheses. The results showed that perceived gender discrimination by women had a significant positive effect on their perceptions of queen bee syndrome. This relationship was moderated by the gender identity so that the relationship decreased in women with more gender identity. But academic degree had no significant moderating effect in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

Queen bee syndrome
Gender discrimination
Gender identity
Faculty members

مراجع

ابراهیمی، ا. (1400) . فهم معنای پدیده نشانگان ملکه زنبور عسل از دیدگاه زنان شاغل در یک دانشگاه دولتی: رویکرد پدیدارشناسی توصیفی. فصلنامه مدیریت سازمان‌های دولتی، 9(2)، 31-46.

اسفیدانی، م. (1381). موانع دستیابی زنان به پست‌های مدیریت. زن در توسعه و سیاست. 1(4)، 67-85.

کرمانی، س؛ و کرمانی، س. (۱۳۹۵)، مروری بر موانع رشد زنان در سازمان‌ها و بررسی وضعیت جایگاه سازمانی زنان دریک شرکت توزیع نیروی برق، نخستین کنگره ملی زنان موفق ایران، تهران.

Boyol Ngan, H. F., & Litwin, A. (2019). Demographic and workplace factors contributing to attitudes toward women as managers in Macau’s hospitality industry. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 18(3), 323-348.

Cooper, V. W. (1997). Homophily or the queen bee syndrome: Female evaluation of female leadership. Small Group Research, 28(4), 483-499.

Derks, B., Van Laar, C., & Ellemers, N. (2009). Working for the self or working for the group: How self- versus group affirmation affects collective behavior in low-status groups.Journal of Personality and Social Psychology, 96(1), 183- 190.

Derks, B., Ellemers, N., Van Laar, C., & De Groot, K. (2011a). Do sexist organizational cultures create the Queen Bee?. British Journal of Social Psychology, 50(3), 519-535.

Derks, B., Van Laar, C., Ellemers, N., & De Groot, K. (2011b). Gender-bias primes elicit queen-bee responses among senior policewomen. Psychological science, 22(10), 1243-1249.

Ellemers, N., Van Den Heuvel, H., De Gilder, D., Maass, A., & Bonvini, A. (2004). The underrepresentation of women in science: Differential commitment or the Queen Bee syndrome?British Journal of Social Psychology,43(3), 315-338.

Gallant, A. (2014). Symbolic Interactions and the Development of Women Leaders in Higher Education. Gender, Work and Organization, 21 (3), 203-216.

Hurst, J., Leberman, S., & Edwards, M. (2016). Women managing women: Intersections between hierarchical relationships, career development and gender equity, Gender in Management: An International Journal, 31 (1), 61-74.

Johnson, Z. & Mathur-Helm, B. (2011). Experiences with queen bees: a South African study exploring the reluctance of women executives to promote other women in the workplace, South African Journal of Business Management, 42(4), 47-55.

Kreissl, K., A. Striedinger, B. S., & Hofbauer , J. (2015). Will Gender Equality everfit in? Contested Discursive Spaces of University Reform, Gender and Education, 27 (3), 221–238.

La Mattina, G., Picone, G., Ahoure, A., & Kimou, J. C. (2018). Female leaders and gender gaps within the firm: Evidence from three Sub‐Saharan African countries. Review of Development Economics, 22(4), 1432-1460.

McDermott, L. (2014). Women, Seize Your Leadership Role. TD Magazine, 68 (3), 29-33.

Peterson, H. (2014). An Academic‘Glass Cliff’? Exploring the Increase of Women in Swedish Higher Education Management. Athens Journal of Education, 1(1), 32-44.

Redmond, P., Gutke, H., Galligan, L., Howard, A., & Newman, T. (2017). Becoming a female leader in higher education: investigations from a regional university. Gender and Education, 29(3), 332-351.

Sheppard, L. D., & Aquino, K. (2017). Sisters at arms: A theory of female same-sex conflict and its problematization in organizations. Journal of Management, 43(3), 691-715.

Staines, G., Tavris, C., & Jayaratne, T. E. (1974). The Queen Bee syndrome. Psychology Today, 7(8), 55-62

Baumgartner, M. S., & Schneider, D. E. (2010). Perceptions of women in management: A thematic analysis of razing the glass ceiling. Journal of Career Development, 37(2), 559-576.

Kim, S. (2015). The effect of gender discrimination in organization. International Review of Public Administration, 20(1), 51-69.

Qu, Y., Jo, W., & Choi, H. C. (2020). Gender Discrimination, Injustice, and Deviant Behavior among Hotel Employees: Role of Organizational Attachment. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 21(1), 78-104.

Cascio, W. F. (1995). Managing human resource. New York: McGraw-Hill.

Foley, S., Ngo, H. Y., Loi, R., & Zheng, X. (2015). Gender, gender identification and perceived gender discrimination. Equality, Diversity and Inclusion: An International Journal, 34 (8), 650-665.

Subramaniam, I. D., Arumugam, T., & Akeel, A. B. (2014). Demographic and Family Related Barriers on Women Managers' Career Development. Asian Social Science, 10(1), 86-94.